Türk sinemasının dev aktörü Tarık Akan, Odatv’den Murat Sökdü’ye 2012 yılında verdiği özel röportajda adeta bugünü resmetmişti.
Tarık Akan’ın gündeminde neler yoktu ki. Siyasetten, sanata, yargıdan, iktisat ve Suriye konusuna…
İşte Tarık Akan’ın 10 yıl evvel Odatv’ye verdiği o röportaj:
HAYATI SES MECMUASIYLA DEĞİŞTİ
O Türk sinemasının efsane isimlerinden. 1949 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Tarık Akan, 1970 yılında “SES” mecmuasının düzenlediği yarışla “erkek güzeli” seçildi ve sinema dünyasına adım attı. Artık hayatı değişmişti. Cankurtaranlık ve balıkçılık yaptığı günler geride kalmıştı. Yeşilçam Türk Alain Delon’unu bulmuştu. O periyot bilhassa genç kızlar Tarık Akan posterleriyle yatar, sinema tabiriyle bebek yüzlü salon çocuğuna peş peşe evlilik teklifleri yağdırırlardı.
GAZETECİLİK ENSTİTÜSÜ MEZUNU
Bu güne kadar 100’ün üzerinde sinemada rol aldı. Antalya Altın Portakal ve Cannes Sinema Şenlikleri olmak üzere sayısız mükafatları bulunan güzel aktör, Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği ve tıpkı vakitte da Gazetecilik Enstitüsü mezunu. Gazetecinin halinden anlıyor. Ne de olsa meslektaş ruhu var. O mürekkebi yalamış, dirsek çürütmüş bir sefer. 5N-1K burnunda tütüyor. Objektif görünce gülümsüyor, dayanamıyor anılarını tazeliyor. Okulunu bitirdiği gazetecilik mesleğini hiç yapmadı ancak 1976 yılında başrolünü Müjde Ar’la paylaştığı “öyle olsun” isimli sinemasında gözü pek bir gazeteciyi canlandırdı. Bu onun birinci ve son tecrübesi oldu.
YILMAZ GÜNEY İLE YENİ BİR DÜNYA
Yeşilçam’ın bebek yüzlü çocuğu, 1970’li yılların sonlarına gelindiğinde ise toplumsal içerikli sinemalarıyla de sinema tarihine damga vuruyordu. Zira Yılmaz Güney’le tanıştığında hayatı bir sefer daha değişiyordu. Artık Yılmaz Güney’in onun hayatında farklı bir yeri olmuştu. Topluma ileti vermek istiyor, anlatmak istediklerini kamera önünde hayata geçiriyordu. Bilhassa milletlerarası mükafatları kasıp kavuran Yılmaz Güney imzalı “Yol” ve “Sürü” sinemaları yeni bir çığır açmıştı onun hayatında. 1982 yılında Cannes Sinema Şenliği’nde “Yol” sineması Altın Palmiye alırken, Tarık Akan da unvan değiştiriyordu O artık sadece damat Ferit değil, “Yol” demek, “Sürü” demek, “Yılmaz Güney” demekti. Bugün 63 yaşında lakin hala karizmatik, güzel ve mütevazı. Hayat arkadaşı Acun Günay’la 23 yıldan bu yana keyifli bir beraberlikleri var.
SANATA VE SANATKARA SAYGISIZLIĞI HAZMEDEMEZDİ
Sanata ve sanatkara bakış açısı çok farklı. Sıra dışı fikirleriyle de ülke gündemine hayli hakim. İktidarı da “sanata ve sanatkara saygısızlık yapıyorlar” diyerek çok sert eleştiriyor. Hayranı olduğu Mustafa Kemal Atatürk’ün, “sanatkar el öpmez, eli öpülür!” kelamını de “tak” diye yapıştırıyor usta aktör. O bir memleket sevdalısı. Dolu ve anlatacak çok şeyi vardı. O yüzden ülke gündemi birinci sırasında. Zira içi parçalanıyor, canı acıyor.
