Coronada hadise sayıları artarken uzmanlardan da arka arda ikazlar geliyor. Türkiye Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği KLİMİK, Covid-19’a karşı aktüel bağışıklama tekliflerini paylaştı. Tüm sorulara cevap olacak teklifler işte bu 16 unsurda sıralandı.
Türk Tabipleri Birliği (TTB), TTB Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Konseyi, Halk Sıhhati Uzmanları Derneği, Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği KLİMİK ile Türk Toraks Derneği üç gün evvel yaptıkları ortak açıklama ile pandeminin bitmediği uyarısı yaptı.
YENİ DALGA SÜRATLE YAYILIYOR
Yeni bir dalganın hızlanarak tırmandığı, olay sayılarında çok önemli artışlara neden olduğunu lisana getirdi. İkazın akabinde Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’da bir açıklama yaparak vatandaşların Covid-19 aşılarının hatırlatma dozlarını yapmalarını istedi.
Sosyal medya ve uzmanlara yöneltilen kimin hangi aşıları nasıl olacağıyla ilgili çok sayıda sorunun yanıtını KLİMİK verdi.
İŞTE ŞİMDİKİ AŞILAMA ÖNERİLERİ
1. Hiç aşılanmamış bireylerin bir ay ortayla iki doz BioNTech olduktan en erken 3 ay sonra 3. doz BioNTech aşılarını olmaları önerilir.
2. Hiç aşılanmamış bireylere mRNA aşısı yapıl(a)madığı durumda*Sinovac aşısı ile üç doz (0, 1 ve 4. aylarda) aşılamanın akabinde en erken 3 ay sonra hatırlatma dozunu (yapılabiliyorsa BioNTech aşısı ile) olmaları önerilir.
3. Çeşitli nedenlerle primer aşı şeması (Sinovac için 0,1, 4. aylarda 3 doz, BioNTech için bir ay ortayla iki doz) yarım kalan bireylerin aşılamalarına kaldıkları yerden devam edilmesi, hatırlatma dozlarının primer şemanın tamamlanmasından en erken 3 ay sonra yapılması önerilir.
4. İki doz BioNTech aşısı olmuş şahısların 2. dozdan en erken 3 ay sonra hatırlatma dozunu olmaları önerilir.
5. Üç doz Sinovac aşısı olmuş şahısların son dozdan en erken 3 ay sonra hatırlatma dozlarını (tercihen BioNTech aşısı ile) olmaları önerilir.
6. İki doz Sinovac akabinde bir doz BioNTech aşısı olanların, son aşıdan en erken 3 ay sonra ikinci doz BioNTech aşılarını olmaları önerilir.
50 YAŞIN ÜZERİNDE OLANLAR
7. İki doz Sinovac akabinde iki doz BioNTech aşısı (toplam 4 doz aşı) olanlar içerisinde 50 yaşın üzerinde olanlar, hastalık yahut ilaca bağlı bağışıklık yetersizliği olanlar, altta yatan önemli hastalığı (diyaliz uygulananlar, kalp yetmezliği, ileri AC yetmezliği ve siroz) bulunanlar ve yüksek ölçüde virusla müsabaka riski olan bireyler (sağlık çalışanları) hatırlatma dozunu, son aşıdan en erken 3 ay sonradan itibaren olabilirler. Bu kümeler dışında kalan bireylerde aşıların ağır hastalık ve mevtten gözetici tesiri devam ettiğinden hatırlatma dozunu olmalarına şimdiki bilgilere nazaran gerek yoktur. Teklifler, yeni bilgiler ışığında değerlendirilmelidir.
8. Daha evvel üç doz BioNTech aşısı olanlar içerisinde 50 yaşın üzerinde olanlar, hastalık yahut ilaca bağlı bağışıklık yetersizliği olanlar, altta yatan önemli hastalığı (diyaliz uygulananlar, kalp yetmezliği, ileri AC yetmezliği ve siroz) bulunanlar ve yüksek ölçüde virusla müsabaka riski olan bireyler (sağlık çalışanları) hatırlatma dozunu, son aşıdan en erken 3 ay sonradan itibaren olabilirler. Bu kümeler dışında kalan şahıslarda aşıların ağır hastalık ve vefattan kollayıcı tesiri devam ettiğinden hatırlatma dozunu olmalarına şimdiki bilgilere nazaran gerek yoktur. Teklifler, yeni datalar ışığında değerlendirilmelidir.
