Türk-İş’in çalışmasına nazaran Ağustos ayında besin fiyatları aylık %0,73, yıllık %119,11 artarken, açlık sonu 6.889 TL, yoksulluk sonu Ağustos’ta 22.442 TL oldu.
Türk-İş: Ağustos’ta besin fiyatları aylık %0,73, yıllık %119,11 arttı
-
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken “gıda için” harcama fiyatındaki artış bir evvelki aya nazaran % 0,73 oranında gerçekleşerek (açlık sınırı) 6.889,76 TL’ye,
-
Gıda harcaması ile giysi, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi gereksinimler için yapılması mecburî başka aylık harcamalarının toplam meblağı (yoksulluk sınırı) 22.442,20 TL’ye,
-
Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 8.999,13 TL’ye yükseldi.
-
Gıda enflasyonunda son on iki aylık artış oranı % 119,11, yılbaşında bu yana da değişim oranı % 68,13 oranında oldu. Kaynak: Türk-İş
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu da geçen günlerde açıkladığı “Açlık-Yoksulluk Araştırması” raporunda, 4 kişilik bir ailenin açlık sonunun 7 bin 282 lira, yoksulluk sonunun da 21 bin 784 liraya yükseldiğini belirtmişti
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Genel Başkanı Mehmet Balık tarafından yapılan değerlendirmede şöyle denildi:
Dört kişilik bir ailenin insan onuruna yaraşır bir biçimde mahrumluk hissi çekmeden yaşayabilmesi için yapması gereken besin ile besin dışı harcamaların toplam fiyatını gösteren yoksulluk ağustosta 527 lira daha artarak 21 bin 784 liraya yükseldi. Yoksulluk hududunda, bu yılın birinci sekiz aylık periyodunda 8 bin 236 liralık, son bir yılda ise 9 bin 351 liralık artış yaşandı.
Türk-İş’in değerlendirmesinde “Mevcut hayat pahalılığında, bir ay yahut bir yıl sonra bu fiyatı bulamama kaygısı, bireyleri ve şirketleri tedarik zinciri içerinde canlı kılarken bu talep de arzı canlı tutuyor” denildi
Fakat son aylarda tüketici inanç endeksi ile sektörel inanç endeksleri ortasında bir uyumsuzluk kelam konusu olmakta. Tüketici İtimat Endeksi 68, Tüketici ve üreticilerin genel Ekonomik İtimat Endeksi 93 (100’ün altı karamsar durum). Üretici ve tüketici fiyat endeksleri ortasındaki üzere bir makas burada da kelam konusu ve bu şartlarda ya talep artacak ya da üretim yavaşlayacaktır. Gerçek gelirleri günden güne eriyen ve toplumun çoğunluğunu oluşturan dar gelirli fiyatlı, maaşlı ve yevmiyelilerin tüketimlerini nasıl arttıracakları ise meçhul…
“Giderin nasıl değiştiğine bakılmaksızın gelirin ne kadar arttığına bakmak aldatıcı olabilir.”
FAO Dünya Besin Fiyatları Endeksi Mart’tan bu yana %19 gerilerken Ankara’da mutfak enflasyonu (TASE) son 5 ayda %40 arttı. Tarım Kredi Kooperatifleri Marketlerinde 33 eserde yapılması planlanan indirim kooperatifin ziyan etmesine sebep olabilir. Fakat daha kıymetlisi bu indirimler evvelki aylarda besin fiyatlarındaki artışların durdurulmaya çalışıldığı KDV indirimleri, tanzim satışları, ithalat kapılarının açılması uygulamalarında olduğu üzere yetersiz ve süreksiz olacaktır. Zira tarladan sofraya üretim ve tedarik maliyetleri süratle artmaya devam ediyor. Taban fiyatlı bekâr bir çalışanın Ankara’da besin ve öteki yaşama maliyetlerini karşılayabilmesi için bu ay 3500 TL daha temin etmesi gerekiyor.
Süt, yoğurt, peynir kümesinde, ortalama süt ve yoğurt fiyatı yüzde 11 oranında yükseldi. Peynir fiyatı geriledi.
