Son yıllarda yayınevlerinin kitapkafe konseptine geçişinin arttığını görüyoruz. Kimi yayınevleri tek bir yerle işe girişirken kimileri da zincir halinde kentin çeşitli yerlerine yayılmış durumda. Kitap-kafe konseptini birinci hayata geçiren yayınevlerinden biri Timaş. Cağaloğlu’ndaki binasının girişinde “Timaş Kitap Kahve” ismiyle hizmet vermeye başlayan yer ne yazık ki birebir konseptle devam etmiyor. Timaş Yayın Kümesi İdare Heyeti Lideri Osman Okçu nasıl bir fikirle yola çıktıklarını şöyle anlatıyor: “Cağaloğlu’ndaki merkez ofisimizin giriş katını 2005 yılında kitaplarımızı sergileyebileceğimiz bir alan olarak planlarken, okurların da gelip oturabilecekleri, çay kahve içebilecekleri, yazarlarımızla sohbet edebilecekleri bir yer olarak düzenleme fikri oluşmuştu. Yazarlarımızı bilhassa okurlarla buluşturabileceğimiz rahat bir ortam arayışımız vardı. Tıpkı vakitte kitap severlerin kitapla iç içe olabileceği, kitaplarla alakalı daha ayrıntı bilgi almak isterlerse mağaza sorumlusu arkadaşlarla sohbet edebilecekleri samimi, sıcak bir ortam oluşturuldu. Çay, kahve servislerimiz oldu. Yazın soğuk içecekler dahil edildi. Daha sonra haftada bir akşam müellif sohbetlerini yıllarca devam ettirdik.”
SEKTÖR İSMİNE YARARLI
Önceliklerinin kitap satışından fazla, okurları daha yakından tanımak, muharrirlerin da okurları daha yakından tanımasına imkan vermek olduğunu söyleyen Okçu’nun açılan kitap-kafelere dair yorumu şöyle: “Yıllar sonra birçok kitapçı dostumuzun çok daha profesyonel kitap kahve yerleri açmaları, çok daha geniş yerlerde profesyonel hizmet vermeleri ile kitap kahve anlayışını okurlar da benimsedi ve bu uygulamayı yapan kitapçıların satışlarından mutlu olduklarını hem İstanbul’da hem Anadolu kentlerinde gözlemliyoruz. Devam ettirilmesinin kesim ismine çok yararlı olacağına inanıyorum.” Okçu, Timaş Kitap Kahve’de öteki yayınevlerinin kitaplarının olmaması ve çeşit konusunda biraz arayışı olan okuyucuları uzak tuttuğunu belirtiyor. Timaş Kitap Kahve’nin şu anda profesyonel olarak hizmet vermese de Cağaloğlu, Sultanahmet civarını gezmek isteyenler için her vakit bir nefeslenme ve dinlenme yeri olduğunu, kitap dostlarına çay kahve ikramının devam ettiğini vurguluyor.
