Brezilya’dan Aliağa’ya getirilmesi planlanan, asbest taşıyan São Paulo nükleer uçak gemisi, 4 Ağustos tarihinde yola çıktı. Brezilya’nın kıymetli günlük gazetelerinden The Globo News’in 5 Ağustos tarihli haberine nazaran, São Paulo’nun Brezilya kara sularını terk etmesine kısa bir mühlet kala, yüksek mahkemeden “Geri dön” kararı çıktı.
Evrensel’den Ramis Sağlam’ın habreine göre São Paulo/Foch Enstitüsü, ülkenin bugüne kadar sahip olduğu en büyük uçak gemisi olan São Paulo’nun Brezilya sularını terk ederek Avrupa’ya gitmesini engellemek için vakte karşı yarıştıklarını söyledi.
Açık artırma sonucu geçen yıl 10,5 milyon Brezilya realine (1,85 milyon dolara) satılan São Paulo gemisi, Brezilya’nın Guanabara Körfezi’nden 4 Ağustos 2022 Perşembe sabahı Alp Center römorkörüyle yüzdürülerek Türkiye’ye gerçek yola çıkmıştı. İhaleye yapılan itiraz sonucunda geçen sene açılan dava kapsamında mahkeme, 4 Ağustos Perşembe günü öğlenden sonra, geminin demirli olduğu Guanabara Körfezi’ne geri dönmesi için “ihtiyati tedbir” kararı aldı.
KARAR ŞİMDİ YERİNE GETİRİLEMEDİ
The Globo News’in haberinde, mevcut uydu imgelerine nazaran bu kararın şimdi yerine getirilmediği ve São Paulo’nun Lagos Bölgesi yakınında olduğu bilgisi verildi. Haberde, São Paulo’nun Brezilya hududunu geçmeye yakın olduğu, bu durumu bilakis çevirmenin zorlaştığı, geminin kuzeye gerçek ilerlediği ve üç güne kadar Brezilya kara sularından ayrılacağı varsayım edilirken, rotasının değiştirilmesinin de kelam konusu olabileceği söz edildi.
São Paulo/Foch Enstitüsü, ihalenin yürütülmesinde itirazın reddi ve etapların aksine çevrilmesi üzere bir dizi usulsüzlük olduğunu sav etmişti. Ayrıyeten geminin içinde tonlarca asbest bulunduğu ve gerekli etraf kontrollerinin yapılmadığı tezler ortasında yer aldı.
Asbestin bugün ne durumda olduğunu bilmediklerini belirten São Paulo/Foch Enstitüsü Müdürü Emerson Miura, “Gemiye 2018’de yaptığım son ziyarette, gereç hâlâ üstü kaplanmış halde oradaydı. Lakin bugün durumunu bilmiyoruz. Asbest kansere neden olabilen bir unsur, taşınması büyük bir dikkatle yapılmalı. Asbestin 60’lı yıllarda gemilerde ısı yalıtkanı olarak yaygın bir biçimde kullanıldığını biliyoruz” dedi.
TEDBİR KARARINA UYULMADI
São Paulo uçak gemisinin perşembe günü yüzdürülmesinin başlandığı haberiyle birlikte Federal Yargıç Wilney Magno de Azevedo, geminin “Federal Başsavcılığı’nın (MPF) aksi istikamette isimli bir yetkilendirme alana kadar bulunduğu yerden ayrılmasının engellenmesi” için önlem kararı aldı. Bu emre uyulmaması üzerine 5 Ağustos tarihinde Yüksek Mahkeme birebir istikamette karar çıkardı.
‘YÜKSEK DERECEDE ASBEST VAR’
Sök Denizcilik’in Brezilya’daki eski ortağı Cormack Denizcilik Ajansının avukatı Alex Christo Bahoz’a nazaran, kimi prosedürler göz arkası edildi. Bahoz, yerinde inceleme yapması gereken Brezilya Etraf ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın (IBAMA), yalnızca Sök Denizcilik tarafından sağlanan ve gemideki asbest ölçüsünü da içeren bilgilere dayanarak hazırlanan bir raporla ihracata müsaade verdiğini sav etti.
Bahoz, “Bu gemide çok ölçüde asbest var. Ülkeyi bu biçimde terk edemez. Brezilya’nın da taraf olduğu, zehirli atıklarının ithalatına ait düzenlemeleri içeren Basel Konvansiyonuna aykırı” dedi.
‘BİR SENE BOYUNCA ASBESTLİ GEMİDE ÇALIŞTILAR’
Türkiye’ye nakliyesini hazırlamak için yaklaşık 50 çalışanın bir sene boyunca uçak gemisinde, tehlikeli şartlar altında çalışmak zorunda kaldığını söyleyen Bahoz, “Asbest son derece kanserojen bir husus ve partiküller gemide, havada asılı durumda. Yalnızca bir bölmede bile 17 ton asbest bulunuyor. Comarck temel olarak bu bahiste farklı düşünüyordu. Zira Sök Denizcilik asbesti bertaraf etmemişti. Sorulduğunda Brezilya Etraf ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, unsurun Türkiye’ye varışta söküleceğini söyledi ki bu yasaya muhalif. Uçak gemisinin bir öteki gereklilik olan radyasyon sertifikası da tekrar yerinde inceleme yapılmadan Türkiye’deki bir şirket tarafından sağlandı. Bu gemi 1960’lardan kalma ve nükleer testlere katılmış. Plakalar radyasyonu tutabilir. São Paulo’nun ikizi Clemenceau gemisi bile İskoçya’da söküldüğünde hâlâ radyoaktif olduğu anlaşılmıştı” dedi. (HABER MERKZİ)