Tüketiciler alışverişlerinde bilhassa özel markalı (private label) ucuz süt ve süt eserlerine kayıyorlar.
Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum eserlerinin bulunduğu kümede, aylık tabanda dana etinin fiyatı %6, yumurta %7 zamlandı. Kuzu eti fiyatı %10, balıketi %12, tavuk eti %5 azaldı. Baklagillerden nohut, kuru fasulye ve kırmızı mercimeğin fiyatları geriledi. Yeşil mercimek zamlandı.
Yağlı tohumlarda fiyat artışı ortalama %7 olarak tespit edildi. Kurban bayramında kesilen hayvanlarla birlikte bollaşan kırmızı etin fiyatında artış devam ediyor. Et ve Süt Kurumunun kuzu etinde %25 indirime gitmesi üreticiden ucuza satın alınmasına neden olurken, maliyetlerde zorlanan küçükbaş üreticisi daha yüksek besleme maliyetlerine katlanmaktansa damızlık koyunları kesiyor. İlerleyen süreçte koyun etinin daha değerliye satın alınması tehlikesi ortaya çıkıyor.
Normal kaidelerde kışın gerileyen yazın artan tavuk fiyatları kurban bayramı, mangal yasakları ve Mart, Nisan, Mayıs aylarındaki süratli fiyat artışlarının getirdiği talep azalması üzere sebeplerle son 3 aydır düşme eğilimde.
Tavuk, indirim marketlerinde 29 TL’ye kadar gerilerken üreticiler maliyetleri karşılamada zorluk çekiyor. Şayet bu durum geçmiş yıllardaki örnekleri üzere iflasları getirirse önümüzdeki günlerde olması gerekenden çok daha değerliye tavuk yenilmesi sonucunu doğurabilir.
Baklagillerde indirim, marketlerde yeni mahsul eserlere yer açmak için stoklarını tüketmeye gittikleri için gözlemlendi.
Aylık tabanda makarna %10 fiyat artışı yaşadı. Pirinç, bulgur, un ve irmik fiyatları da yükseldi. Ekmek fiyatı -şimdilik- birebir kaldı.
Ekmek ve tahıllarda, kuzey yarım küredeki buğday hasadı ve Karadeniz’den tahıl ihracının başlaması ayrıyeten global buğday, pirinç, arpa fiyatlarında gerileme olmasına karşın bu ay Ankara’da tahılların tamamı zamlandı.
Taze sebze-meyvede, semt pazarlarında maydanoz, kıvırcık üzere salata yeşilliklerinin fiyatı yükseldi.
Pazı, ıspanak üzere yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları değişmedi.
Patates ve kuru soğanın fiyatları da tıpkı kaldı.
Domates, biber, salatalık, turp fiyatları düşüş yaşadı.
Şeftali, kayısı üzere çekirdekli meyvelerin ortalama fiyatları azaldı.
Karpuz %24 ile bu ay besin sepetinde fiyatı en çok gerileyen eser olarak tezgâhlardaydı. Çilek ortalama 27 TL’den satılırken en uygun fiyatlı meyve ortalama 10 TL’den alıcı bulan kırmızı erik oldu. Ortalama zerzevat kg fiyatı 13,01 TL, ortalama meyve kg fiyatı 15,96 oldu. Hesaplamada 21’u zerzevat ve 10’u meyve olmak üzere toplam 31 eserdeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 14,07 TL olarak tespit edildi.
Ayçiçek yağı ve zeytinyağının fiyatları artarken margarin ve tereyağının fiyatları geriledi.
Tuz fiyatı sabit kaldı. Çay %6, ıhlamur %32 zamlandı.
Şeker, bal, reçel, pekmez eserlerinin hepsi fiyat artışı yaşadı. Salça ise %40 ile bu ay fiyatı en çok artan eser oldu.
Yeşil ve siyah zeytinin fiyatı düştü.
Raflarda özel şeker markalarındaki çeşitlilik sonlu ve kamu üretimi şekerler de marketler geldiklerinden kısa mühlet içinde tükeniyorlar.