ÖĞRENCİLER İÇİN ÜLKÜ BİR YERDİ
Kitap-kafe konseptini deneyip orta verenlerden biri de İnsan Yayınları. İstiklal Caddesi’ndeki yerlerinde işe nasıl başladıklarını İnsan Kitap Genel Müdürü
Ömer Bal şöyle anlatıyor: “Kafeyi açmadan evvel burada birtakım kültürel etkinlikler planladık ve sonrasında bunu daha genele yayarak yerin tanınırlığını artırmak için kafe kısmını açtık. Bu hareketli caddede sakin bir yer olan İnsan Kitap’ta okuyucularımızla rahatça buluşabilmek ve gelecekte bir muhit oluşması niyetiyle kitap-kafe konseptini denemek istedik.” 2019 yılında açılan İnsan Kitap Kafe’nin ders çalışmak isteyen öğrenciler için ülkü bir yer olduğunu söyleyen Bal, vakit içinde kafede müşterilerin birtakım olumsuz davranışlarına da şahit oldukları için Mart ayında kapatma kararı aldıklarını belirtiyor. Pekala halihazırda bu işe devam edenler ne diyor? Dergâh Yayınları, İthaki Yayınları, Tekin Yayınları, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, H Yayınları ve Fazilet Yayınları’nın kapılarını çaldık ve aşağıdaki soruları yönelttik. 1) Bir yayınevi olarak kitap-kafe konseptine geçiş kararı almanızda hangi etkenler önplana çıktı? 2) Kitap-kafe konseptine geçiş müşteri profilinizde rastgele bir değişikliğe yol açtı mı? 3) Kitap-kafe konsepti, bilhassa pandemi sonrasında, yayınevlerindeki buluşma-sohbet ortamlarının tekrar canlandırılmasını sağlayabilir mi? 4) Sizce bu konsept yayıncılığın gelecekteki seyrini nasıl etkileyecek? İşte yayınevi yöneticilerinin Yeni Şafak Kitap okurları için verdikleri cevaplar…
ASIM ONUR ERVERDI DERGÂH YAYINLARI
Yeni bir marka ile yola çıktık
15 yıl önce Ana Kitabevlerini açtık. 4 şubeye çıktıktan sonra pandemiyle bir arada 2 şubeye düştük. Pandemi şunu gözlemlememize neden oldu: Pandemi sebebiyle teknolojik platformların öne geçmesiyle bildiğimiz manada kitabevleri çok zora düştü. Biz de bunu yaşadık ve kimi şubelerimizi kapadık. Bu süreci yaşarken yeni açılımları gözlemleme fırsatımız oldu. Ve kitap-kafe konseptinde karar kıldık. Yeni bir marka ile yola çıktık: 1727 Kitap-Kafe. Bu tarihi tercih ettik zira 1727 hem İbrahim Müteferrika’nın İstanbul’da matbaasını kurmak için müsaade aldığı yıl hem de Brezilya’ya birinci kahve tohumunun ulaştığı tarih. Bu ortak noktadan yola çıkarak yeni bir konsept kurduk.
Ana Kitabevi müşterilerimizin büyük kısmı buraya da geliyor. Ayrıyeten yeni müşterilerle de buluşuyoruz. n Ümit ediyoruz ki o denli olur. Yoksa kitabevi sayısının azalması yeni çıkan kitapların okuyucu ile buluşma oranını direkt etkiliyor. Yurtdışındaki istatistikler de bize şunu gösteriyor ki okuyucu yeni kitapla hemhal olduğu vakit yayıncılık bölümü gelişiyor ve yeni kitapların sayısı artıyor. Zira yeni çıkan kitapların belirli bir adette basılması ve kitabevlerinin rafına girmesi gerekiyor ki okuyucu incelediği kitabı temin etsin. Bunun için de Türkiye’de en geçerli yolun kitap-kafe olduğunu öngörüyoruz.
Bu konsept münasebetiyle hem okurun nitelikli yapıtlarla buluşmasını, yeni yapıtları takip edip incelemesini hem de toplumsallaşmasını, arkadaşlarıyla buluşmasını yahut yeni kitap dostlarıyla tanış
ELIF AKKAYA TEKİN YAYINLARI
Bu alanlar nefes almak için elzem
Cağaloğlu’ndayken yayınevimiz iki katlıydı, giriş mağazası teşhir alanı biçiminde ve oldukça büyük bir alandı. Ancak sırf kendi yayınlarımız yer alıyordu. Verimli kullanamıyorduk. Oradayken de aklımızda bir kitap-kafe konsepti daima vardı lakin Cağaloğlu şartlarında yapılabilirliği konusunda net değildik. Taşınma kararı alınca, yeniden tıpkı stilde mağazası da olan yayınevine çalışma alanı da olacak bir yer arayışına başladık. Kitabevi formunda yayınevinin de üretim alanını konumlamaya çalışıyorduk. Üsküdar’da uygun alan bulunca, kitabevi ve kafe konseptini çabucak hayata geçirdik, hiç tereddüt etmedik keza biz geldiğimizde yılların kitabevi Kaknüs çoktan kapatmıştı ve Üsküdar merkezde çeşitliliği sağlayacak bir kitabevine gereksinim vardı. Bunu da butik biçimde yapmak istedik; yani kitabevi kısmı tartıda fakat oturup kahvesini, çayını içip sohbet edeceği, etkinliklerde müellifle sıcak bir ortamın da oluşacağı biçimde kurgulayalım istedik. Tekin Kitabevi olarak seyahatimiz bu formda başladı.
