Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından gündeme getirilen Avrupa Siyasi Topluluğu’nun (AST), birinci toplantısı bugün Çekya’nın başşehri Prag’da yapılıyor. Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil edeceği toplantıya toplamda 44 önder katılacak. Yalnızca Avrupa ülkelerinin önderlerini bir ortaya getiren son yılların en büyük başkanlar buluşması, AST’nin kalıcı olup olmayacağının da sinyallerini verecek. Prag Kalesi’nde tarihi bir fotoğrafa sahne olacak AST toplantısı, Rusya’ya güçlü bir bildiri gönderme potansiyeline de sahip.
İŞBİRLİĞİNE TEŞVİK
AST, şu kademede Avrupa kıtasında siyasi diyalog ile işbirliğini teşvik etmek ve istikrarı güçlendirmek üzere muğlak gayelere sahip. Esnek bir yapıda olması öngörülen AST’de barış-güvenlik, enerji-iklim, iktisat, göç-ulaşım mevzularına odaklanılacak. Başta Macron’la olmak üzere kimi ikili temaslarda bulunacak olan Erdoğan’ın, ana oturumdan sonra, barış ve güvenlik mevzularına odaklanılacak yuvarlak masada yer alması öngörülüyor. Yılda iki sefer toplanması hedeflenen AST’nin bir sonraki toplantısına konut sahipliği yapacak ülke de Prag’da belirlenecek.
AB’YE ALTERNATİF Mİ
AST, bilhassa genişleme sürecinde olan ülkelerde AB amaçlarının geciktirilmesi algısı yaratsa da Birlik yetkilileri, AST’nin mevcut AB genişleme sistemlerine ve siyasetlerine alternatif oluşturmayacağı konusunda ısrarlı. Eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy tarafından 2008’de oluşturulan lakin bekleneni vermeyen Akdeniz İçin Birlik oluşumunu hatırlatan AST’ye aralıklı yaklaşan Türkiye de bu platformun AB üyeliğine alternatif haline dönüşmesine katiyetle karşı olduğu bildirisini Brüksel’e net halde iletti. Erdoğan’ın bu iletisi toplantıda yinelemesi bekleniyor. Almanya Başbakanı Olaf Scholz da AST’nin genişleme süreci için bir mahzur oluşturmaması gerektiğini söyledi. Bu projenin bir kademede tamamlayıcı ya da alternatif haline dönüşebileceğini düşünenler de yok değil.
TÜRKİYE TARTIŞMASI
Kulislerde iştiraki en çok tartışılan ülke Türkiye oldu. Fransa ve Almanya, başından itibaren Türkiye’nin iştirakinden yana hal koydular. Benzeri bir yaklaşım İsveç ve Finlandiya tarafından da benimsendi. Türkiye’nin iştirakinden rahatsız olan iki ülke ise Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum idaresiydi. Bu ikili çeşitli mazeretlerle muhalefet etmeye çalışsalar da sonunda durum değiştirmek zorunda kaldılar. AST’nin AB patronajı yerine eşitler ortasında bir toplantı formatında yapılmasında da Türkiye ve İngiltere’nin hali tesirli oldu.
ATİNA’DA GÖZLER O TOPLANTIDA
Yunan başşehrinde dikkatler bugün Prag’da başlayacak ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in de katılacakları Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi’ne çevrildi. Miçotakis’in dorukta Türkiye’yi şikâyet etmesi bekleniyor. Prag’da Erdoğan-Miçotakis görüşmesine ise ihtimal verilmiyor. İki başkan, geçen haziran sonundaki NATO Zirvesi’nde de görüşmemişti.
Öte yandan AB Komisyonu’ndan sonra ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün de Türkiye ile Libya ortasında hidrokarbon alanında işbirliğine ait 3 Ekim’de Trablus’ta imzalanan mutabakat zaptı ile ilgili açıklaması, Atina’da memnuniyetle karşılandı. Atina Haber Ajansı’na nazaran ABD Dışişleri Sözcüsü, Yunan gazetecilerin soruları üzerine, mutabakat zaptının içeriğini görmediklerini belirtti. Akabinde da Libya süreksiz hükümetinin, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun kaidelerine nazaran Libya devletinin dış bağlantılarında uzun vadeli yükümlülüklere girmemesi gerektiğine işaret etti.(Yorgo KIRBAKİ/ATİNA)