ANNE BAŞIMDA BİT VAR ACI BİR TUTANAK
Maziye seyahat yapıyoruz evvel gözleri doluyor. Kahvesini yudumlarken o günleri adeta yine yaşıyor. 1981 yılında Almanya’da yaptığı bir konuşma o devir Tercüman gazetesinin taraflı ve iftira dolu manşetiyle çarpıtılarak gaye gösterilmişti. Yurda dönüşte ise havaalanında tutuklanmıştı. Sinemanın bebek yüzlü çocuğu kendini bir anda pembe hayalden uyanıp karanlık zindanlarda bulmuştu. Siyasi şubeler, soğuk hücreler, bitli fareli koğuşlar ve uykusuz geceler…
UĞUR ABİ BOŞUNA DEMEMİŞ MÜJDAT GEZEN BÜYÜK ADAM DİYE
Sevgili Uğur Dündar’ın kadim dostu usta tiyatrocu Müjdat Gezen’in Almanya dönüşü uçakta söylediği, “Sana hiçbir şey olmayacak, göreceksin bak. Elini kolunu sallayarak dışarı çıkacaksın” kelamları 2002 yılında çıkardığı birinci ve tek kitabının en can alıcı kısmı. Tarık Akan o periyot 2,5 ay soğuk hücrede mahpus yatmış, büyük hiciv ustası Müjdat Gezen Tarık Akan’ı bir an olsun yalnız bırakmamıştı. Usta tiyatrocunun bu çabası sinemanın isyankâr çocuğuna ilham kaynağı olmuştu. Ortadan yıllar geçse de o günlerin baskılarını, acılarını unutamadı. Yaşadıklarını kaleme aldı. “Anne Başımda Bit Var” o şiddetli günlerin acı bir tutanağı.
AZİZ NESİN’İN MİRASINI YAŞATIYOR
Tarık Akan sanatçı kişiliğinin yanı sıra eğitim gönüllüsü olarak da biliniyor. Taş Özel İlkokulu tam 200 yıllık bir bina. 22 yıldan bu yana da eğitim veriyor. 1991 yılında daha evvelce kendisinin de okuduğu Taş Özel İlkokulu’nu yap işlet devret sistemi ile alarak Özel Taş Koleji’ni kuran Akan, toplumsal sorumluluk projesini yerine getiriyor. Ayrıyeten Aziz Nesin’in vefatından sonra vazifeye gelen oğlu Ali Nesin’den vakıf başkanlığını dönem aldı.
ATATÜRK’E HAKARETİ İÇİNE SİNDİREMEDİ
Ben bugünkü Türkiye’yi içime sindiremiyorum. Şu hale bir bakın. Memlekette ne sinema, ne tiyatro ne de sanatçı bıraktılar. Üstelik sanata ve sanatkara hürmet da kalmadı. Sohbetimize başlarken aklına çabucak Meclis’te oylanan Suriye tezkeresi geliyor. Büyük bir heyecanla “Tezkere ne oldu” diyor. Ben de “Meclisten geçti” diyorum. Adeta çöküyor. “Eyvahlar olsun, şok oldum. Bu nasıl bir akıl eseri diyor.” Yazık hem de çok yazık… Biz kaldığımız yerden devam ediyoruz sohbetimize… “Bu yüzden teklif aldığım sinema ve dizi projelerini ret ediyorum. Bir manada boykotta diyebiliriz! Büyük devlet adamı Atatürk’ün manevi kıymetlerine çabucak her gün hakaret ediliyor, kahroluyorum” diyecek kadar yürekli ve bir o kadar da öfkeli. Pekala, Tarık Akan’ı isyan noktasına getiren neydi. Efsane aktör günümüz Türkiye’sinin portresini çizdi.
TAM BİR MUSTAFA KEMAL HAYRANIYDI
“Bu gün Türkiye’nin hali tek sözle içler acısı” diyor. Atatürk’ün manevi bedellerine, mirasına ve fikirlerine yapılan akınları hazmedemiyor ve başlıyor konuşmaya. Atatürk’ü özlüyorum. Eminim ki benim üzere düşünen milyonlarca insan var. Mustafa Kemal ideolojisini, kudretini, devlet adamlığını özlüyorum. O büyük bir dünya önderiydi. Bakın, Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu günden bu güne kadar hiçbir komşusuyla bu halde berbat olmadı. Hiçbir vakit komşularıyla savaş noktasına gelmedi. Lakin Kıbrıs’ı ayırıyorum, o bir istisna. İçinde bulunduğumuz süreci yönetecek, yönlendirecek önderi bugün orta ki bulasın. Ülke yönetmek başka bir sanattır. Bizler büyük lider Mustafa Kemal Atatürk şuuruyla yetişmiş ve onun çizgisinde yürüyen insanlarız.