Az evvel söylediğim üzere zati bir kitabevine gereksinim olan bir alana yayınevini taşımaya karar vermişiz, burada da sadece kitabevi değil kafenin de aktifliklerin yapılacağı alanın da olmasını önemsedik. Daha evvel bu türlü bir tecrübemiz yani “kitabevi” olmadığımız için bunu kıyaslayamam.
Ben sağlayacağına inanıyorum. Artık kentler değil ilçeler bile gerek genç nüfusu gerekse de sosyolojik olarak değişen gelişen günlük hayat akışında inanılmaz bir gelişim içinde ve böylesi alanlar nefes almak için elzem. Sırf bir kafede oturup vakit geçirmek yerine birçok kişi bu alanları tercih ediyor. Keza buralar okurun kitabı konuşacağı, tartışacağı müellifle yakından temas edeceği alanlar. Buna birçoğumuzun muhtaçlığı var. Okuduğunu tartışmaya… kitabevi kafeler şimdilerde bunun için organize oluyor. Üsküdar’daki yerimizin kısa müddette müdavimleri oluştu. Misal birçoklarının muhtaçlığı okuduğu yahut alacağı kitap üzerine ya da muharririn ürettikleri üzerine sohbete geliyor. Saatlerce süren sohbetler bunlar…
Yayıncılık son yıllarda bilhassa de pandemiyle birlikte gelişen süreçte inanılmaz güç ve alan kaybediyor. Ekonomik kriz ve sonuçlarıyla baktığımızda %40’a yakın üretimde kayıp var. Kitap satışında da %70’i buluyor bu. Biz yayıncıların en büyük problemlerinden biri de kitabı teşhir edememek. Yani aslolan kitabevleri ve onların raflarıdır. O raflarda kitabını bulunduramamak en büyük kayıptır. O açıdan yayınevlerinin ayrılmaz bir kesimi olan kitabevlerinin, kafe konsepti ile yeni devir toplumsal hayat içinde yer alması büyük katkıdır. Seyrini de olumlu tarafta etkileyecektir. Kitabevleri okurun, dijital kanallara asla yan yana getirmeyeceğini bildiği alanlardır. Kitabevi raflarında saatlerce kitabı inceleme fırsatını buluyor okur. Dokunuyor, içinden pasajları inceliyor. Fakat bu e-ticaret sitelerinde mümkün değil.
Yayıncılık dünyasını güçlendirecek
Penguen Kitabevleri’ni, İthaki Yayın Grubu’ndan bağımsız bir süreç olarak görmek ve iki kardeş yapı olarak pahalandırmak gerekiyor. Bununla birlikte Penguen Kitabevleri’nin süreci, yayıncılıktan öncesine dayanıyor. Fakat Penguen Kitabevleri’ni kafe konsepti ile birlikte uygulamak 2019 yılında, şirket kurucumuz Ünal Koçak’ın vizyonu sayesinde hayata geçti. Okurlarımıza kitap okurken yahut incelerken, oturabilecekleri ve yanında da bir şeyler içebilecekleri bir alan yaratmak fikriyle yola çıktık.
Kafe konseptimizi ilerleyen süreçte Penguen Coffee Roastery markası ile kurumsallaştırdık. Kitabevi ile birlikte bir konsept olsa da kafe konusunda da uzman ve profesyonel bir yapı oluşturduk. Yüklü olarak kitaplarla konuklarımıza hizmet etmekle birlikte, kaliteli kafe hizmetimizden kaynaklı özel bir konuk portföyümüz de oluştu. Lakin rahatlıkla temelde iki konsept birbirini tamamlıyor ve besliyor diyebiliriz.
