AKP iktidarında alkollü içeceklerden tahsil edilen vergilerin meblağı ve toplam vergiler içindeki hissesi daima olarak artıyor. Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, alkollü içecekler üzerinden Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Kıymet Vergisi (KDV) olmak üzere iki temel vergi alındığını ve bunların ikisinin de dolaylı olduğunu belirterek, “Alkollü içeceklerden alınan ÖTV meblağı birebir vakitte KDV’nin matrahına da girdiği için ÖTV’nin de KDV’sini ödüyoruz. Biz bunu ‘verginin vergisi’ olarak adlandırıyoruz” dedi.
Alkollü içeceklerden tahsil edilen verginin genel bütçe vergi artışlarının çok üzerinde gerçekleştiğine dikkat çeken Bingöl, şunları söyledi:
‘Alkolün vergi gelirleri içindeki hissesi yüzde 5.4’ten 19.6’ya çıktı’
“2002-2021 periyodunda genel bütçe vergi gelirleri TL bazında 14.7 kat artmış iken, alkollü içecekler üzerinden tahsil edilen vergiler TL bazında 52.7 kat artış göstermiştir. Dolar bazındaki artış ise tıpkı devirde genel bütçe vergi gelirleri için 2.76 kat iken, alkol ÖTV’si için 9.9 kat olmuştur. Özetle hangi para ünitesi ile bakarsanız bakın, alkollü içecekler üzerinden alınan vergide fahiş denebilecek oranda artışlar olduğu anlaşılmaktadır. Alkollü içecekler ÖTV tahsilatının 2002 ve 2021 yıllarında genel bütçe vergi gelirleri içindeki hissesi da bizi tıpkı sonuca götürmektedir. Hakikaten 2002 yılında alkollü içecekler ÖTV tahsilatının toplam vergi gelirleri içindeki hissesi yüzde 5.4 iken, 2021 yılında yüzde 19.6’ya yükselmiştir.”
12 yıldaki vergi artışı yüzde 1070
Özellikle alkol eserlerinin ÖTV serüvenine bakıldığında, alkol oranı değişmese de vergi oran ve ölçüsünün daima arttığını vurgulayan Bingöl, “Örneğin, 2010 yılında bir litre alkolde 51.48 lira olan ÖTV fiyatı 27 Mayıs 2022 tarihi prestijiyle 602.48 liraya çıkmıştır. Böylelikle alkol üzerinden alınan ÖTV’de son 12 yıldaki vergi artış oranı yüzde 1070 olmuştur. Alkollü içecekler üzerinden 2002-2022 Haziran periyodunda tahsil edilen ÖTV cari fiyatlarla 140 milyar 813 milyon liradır. İlgili yıllar için TCMB ortalama dolar efektif alış kuru üzerinden bu vergileri dolara çevirdiğimizde 2002-2022 Haziran devrinde ödediğimiz alkollü içecek ÖTV fiyatı 40 milyar 232 dolardır” diye konuştu.
‘Sağlığı korumaktan çıktı, bilakis sıhhate ziyan veriyor’
Tüm dünyada alkollü içecekler üzerinden ÖTV alınmasındaki en büyük nedenin sıhhate ziyanlı olduğu düşünülen bu eserlere olan erişimi azaltmak olduğunu belirten Bingöl, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özellikle gençliği ziyanlı alışkanlıklardan korumaktır. Bütçeye gelir elde etme ikincil bir maksattır. Ancak bizim ülkemizde maalesef durum biraz daha farklıdır. Geldiğimiz noktada alkol eserlerindeki yüksek vergilemenin toplum sıhhatini korumak ile bir ilgisi kalmamıştır. Temelde yalnızca ‘gelir odaklı’ bir vergileme yaklaşımı oluşmuş ve hatta alkolden alınan ÖTV, bir vergi siyaseti aracı olmaktan çıkıp direkt ömür usulüne müdahale aracına dönüşmüştür. Alkol üzerindeki bu kadar yüksek vergi yükü nedeniyle kaçak içki, merdiven altı geçersiz üretimler nedeniyle pek çok vatandaşımız hayatını kaybetmiş yahut sıhhatinden olmuştur. Münasebetiyle, toplum sıhhatini korumak için öngörülen bir verginin şahsen kendisi toplum sıhhati meselesinin kaynağı olmaya başlamıştır. Fransız iktisatçı Pierre Paul Leroy-Beaulieu’ya atfedilen ‘Fazla vergi, vergiyi öldürür’ kelamını ülkemize uyarladığımda ‘Fazla vergi, insanı da öldürüyor’ haline getirmek daha gerçek olmaktadır.”
94 liralık 70’lik rakı, 241 liralık vergiyle 335 liraya satılıyor
“Aşağıdaki tabloya bakınca insan şu kelamı tekrar etmeden geçemiyor: Unutmamak gerekir ki, vergi politiktir, vergileme ise ideolojik” diyen Dr. Ozan Bingöl, alkol oranı %45 olan bir 70’lik rakının vergi dağılımını da şöyle hesapladı:
-Bayi kârı ve başka sarfiyatlar dahil eser fiyatı: 94.12 TL
-ÖTV: 189.78 TL
-KDV 51.10 TL
-Toplam vergi 240.88 TL
-Tavsiye edilen satış fiyatı 335 lira.