Dokuz Eylül Üniversitesi Kafkasya Orta Asya Arkeoloji Araştırmaları Merkezi’nden emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Güneri, 11-13 Haziran’da İstanbul’da gerçekleştirilen ve davetli konuşmacı olarak katıldığı Dünyaya Kültür Taşıyan Ön Türk Kurultayı’nda son yıllarda geliştirdikleri Sibirya-Göbeklitepe hipotezinin birinci sunumunu, meslektaşı Prof. Dr. Ekaterine Lipnina ile 2 başka oturumda yaptı. Milletlerarası toplantıya 20’den fazla bilim beşerinin kendi kümesiyle katıldığını kaydeden Prof. Dr. Güneri, 30 bin yıl evvel Sibirya’dan çıkan ve bütün Asya’ya daha sonra Doğu ve Kuzey Avrupa’ya yayılan göç olduğunu belirterek, bu göçleri arkeolojik evraklar üzerinden izlediklerini lisana getirdi.
‘İLİŞKİLERİ ARTIK SIR DEĞİL’
Göçlerin en değerli kolunun Yakın Doğu’ya uzandığını belirten Prof. Dr. Güneri, şöyle konuştu:
“Sibirya’dan çıkan ve Orta Asya dağ koridorunu kullanarak Zagroslara ulaşan kitle göçleri Göbeklitepe kültürü alanlarına kuzey Irak üzerinden ulaşmış olmalılar. Rus meslektaşlarımızla yürüttüğümüz araştırmaların şimdiki sonuçlarına nazaran Erken Kuzey Asya genetik kümesi ile temsil edilen Üst Paleolitik Sibiryalı halkların baskı teknolojisi ile ürettikleri taş alet sanayilerinin bölgedeki somut izleri Rus ve Avrupalı meslektaşlarımız tarafından ortaya konulmuştu. Eski Kuzey Asyalı halklar tarafından M.Ö. 30 binlerden itibaren geliştirilen baskı mikro dilgi teknolojisinin eserlerini Erken Holosen’de Zagros dağları bölgesinde görüyoruz. Teknoloji daha sonra Göbeklitepe kültürüne aktarılıyor. Göbeklitepe kültürünün oluşum sürecinde daha erken periyodu temsil ettiği halde Doğu Akdenizli Epi-Paleolitik kültürlerinin belirleyici rolü yoktur. Göbeklitepe yüksek kültürünün Sibiryalı baskı mikro dilgi taş alet teknolojisinin taşıyıcıları ile olan ilgileri artık bir sır değil. Orta Asya dağlık koridoru üzerinden Zagroslara ulaşan ve kuzey Irak üzerinden Göbeklitepe kültürü ile buluşup kaynaşan Sibiryalı/Kuzey Asyalı yerli halkların bölgedeki izlerini Zagroslar bölgesine ilişkin genetik tahlillerin sonuçları da doğruluyor.”
‘MİKRO-DİLGİLER İHTİMAMLA ÇIKARILIYOR’
“Göç hareketleri lakin arkeolojik evraklarla doğrulanabiliyorsa göç olarak kabul edilir” diyen Prof. Dr. Güneri, şöyle devam etti:
“Sibirya-Yakın Doğu Üst Paleolitik göçleri maddi kültür dokümanlarıyla doğrulanmış bir süreçtir. Andığımız taş alet üretim teknolojisi belirli ki yaklaşık 7 bin kilometre doğudan batıya hakikat taşınmış. Bu teknoloji en erken Türk lisanı konuşan halklar tarafından uzak uzaklıklara direkt mı iletiliyor yoksa orta istasyonlara taşınarak mı uzun arayı katediyor, bir netlik yok lakin yeniden de arkeolojik dokümanlara bakılırsa Sibiryalı halkların Zagroslar bölgesine ulaştığını biliyoruz. Sibiryalı avcı-toplayıcılarla yerli Zagroslu avcı-toplayıcılar ortasında münasebetler olmuş görünüyor. Genetik araştırmaların sonuçları da zati Sibiryalı halkların Zagroslara kadar ulaştığını gösteriyor. Göbeklitepe kültürü bölgesine dair genetik araştırmalar yapıldığında bu tip sonuçlar ortaya çıkabilir. Sibirya-Göbeklitepe hipotezi ve yayınlanan makale doktora öğrencilerimle birlikte yürüttüğümüz kolektif bir çalışmanın sonucudur”