Özellikle Sudiye mağazamızda oluşturduğumuz Suat Derviş, Yusuf Atılgan ve Orhan Veli Kanık salonlarında yazarlarımızla ve araştırmacılarımızla okurlarımızı buluşturuyoruz. Bu halde birebir imza ve etkinliklerimizi, başka 19 şubemizde de gerçekleştirmeye çalışıyoruz. n Kafeler insanların toplumsallaştığı, birlikte vakit geçirdiği alanlar. Kitap kafe konsepti üzerine basarak söylüyorum; nitelikli bir halde sürdürülmeye devam ederse, ülkenin en büyük sorunu olan son okura kitap arzı sıkıntısını da ortadan kaldıracaktır. Bu da doğal olarak yayıncılık dünyasını güçlendirecek, üretimini destekleyecektir. Bugün Penguen Kitabevleri & Penguen Coffee Roastery bu görevin en kıymetli adayıdır.
MURAT AYDEMİR TÜRKİYE DİYANET VAKFI YAYINLARI
Daha geniş kitlelere ulaşmamızı sağladı
Son yıllarda yapılan araştırmalarda da gördüğümüz kadarıyla; gençler artık konutta olmadan konutta üzere hissedebileceği yerlerde vakit geçirmeyi, arkadaşlarıyla buluşup sohbet etmeyi, ders çalışmayı, okumalar yapmayı geçmiş yıllara oranla çok daha fazla tercih ediyor. Bu durumun farkında olan bizler de kitapseverler için itinayla hazırladığımız kitabevlerimizi kitap- kafe konseptine dönüştürmeye karar verdik. Ayrıyeten öğrenmeyi keyifli bir atmosferde gerçekleştirmek isteyen gençlerin birebir vakitte toplumsal alakaları gereği buluşma noktalarına muhtaçlık duyuyor olmaları da bu kararı almamızdaki bir başka sebep olmaktadır.
Tamamen bir dönüşümden kelam etmek yanlışsız olmayacaktır fakat daha geniş kitlelere ulaşmamızı sağladı diyebiliriz. Hali hazırda bizi bilen ve sıklıkla ziyaretimize gelen kitapseverlere ek olarak, nezih bir ortamda oturup çayını, kahvesini yudumlarken okumasını yapmak isteyen bir öteki kümenin daha kapsamına girdik diyebiliriz. Bu manada farklı yaş kümelerinden ve farklı eğitim durumlarından birçok kimsenin bizi tercih ettiği bir değişim olduğunu söyleyebiliriz.
Pandemi sonrasında bir nebze olsun rahatlayan şartlarda kitabevlerimizde bizler de çeşitli aktiflik ve tertiplere mesken sahipliği yapmaya başladık. Okuryazar buluşmaları, kitap okuma kümelerine ilişkin analiz buluşmaları, ders çalışma kümeleri ve çeşitli toplantıların gerçekleşiyor olması bu manada bir canlılık olduğunun göstergesidir.
Popüler kültürün bir inşası olan “Kitap eşittir kafe” fikri aslında günden güne buna çok daha fazla muhtaçlık duyulacağının habercisi. Buradan yola çıkacak olursak, olumlu tarafta bir tesiri olacağını umuyoruz ve şimdiye dek yaptığımız müşahedeler de bu türlü devam edeceği istikametinde. Bu konseptle birlikte yeni açacağımız yerleri Diyanet Gençlik Merkezleri ile entegre kurslar ve aktifliklerin olduğu çok daha canlı ve fonksiyonel hale getirmek için çalışıyoruz.
ZEYNEP GÜLSÜM SAĞLAM FAZİLET YAYINLARI
Doğrudan okuyucuya ulaşma fikri çok güzel
Öncelikle direkt okuyucuya ulaşma fikri çok hoş. Fuarlarda kısmen bu gerçekleşiyor lakin orası daha sonlu bir alan. Birden fazla vakit fikir alışverişinde bulunmak, sohbet etmek sıkıntı oluyor. Meğer okuyucunun birebir reaksiyonunu almak, tekliflerini dinlemek, tenkitlerini duymak yayın siyaseti geliştirmek ismine çok kıymetli. Ayrıyeten tüm eserlerinizi direkt okuyucuya ulaştırma imkânınız var. E-satış sitesi kullanmak istemeyen, gelip, görüp, inceleyip o denli kitap almak isteyen bir kitle var. Bu kitleye aracısız, zincir mağazaların “çok satan” dayatmasına maruz kalmadan, sanki bu kitabım rafa girer mi tasası taşımadan ulaşabilme imkânınız oluyor.
