Bir insan kirpiği büyüklüğünde bakteri keşfedildi

Bir insan kirpiği büyüklüğünde ve halinde olan dev bir bakteri keşfedildi.

Thiomargarita magnifica ismi verilen bu bakteri mikroskoba gereksinim olmadan çıplak gözle bile görülebiliyor.

Artık dünyanın en büyük bakterisi olarak sınıflandırılan T. magnifica, Fransız Karayipleri’nde su altına gömülü, çürüyen mangrov ağacı yaprakları üzerinde keşfedildi.

Tek hücreli bu organizmanın tehlikeli olmadığı ve insanlarda hastalığa yol açmadığı belirtiliyor.

ABD’deki Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı Ortak Genom Enstitüsü’nden Jean-Marie Volland, “Bu bakteriler birden fazla bakteriden yaklaşık 5 bin kat daha büyük. Bir perspektife oturtmak gerekirse, biz beşerler için Everest Dağı kadar uzun bir beşerle karşılaşmakla eşdeğer” diyor.

Ancak bir santimetre uzunluğundaki T. magnifica, yeryüzündeki en büyük tek hücreli organizma değil. (En büyük tek hücreli organizma, bundan 10 kat daha uzun olan Caulerpa taxifolia isimli bir cins su yosunu)

T. magnifica birinci olarak 2009 yılında Küçük Antiller’deki Guadalup Adası’nda tespit edilmiş, lakin bir kenara bırakılmıştı.

Dr. Volland ve meslektaşları yakın vakitte onu detaylı incelediklerinde elde ettikleri değerli bir bulgu, hücrenin içini düzenleme formuyla ilgiliydi. Bakterilerin DNA’ları olağanda hücreyi dolduran sıvı (sitoplazma) içinde serbestçe yüzer.

T. magnifica ise genetik malzemesi içeren DNA’ları, araştırmacıların Fransızca meyve çekirdeği manasına gelen pepin ismini verdikleri bölmelerde saklıyor.

PIERRE YVES PASCAL T. Magnifica bakterisi mangrov ağaçlarının köklerini çevreleyen tortulardaki çürüyen unsurlardan besleniyor

Bu değerli bir keşif, çünkü şimdiye kadar DNA’nın zara bağlı bir bölme içinde yer alması, beşerler, öteki hayvanlar ve bitkiler üzere yüksek organizmaların yapı taşları olan ökaryot hücrelerin muhafazası olarak kabul ediliyordu.

Ayrıca T. magnifica fazla ölçüde DNA’ya sahip. Genomundaki tüm “harfler” ya da baz çifti sayıldığında 12 milyona yakın. Fakat her hücrede genomun yarım milyon kopyası olabilir.

Berkeley Enstitüsü’nden Dr. Tanja Woyke T. magnifica’nın “bir insan hücresine kıyasla kendi içinde birkaç kat daha fazla DNA depoladığı manasına geldiğini” belirtiyor.

JEAN-MARIE VOLLAND

Woyke, tüm bu DNA’da, organizmanın büyük boyutunun nedenlerine dair ipuçları olduğunu da söylüyor. Uzama ile bağlı birtakım genlerin kopyalandığı ve olağanda bölünmeye dahil olan kimi genlerin eksik olduğu görülüyor.

T. magnifica kemosentetik bir bakteri. Kendisine yakıt sağlamak için muhtaçlık duyduğu şekerleri, mangrov bataklığının tortularındaki çürüyen organik hususların ürettiği sülfür bileşiklerini oksitleyerek elde ediyor. Yalnızca tutunacak sağlam bir şeye gereksinim duyuyor.

Antiller Üniversitesi’nden mikrobiyolog Prof. Olivier Gros, “Onları istiridye kabuklarına, yapraklara ve kısımlara, birebir vakitte cam şişelere, plastik şişelere yahut iplere tutunmuş halde buldum” dedi.

HUGO BRET Karaipler’deki mangrov ormanları

Araştırma grubu bakteriye ait açıklamalarını Science Magazine’in bu haftaki sayısında yayımladı.

Araştırmacılar, organizmanın işleyişine dair öğrenecekleri çok şey olduğunu belirtiyor.

ABD Menlo Park’taki Karmaşık Sistemler Araştırma Laboratuvarı’ndan Dr. Shailesh Date, “Bu proje, var olan keşfedilmemiş mikrobiyal çeşitlilik konusunda sahiden gözlerimizi açtı. Şimdi yalnızca yüzeydeyiz ve kim bilir daha ne enteresan şeyler keşfedeceğiz” diyor.