Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in, 8 yıl ortadan sonra Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ni ziyaret ettiği bildirildi.
Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, Devlet Lideri, 11-15 Temmuz’da özerk bölgenin merkezi Urumçi ile Şihızi ve Turpan kentlerinde “teftişlerde bulundu”.
Yalnızca devlet medyasının izlediği seyahatte, Şi, Urumçi’de Sincan Üniversitesi’ni, Urumçi Memleketler arası Kara Limanı Bölgesi’ni, etnik azınlıkların yaşadığı Guyüenşiang yerleşimini ve bölge müzesini ziyaret etti.
Devlet Lideri, Şihızı’da yarı askeri bir idare ve üretim ünitesi olan Sincan İmalat ve İmar Kolordusu’na (XPCC), “gerçekleri araştırma gezisi” düzenledi, buradaki pamuk ekim alanlarından birinde incelemelerde bulundu.
Şi, Turpan kentinde ise üzüm bağlarını, bir köyü ve Tarım Havzası’nın kuzeyindeki Ciaohı Harabereri’ni ziyaret etti. Ziyaretleri sırasında Şi’ye, Çin Komünist Partisi (ÇKP) Bölge Komitesi Sekreteri Ma Şingrui ile Sincan Mahallî Hükümetinin Lideri Erkin Tuniyaz ve öbür yetkililer eşlik etti.
Devlet Lideri ve ÇKP Genel Sekteri Şi, ziyaretinde verdiği iletilerde, “Sincan’ın yeni periyottaki idaresinde ÇKP Merkez Komitesinin kararlarının, plan ve siyasetlerinin bütünüyle ve kararlılıkla uygulanmasının” altını çizdi.
Çin’in “çok etnikli birleşik bir ülke” olduğunu lisana getiren Şi, “etnik eşitlik ve birliğin, bölgesel etnik özerkliğin, kalkınma ve refahın paylaşılmasının ve tüm etnik kümelerin eşitlik, birlik ve ilerlemenin yararlarından yaralanmasının” değerini vurguladı.
2014 ziyareti olaylı olmuştu
Şi, Devlet Lideri sıfatıyla en son 2014’te Sincan’ı ziyaret etmişti. Ziyareti sırasında bölgede bıçaklı ve bombalı terör akınları düzenlenmiş, taarruzlarda 3 kişi ölmüş, 79 kişi yaralanmıştı.
Söz konusu ziyaretten 3 yıl sonra Pekin hükümeti “terörizmle mücadele” ve “aşırılıktan arındırma” programı altında geniş çaplı bir güvenlik siyasetini yürürlüğe koymuştu.
Program kapsamında başta Uygur Türkleri olmak üzere azınlıklara mensup binlerce kişi tutuklanmış, Birleşmiş Milletler sayılarına nazaran 1 milyonu aşkın kişi, “mesleki eğitim merkezleri” ismi verilen tekrar eğitim merkezlerinde yargı kararı olmadan alıkonulduğu sav edilmişti.
Öte yandan çok sayıda Uygur Türkü’nün bölgedeki fabrikalarda zorla çalıştırıldığı ileri sürülmüş, Sincan’daki kimi işletmeler, “zorla çalıştırma” yoluyla üretim yapıldığı tezlerinin gayesi olmuştu.
ABD Kongresi, Aralık 2021’de Çin’in Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türkleri ile başka etnik ve dini azınlıkların zorla çalıştırılması yoluyla ürettiği malların ABD’ye ithalatının yasaklanmasını öngören maddeyi kabul etmişti. Washington idaresi, savlara bahis olan işletmelere ve onlarla çalışan şirketlere yaptırım kararları almıştı.
Pekin idaresinin sözcüleri ise insan hakları ihlalleri ve zorla çalıştırma savlarını “Çin-karşıtı güçler tarafından uydurulmuş yalanlar” olarak nitelemiş; ülkedeki insan hakları durumunun gerçeğe ters olarak karalanmaya çalışıldığını savunmuştu.