Parazitler, yaşam döngülerini bir konakçı olmadan devam ettiremeyen organizmalardır. Parazitler insanlarda birçok hastalığı tetikleyebilir. Onlarca santimetrelik solucanlar veya tek hücreli amipler şeklinde ortaya çıkabilirler.
Parazit, yalnızca başka bir organizmanın içinde yaşayabilen ve büyüyebilen canlı bir organizmadır. Parazitler hücreleri, yiyecekleri, dokuları vb. büyümek ve üremek için kullanır. Tüm parazitler ancak başka bir organizmayı parazitleyerek yaşayabilir, ancak bir organizmayı parazitleştiren her mikroorganizmanın parazit olması gerkmez. Örneğin virüsler parazit olarak yaşar, ancak parazit değildir.
Tek hücreden oluşan parazitlere protozoa denir. Kolonilerde değil, kendi başlarına yaşarlar. Çok hücreden oluşan parazitler ise metazoanlardır. Genel olarak bunlar, belirli bir ortamda gelişebilen solucanlardır. Sindirim sisteminde, karaciğerde ve hatta kalpte cilt altında gelişebilirler.
Çok çeşitli şekilleri vardır, kıl kurdu gibi yuvarlak, yassı kurt gibi düz formda bulunabilirler. Akarlar gibi çıplak gözle görülemeyen küçük mikroskobik böceklerdir.
Bunlar arasında insan vücuduna en çok zarar veren parazitler bulunur. İşte en zararlı 7 parazit.
Kasları felç ediyor: Avustralya kenesi
Avustralya’da endemik bir tür olan Ixodes holocyclus, felce neden olabiliyor. Önce kusma ile kendini gösteren kene, daha sonra alt ekstremitelerde kas gücü kaybı ile etki ediyor. Felç daha sonra 24 saat içinde ortaya çıkıyor ve yavaş yavaş vücudun geri kalanına yayılıyor.
Kene hızla çıkarılmazsa solunum ve yutma kaslarının zarar görmesi ölüme yol açabilir. İnsan vakaları nadirdir, ancak her yıl 100 binden fazla evcil hayvanın etkilendiği tahmin edilmektedir.
Kulağı içeriden yiyor: Wohlfahrtia magnifica
Wohlfahrtia magnifica, çoğunlukla kulağı etkileyen miyazise (derinin kurtlanması) neden olur. Larvalar kulak zarını istila eder ve daha sonra iç kulağın duvarına ve bazen de beyne saldırır ve bu da ölüme yol açabilir. Kurtçuk ayrıca gözlere saldırabilir ve göz küresini tahrip edebilir.
Deri altında hareket eden bir şey hissine neden olurlar. Yaklaşık 10 milimetrelik kurtçuklar birkaç gün sonra çıkar, ancak ödem veya alerjik şoklara neden olabilir.
Yara izleri bırakıyor: Leishmania
Leishmania, leishmaniasis hastalığına neden olan bir mikroorganizmadır. Bir tür küçük sivrisinek olan tatarcık tarafından ısırıldığında insanlara bulaşır. Leishmania daha sonra hücreler tarafından yutulur ve burada kamçısını kaybederek bir amastigota dönüşür.
Enfekte hücrelerin konumuna bağlı olarak ortaya çıkan belirtiler farklılık gösterir. Deride silinmez yara izleri bırakabilen büyük kabuklar ortaya çıkarabilirler. En ciddi olan visseral form ateş, kilo kaybı, karaciğer, dalak ve lenf düğümlerinin şişmesi ile kendini gösterir. Tedavi edilmezse ölümcüldür.
Fil hastalığına neden oluyor: Wuchereria bancrofti
Fil hastalığı uzuvların büyük şekilde şişmesine neden olur. Vakaların yüzde 90’ına neden olan Wuchereria bancrofti de dahil olmak üzere üç çeşit solucanın neden olduğu enfeksiyondan kaynaklanır.
Wuchereria bancrofti, sivrisinekler tarafından bulaşan mikrofilarya adı verilen milyonlarca küçük larva üretir. Bunlar lenfatik sisteme girerler ve yetişkin hale geldiklerinde uzuvlarda doku şişmesine ve derinin kalınlaşmasına yol açabilirler.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre enfekte olmuş her üç kişiden biri sakatlayıcı bir durum yaşıyor.
Körlüğe neden oluyor: Onchocerca volvulus
Onchocerca volvulus solucanının neden olduğu onchocerciasis hastalığı, cildi ve gözleri etkiler. 30 Afrika ülkesini etkileyen bu form, dünyadaki körlüğün önde gelen dördüncü nedenidir.
Bu parazit göze göç ettiğinde ve orada öldüğünde gözü bulanıklaştıracak iltihaplı bir reaksiyona neden olur. Milyonlarca insan hala risk altında kabul ediliyor. Ayrıca ciltte şiddetli kuruluğa ve erken yaşlanmaya neden olan farklı bir onkoserkiazis formu daha vardır.
Beyni yiyor: Naegleria fowleri
Beyin yiyen amip olarak bilinen naegleria fowleri göllerin, bataklıkların veya bakımsız yüzme havuzlarının ılık sularında yaşayan bir amiptir. Vakaların yüzde 95’inde ölümcül olan çok ciddi bir durum olan primer amipli meningoensefalitin nedenidir.
Enfeksiyon, doğrudan suya temas veya rüzgarla taşınan su damlacıklarını teneffüs etmekle meydana gelir. Amip buruna sızar ve sonra beyne göç eder. 1 ila 9 gün sonra baş ağrısı, kusma ve ateş ortaya çıkar, ardından kafa karışıklığı ve halüsinasyonlar görülür.
Hastalık nadirdir, 50 yılda dünya çapında 310 vaka kaydedilmiştir.
Akciğerleri istila ediyor: Ascaris
30 cm uzunluğa kadar büyüyebilen renkli bir yuvarlak kurttur. Kirlenmiş su veya yiyeceklerin tüketilmesiyle bulaşır. Dişi ince bağırsakta yaşar, kişinin yedikleriyle beslenir ve günde 200 bine kadar yumurta bırakabilir. Sindirim duvarını geçen ve karaciğere ve daha sonra bazı durumlarda kan dolaşımı yoluyla akciğerlere ulaşan embriyoları serbest bırakırlar. Daha sonra pulmoner opasite, öksürük ve ateş ile birlikte Löffler sendromuna neden olurlar.
En ciddi komplikasyonlar apandisit ile birlikte akut pankreatittir. Ascariasis, dünyadaki en yaygın bağırsak parazitidir, başta gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere dünya nüfusunun dörtte birini etkiler.