9. Önceki varyantlarla (ülkemiz için 1 Ocak 2022 öncesinde) hastalık geçirdikten sonra bir doz BioNTech olmuş şahıslara, Omikrona ve öbür varyantlara karşı uzun müddet korundukları için, şimdiki bilgilere nazaran ek hatırlatma dozuna gerek yoktur. Yeni bilgiler ışığında değerlendirilmelidir.
10. Önceki varyantlarla (ülkemiz için 1 Ocak 2022 öncesinde) hastalık geçirdikten sonra bir doz Sinovac olanların, son Sinovac’tan 3 ay sonra (tercihen BioNTech ile) bir hatırlatma dozu olmaları önerilir.
11. İki doz BioNTech olmasına karşın rastgele bir varyantla hastalık geçirmiş olan şahısların hastalıktan 6 ay sonra bir doz BioNTech aşısı olmaları önerilir. Böylece aşı sonrasında Omikrona karşı en az 6 ay kâfi muhafaza sağlanacaktır. Bu bireylerin yeni bir varyant çıkmadığı sürece hatırlatma dozu olmalarına şimdiki bilgilere nazaran gerek yoktur. Altıncı ayın sonunda yeni bilgiler ışığında değerlendirilmelidir.
12. Aşı şeması tamamlanmadan yahut hiç aşılanmadan evvelki varyantlarla (ülkemiz için 1 Ocak 2022 öncesinde) hastalık geçirmiş olan şahısların, hastalıktan en erken 3 ay sonra (tercihen 6. Ayda) tek doz BioNTech aşısı olmaları, mRNA aşısı yapıl(a)madığı durumda iki doz Sinovac aşısı ile (0 ve 1. aylarda) aşılanmaları önerilir.
DELTA UYARISI
13. Aşı şeması tamamlanmadan yahut hiç aşılanmadan Omikron ile (ülkemiz için 1 Ocak 2022 sonrasında) hastalık geçirmiş olan bireylerin (Delta varyantına kâfi bağışıklıkları olmayacağı için) hastalıktan 3 ay sonra başlamak üzere 1 ay ortayla iki doz BioNTech aşısı olmaları önerilir. mRNA aşısı yapıl(a)madığı durumda*Sinovac aşısı ile üç doz (0, 1 ve 4. aylarda) aşılanmaları önerilir.
14. İki doz Sinovac akabinde 2 doz BioNTech aşısı yahut 3 doz BioNTech aşısı yahut 4 doz BioNTech aşısı uygulandıktan sonra COVID-19 geçirmiş bireylere hatırlatma dozu yapılmasına eldeki bilgilere nazaran gerek yoktur.
15. Bağışıklık yetmezliği olan şahısların inaktif aşı yerine mRNA aşıları ile aşılanmaları önerilir. Bu bireyler 1 ay ortayla 3 dozdan (BioNTech) oluşan primer aşı şemasını tamamladıktan 3 ay sonra birinci ek dozlarını (4. aşılarını) , bundan en az 4 ay sonra da ikinci ek dozlarını (5. aşılarını) olmalıdırlar. Bundan farklı şemalar uygulanmış ise ek dozların sayısı ve zamanlamasının belirlenmesi için İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanlarına başvurmaları önerilir.
16. Mevcut datalar ışığında, dört doz BioNTech yahut İki doz SinoVac sonrasında 3 doz BioNTech aşısı olmuş şahısların bağışıklık yetmezliği olmadığı sürece hatırlatma dozu olmalarına gerek bulunmamaktadır. Bu şahıslarda varyantları da içeren polivalan aşılarla ek dozların gerekliliği konusunda çalışmalar devam etmektedir.