Henüz çok yeniyiz bunu gözlemleme fırsatımız olmadı. n Bunun olacağına inanıyoruz. Bizim gayelerimizden biri de bu aslında. Yerin el verdiği ölçüde hem yazar-okur buluşmaları düzenlemek hem de yayınevlerinin kültür ortamı olma durumunu kafe üzerinden gerçekleştirmek istiyoruz.
Olumlu tarafta etkileyeceğini düşünüyoruz. Gençler için kitabın daha cazip olmasını sağlayacağı kanaatindeyiz. Kafeler bugünün gençlerinin çokça vakit geçirdiği yerler. Kimi çalışmak için kimi arkadaş sohbetleri için geliyor. Bu türlü hoş anlara eşlik eden bir yerde tıpkı vakitte kitabın bulunması hoş bir şuur altı kodlaması.
MUHAMMED BÂKIR KÖSE H YAYINLARI
Kendi dağıtımınızı kendiniz yapıyorsunuz
Asıl faaliyet alanımız kitap yayıncılığı olmakla birlikte 10 yıldan uzun müddettir Üsküdar’da kitabevi de işletiyoruz. Kitap dükkânımızda vakitle müdavim bir kitle oluştu. Bir yandan her hafta nizamlı olarak yaptığımız müellif söyleşileriyle müdavimler çoğaldı. Aklımızda daima bir “kıraathane” açma fikri vardı. Ziyaretçilerimizden de sık sık bu tarafta bir talep gelince 2017 Ekim’inde fikrimizi hayata geçirdik; Paşalimanı Caddesi’nde, şu an içinde bulunduğumuz kitap-kafe dükkânını açtık. Bir öteki sebep doğal ki ekonomik. Yayıncılıktaki ödeme vadelerinin çok uzun olması, nakit düşüncesi vb. sıkıntılar dalımızdaki herkesin malumu. Öteki bir sorun da yayıncıların, popülerleşememiş kitapların dağıtımını yapmakta zorlanmaları. Perakende mağazanız olduğunda, nakit döngünüzü daha rahat sağlayabiliyorsunuz. Kitaplarınızı, müşteriyle temas ederek direkt satışa çevirebiliyorsunuz. Bir manada kendi dağıtımınızı kendiniz yapıyorsunuz.
Evet. Eski dükkânlarımız, daha fazla yayınevi takipçilerinin geldiği, görece butik yerlerdi. Mevcut yerimize geçtikten sonra daha geniş bir kitleye hitap etmeye başladık. Bu da yayınlarımızın tanıtımına katkı sunan bir durum. n Okuyan insanların, büyük konferans salonlarında yapılan ısmarlama sohbetlerden sıkıldığını düşünürsek, daha samimi ortamlar sunan kitapkafeler, okur-yazar sohbetlerine daha çok mesken sahipliği yapacaktır. Bir buluşma yeri olarak da kitap-kafelerin daha çok öne çıkacağını, kendi yerimizdeki deneyimlerimize dayanarak söyleyebilirim. H Yayınları Kitap&Kahve’de bunun çok örneği var. Buraya gelen ziyaretçilerin, kitaplarını okuduğu bir müellifle müsabakası çok mümkün. Ortam, bir anda hesapta olmayan bir söyleşiye yahut imza gününe dönüşebiliyor.
Bu konsepte geçtikten sonra yayıncıyla okur ortasındaki uzaklık kısalıyor. Yayıncı, fuardan fuara gördüğü okurlarla her gün temas halinde olmaya başlıyor. Yeni okuyucu tipleriyle tanışıyor, yeni yeni yayıncılık alanları keşfediyor. Ofisteki editör masasından her şeyi takip edemeyebiliyorsunuz. Kitap-kafe işletiyor olmak bu bakımdan yeni fikirlerin oluşmasına hamile. Daldaki sorunlardan ötürü bu konseptin daha da yayılacağını, bu sayede kitaplarını dağıtamayan yayıncıların da yeni dağıtım ortamları yakalayacağını düşünüyorum.