ankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Lideri Mehmet Ali Akben, “Cuma günü alınan karar finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin aktif bir formda çalışmasını ve kredilerin emeline uygun bir halde kullanılmasını sağlamak maksadıyla alınmış bir makroihtiyati önlemdir.” dedi.
Akben, AA muhabirine TL nakdi ticari kredilerin emeline uygun kullandırılmasına yönelik sınırlamalar içeren BDDK kararına ait değerlendirmelerde bulundu.
BBDK tarafından bankalara kredilerin kullandırım hedefine muhalif süreçlerin gerçekleştirilmemesi için daha evvel talimatlar verildiğini hatırlatan Akben, lakin birtakım şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz konum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdiklerini ve döviz durumu tuttuklarını gözlemlediklerini söyledi.
Diğer bir deyişle, üretime, istihdama, yatırıma ve ihracat gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynaklarının, gerçek bir muhtaçlık olmadığı halde birtakım şirketlerce döviz alımı hedefiyle kullanılmaya devam edildiğinin görüldüğünü söz eden Akben, şunları kaydetti:
“Bu sebeple, cuma günü Konseyimizin aldığı karar, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılarak kredi sisteminin aktif bir halde çalışmasını ve kredilerin emeline uygun bir formda kullanılmasını sağlamak maksadıyla alınmış bir makroihtiyati önlemdir. Bu kararın birebir vakitte, dövizin nitekim muhtaçlık olan alanlarda kullanılmasına ve enflasyonun denetim altına alınmasına da olumlu katkı sağlayacağını değerlendiriyorum.
Söz konusu karar alınırken iktisat idaresinden sorumlu ilgili öbür kurumlar ile de eşgüdüm ve uyum içinde olacak halde gerekli tahlil çalışmaları gerçekleştirilmiş ve kapsam dahiline girecek şirketlerin rastgele bir nakit akışı ezasına uğramalarının önüne geçilmesi konusuna bilhassa dikkate edilmiştir.”
“ÜÇ KOŞULUN BİRLİKTE SAĞLANMASI GEREKLİ”
Mehmet Ali Akben, bu kapsamda, bir şirketin bahse mevzu heyet kararı kapsamına dahil olması için bağımsız kontrole tabi bir şirket olması, yabancı para (YP) nakdi varlıklarının TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması ve bu YP nakdi varlıkların TL karşılığının, faal toplamından yahut son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması gerektiğini söyledi.
Herhangi bir şirketin bu karar kapsamına girebilmesi için bahse husus her 3 kaidenin da birlikte sağlanması gerektiğinin altını çizen Akben, anılan karar çerçevesinde, YP nakdi varlıklar kapsamına altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatların girdiğini, yurt içi yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve eurobond üzere borçlanma araçlarından oluşan başka nakdî varlıkların YP nakdi varlıklar kapsama girmediğini aktardı.
Akben, lakin, şirketlerin, yurt dışı yerleşiklerce YP cinsinden ihraç edilmiş menkul değerler ve pay senetleri ile yurt dışı yerleşiklerle yapılan karşıt repo üzere öteki nakdî varlıklarının da karar kapsamındaki YP nakdi varlık meblağının hesaplamasına dahil olduğunu bildirdi.
“ŞİRKETLERİN YP VARLIKLARINA AİT RASTGELE BİR SINIRLAMA YA DA MÜDAHALE KELAM KONUSU DEĞİLDİR”
BDDK Başkanı Akben, kelam konusu karar kapsamına gerçek bireyler ile şirket ortaklarının girmediğinin altını çizerek, “Bu 3 kuralın birden sağlanması nedeniyle kredi kullandırımına ait bir sınırlamaya tabi olunsa bile, ilgili mevzuat uyarınca, şirketin YP kredi kullanmasına yönelik bir sınırlama bulunması durumunda, bu şirketlere 3 aylık YP net açık durumları kadar TL kredi kullandırılmasına imkan tanınmıştır.” ifadelerini kullandı.
Karar tarihinden evvel bankalarca müşterilere tahsis edilmiş limitler doğrultusunda kullandırılacak rotatif nitelikli krediler ile KMH, kurumsal kredi kartları ve gecelik krediler için mevcut limit boşlukları çerçevesinde gerçekleşecek aylık bakiye artışları ile hudutlu olmak üzere gerekli kolaylığın sağlandığına işaret eden Akben, bahse husus heyet kararı kapsamına giren şirketler bakımından yalnızca TL kredilere erişim sınırlaması getirildiğini vurguladı.
Akben, “Bu kapsama girecek şirketlerin YP varlıklarına ait rastgele bir sınırlama ya da müdahale kelam konusu değildir. Ayrıyeten, kelam konusu heyet kararı sırf TL cinsinden nakdi kredilere yönelik olup YP cinsinden kullandırılacak ticari krediler bu kapsama girmemektedir. Bu kararın, yüksek seviyede YP nakdi varlık tutan şirketlerin TL kredi kullanımını sonlandırarak, kredi kaynaklarının daha verimli ve üretken alanlarda kullanılması suretiyle kredi sisteminin faal bir formda çalışmasına ve finansal istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunması öngörülmektedir.” diyerek kelamlarını tamamladı.