MUSTAFA KEMAL’İ HAZMEDEMİYORLAR
Atatürk’e taarruzlar 1980 darbesini fırsat bilen kısımların en yüksek noktaya çıkmış bir anlayışıdır. 80’den 2000’li yıllara kadar bunu çok fazla başaramadılar. Atatürk düşmanlığı kıskançlıklarından kaynaklanıyor. Bunlar Mustafa Kemal’in saçının teli dahi olamazlar. Şu kurguya bir bakın: AKP 2002 yılında iktidara geldiğinde son derece şuurlu, uygun kurgulanmış ve sistematik bir halde ve sahiden altında bir fikir hazinesinin yattığına inandığım senaryoları sahneye koydular. Bunların doğrultusunda her yıl adım adım lakin “geriye” hakikat tabi, zira bunların zihniyetinde ileriye yönelik adımlar atılmadığı için bu türlü diyorum amaçlarına ulaşıyorlar.
ESAD’A DEĞİL AYNAYA BAKSIN
Dedim ya sistematik formül diye. Öncelikli gaye noktaları eğitim kurumları oldu. Cumhurbaşkanının üniversitelere atadığı rektörlerle buralar ele geçirildi. Akabinde öteki kurumlar. Başımızda güya bir başbakan değil, kral var. Tayyip demokrasiden kelam ediyor fakat demokrasiyle ilgisi bile yok. Tek başına istediği kararları veriyor, uyguluyor ve uygulatıyor. Bu türlü bir idare üslubu görülmüş şey değil. Ne yazık ki Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nde bugün kendini kral zanneden bir Başbakan tarafından yönetiliyoruz. Zati başkanlık fikrinin altında yatan gerçek budur. Tek adam idaresi. Suriye’de Esad’a kızıyor lakin bir dönüp aynaya baksa ne hoş olacak. Ne göreceğini kendisi de biliyor o yüzden bakmaya yürek edemiyor!
TAYYİP MASRAF O PARTİ BİTER
Böyle bir tezkerenin meclisten geçmiş olması utanç verici olduğu kadar büyük bir skandaldır. Şok oldum. Kimse kıvırmasın. Bu ismi konulmamış yani (açıklanamayan) savaş tezkeresidir. Asla bu savaşın olmaması gerekir. Şayet ordu Suriye’ye girerse Tayyip’in ayakta kalmasına imkan ve ihtimal yok. Bir tek Türk askerinin orada ölmesi demek, felaketler zincirinin büyük halkalarla genişlemesi manasına gelir. Zira bu bizim savaşımız değil. Bakın şunu açık ve net bir formda söylüyorum, Ordu Suriye’ye girerse Tayyip masraf, o parti de biter. Suriye tezkeresi Tayyip’in gidiş tezkeresi olur. Meclis oylamasında bu kararı alan AKP ile birlikte MHP de sarfiyat. MHP başkanı Bahçeli de AKP’nin değirmenine su taşımaya devam ettiği sürece siyasi hayattan yok olur.
MHP’Yİ AKP’NİN ART BAHÇESİ GÖRÜYORDU
Ben tezkere oylamasında AKP’nin tek kalacağını CHP, MHP ve BDP’nin asla tezkereye onay vermeyeceğini kestirim etmiştim. Ve bu tezkere kararının meclisten çıkmayacağını savunmuştum. Ancak yanılmışım. “Eyvahlar olsun” dedim ve adeta şok oldum. Ancak bir şeyi atlamışım. MHP yeniden yaptı yapacağını. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de ani bir hareketle zıdda döndü, AKP’nin istediği adamı Cumhurbaşkanı yaptı. Bu kusurları da motamot devam ediyor. İşte bu kusurlar mecliste muhalefet yapacak güçlerini de kesiyor. Geçmişte Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde AKP ile bir arada hareket eden MHP’nin Cumhurbaşkanı’na bugün ve yarın kızmaya hiç hakkı yoktur. Zira Abdullah Gül’ün Çankaya’ya çıkmasında Bahçeli’nin büyük emeği vardır. Yani bu türlü muhalefet varken daha öteki ne söylenebilir ki.
BEN ASKER ÇOCUĞUYUM BU GÜNE KADAR HİÇ KORKMADIM
Artık susma değil konuşma vakti. Zati başımıza ne geldiyse susmaktan geldi. Benim babam albaydı. Asker çocuğuyum. Babam Türk ordusunda yıllarca erdemiyle vazife yaptı, aslan üzere de emekli oldu. Şunu anlatmak istiyorum. Dehşetin ecele yararı yok. Zira bu türlü bir Türkiye’yi içime sindiremiyorum. Mustafa Kemal Türkiye’si bu değil. Görünüme bir bakın. Türk ordusunu hallettiler. Kumandanlar, milletvekilleri, gazeteciler Silivri’de. Yani stant yapsanız hepsini bir ortaya toplayamazsınız. Çok yazık…
TİYATROLAR KAPATILMAK ÜZERE
Ne siz sorun ne ben söyleyeyim. Sanata ve sanatkara verilen kıymet ortada. Tiyatrolar bitti, kapatılmak üzere. Son olarak devlet tiyatrolarının özelleştirilmesi kararı alındı, karşı çıkan kim varsa kara listeye girdi. Yani bu nasıl bir anlayış anlamak mümkün değil. Dünyanın demokrasiyle yönetilen gelişmiş ülkelerinde sanata ve sanatkara bedel verilir, devlet teşviki sağlanır. Sanatkarların fikirleri alınır, projeleri desteklenir. Ancak bizde her şey bilakis işliyor. Sanatkara “yaşama öl” deniyor.
SİLİVRİ’DE BİR TANE HATALI İNSAN YOK
Şimdi ismine başbakan dediğimiz kral, kendine karşı gelen, muhalefet eden herkesi içeri attırıyor. Kumandanlar, gazeteciler hatta bilim insanları. Yanılmıyorsam yeni cezaevlerinin inşası da başlatılıyor. Bakın bilhassa şunu son derece açık yüreklilikle söylüyorum ben Silivri’de yatan bu insanların büsbütün hatasız olduklarına yürekten inanıyorum. Adalet bir gün kesinlikle tecelli edecek fakat bu insanların hapishanede geçen yıllarını geriye kim verecek?
BÖYLE BİR TÜRKİYE GÖRMEDİM
Bugün Suriye’ye tezkere çıkıyor ancak TSK bünyesinde misyon yapan üst seviye generallerin sayısını toplasak herhalde Silivri’de yatan paşalarla muadildir. İktidarın güvenlik güçlerine karşı bakışını ortaya koyduğumuzda polisi ve orduyu hallettiklerini görüyoruz. İsmine Ergenekon, balyoz dedikleri operasyonlarla içeri alınanlara şöyle bir bakalım. Bunların hepsi özel yetkili mahkemelerin yanlışlarıdır. Bu sistem yanlış ve farklı işliyor! Yandaşa dokunan yok fakat kral’ı eleştirenlere, muhaliflere nefes aldırılmıyor. Sonu olmayan karanlık bir yoldayız. Tayyip önderliğindeki iktidar şu anda avucunun içerisinde bildiği her şeyi yapıyor. Parmağıyla işaret ettiği beşerler içeri alınıyor. Ben 63 yaşındayım bu türlü bir Türkiye hiçbir vakit görmedim.
TAYYİP’İ YANDAŞ MEDYA YOLLAYACAK
AKP yandaş medyayla birlikte yürüyor. Maalesef bu kavram oluştu. Böylesi de Cumhuriyet tarihinde birinci oluyor. Bir başbakan düşünün ki kendi kongresine seçmece medyayı davet ediyor fakat işine gelmeyen haberleri tüm gerçekliğiyle yayınlayan medya organlarını kongreye almıyor. “Bu benim özel günüm. Canımın istediğini alırım, istemediğini almam” diyerek bir manada kendini Türk insanına şikayet ediyor. Bu trajikomik bir günümüz Türkiye tablosudur. Muhalif gazeteler Tayyip’in işine gelmiyor. Zira gerçekler acıdır. Bu halkın haber alma özgürlüğüne vurulan darbedir. Aslında burada medya kuruluşları değil, halk cezalandırılıyor. Halkımız bunun farkına varmalı. Halkın sesini kısıyorlar. Tayyip çabucak her gün köşe müelliflerine, medya işverenlerine talimat yağdırır üzere konuşuyor. Bakın Tayyip’in gidişi yandaş medyanın pompalamaları sonucu olacak. Bu tezkere süreci bunu gösterecek.
BİBER GAZI İLE TERBİYE BİZİM ÜLKEYE MAHSUS
Ekonomi deyince şöyle bir off çekiyor. Artırım yağmurlarını işaret ediyor ve tatlı bir tebessümle konuşuyor. İnanın Milletin hali perişan. Son artırımlar beli bükük olan vatandaşı kambura çevirecek. Enflasyon oranlarıyla halkın oranlarının tuttuğu hiçbir vakit görülmemiştir. Aylık açıklanan enflasyon sayılarıyla vatandaşın çarşı-pazar hesabı “şaşı bak şaşır” dedirtir. Halkın da büyük yansısı var lakin beşerler korkuyor, sesini çıkaramıyor. Sesini çıkaran biber gazıyla terbiye ediliyor. İşte kelamın özü bu…