Merhaba genç arkadaşım,
Buradaki her şey yalnızca senin için yazıldı. Biliyorum ki, okuduğun birtakım ayrıntılar aklında kalacak ve seyahatinde arkadaşlık edecek.
Sana geleceğinden seslendiğimi varsayabilirsin.
Her bahiste değil olağan, ömrün delicesine hızlandığı bir devirde bir yıl sonrasını dahi varsayım etmek zorlaşmışken sana on yıl, yirmi yıl sonra şöyle olacaksın demek gereksiz bir kehanet uğraşıdır. Niyetim de esasen bu değil. Niyetim, bildiklerimden, gözlemlediklerimden ve kendimden süzdüklerimi seyahatini kolaylaştırır umuduyla paylaşmak. Her yıl üniversiteye yeni başlayan genç arkadaşlarımla tanışıyorum. Eğitimcilere en çok sorulan soruların başında gelir: Şimdiki öğrenciler nasıl? Eskilerle ortalarında fark var mı? Alınan karşılıklar gözlemlediğim kadarıyla çoğunlukla olumsuz tarafta oluyor. Bana da çok sorulan bu husus hakkında fikrim; bir değişim gerçekliğini fark etmemiz tarafında. Her şey süratle ve çılgınca değişirken yeniyi, geçerliliğini yitirmiş kriterlere nazaran değerlendiremeyiz. Her yeni gelen kuşak daha farklı ve süratle değişim gösteriyor. Kendi güncellerine nazaran seyahati şekillendiriyorlar, öte yandan değişime sağlam ve gücünü asla yitirmeyen bir kılavuza her vakit gereksinim var. Mucizevi olmayan, gözümüzün önünde durup yalnızca uygulanmayı bekleyen, kolay öğretiler içeren bir kılavuz kelam ettiğim. On adımda on iki adım üzere şablonlardan hazzetmeyip yeniden de hür irademle 10 unsurda 20’li yaşlar kılavuzu hazırladım. Zarfa değil mazrufa bakalım.
1. En çok sana muhtaçlığın var.
Haklısın, her şey klişe haline geldi. Memnunluk içimizde, kendini sev, istersen olur demli kelamları duymaktan sıkılmış olabilirsin. Ne söylendiğinin değil, nasıl söylendiğinin daha fazla önemsendiği bu tertipte, sana söylenenleri söyleyenin imajı ve kendi algıların sonlarında alıyorsun. Bu hudutların ve kriterlerin de vakitle değişecek. O nedenle gel biraz daha içeriğe odaklanalım. Her şey hakikaten içimizde. Biz içimizde nasılsak dış dünyamız da vakitle buna evrilir. Yolunda yalnız yürümeyeceksin, sevdiklerinden ve diğerlerinden dayanak alacaksın olması gerektiği üzere fakat, bilmelisin ki gücünün biricik kaynağı ebediyen sensin ve bunun verdiği özgürlük hissine değer biçilemez. Kendine sarsılmaz bir inanç inşa edene kadar kavşaklarda büyüklü küçüklü imtihanlar bekliyor olacak. Gücünü kendinden almayı öğrendiğinde yoluna düşen taşları daha kolay kaldırabileceksin. Boş bir özgüvenden kelam etmiyorum. Yanlışlar yaparak öğreniriz, hiçbir vakit tam olmayız. Dışarıya bağımlı olarak harcayacağın çabayı ve vakti, kendini ve üretimlerini geliştirmek için harcadığında, diğerlerine nazaran yaşamak zorunda olmadığını fark edersin. Neyi fark edersen o olursun! İçindeki özgürlüğe odaklanırsan özgür olursun, seni memnun eden şeyleri fark etmeye odaklanırsan onları çoğaltırsın. Bugün odaklandığın, yaptığın, okuduğun ve öğrendiğin her şey, gelecekteki sensin.
2. Mucizeleri uzakta arama.
Hayranlık uyandırıcı bir beynimiz varken, mucizeleri uzakta aramak anlamsızdır. Beynimizi her gün birebir halde çalıştırırsak birebir bilişsel düzeyde kalırız. Meğer ki, her yeni bilgide yeni sinaptik temaslar kuran, küçücük bir bilgiyle bile katbekat yeni fikir üretebilen bir hazineye sahibiz. Sen istedikçe öğrenen, gelişen ve dönüşen bir güce sahip olmak mucizenin kendisidir.
3. Sen sorduğun sorular ve kurduğun hayallersin.
İnsanın gelişmişlik kapasitesi bilhassa bu üç hususla bağlıdır. Merak ettiğimiz, sorduğumuz ve hayal ettiğimiz kadarız desek yeridir. Meraklar yeni sorulara, sorular yeni meraklara, sonra hayallere ve bir bakmışsın hepsi hayatına dönüşmüştür. Oburlarının hayallerini değil, kendi hayallerini gerçekleştirmek için merak ettiğin hususların çeşitliliğini artırmalı ve durmaksızın sormalısın. Yanıtları kesinlikle gelir. Hatırlayabilirsen çocukken en sevdiğin şey hayal kurmaktı. Ne yaşarsan yaşa, kaç yaşına gelirsen gel, bundan vazgeçme. Bugün sorduğun sorular ve kurduğun hayaller gelecekteki sensin.
4. Kendini tabir etmenin ve yapmanın gücüne inan.
Kendini söz etmeyi hem şahıslar ortası bağlantıda söz etmek, hem de yapıtlarını üretip ortaya koymak biçiminde anlayabilirsin. Potansiyelini gerçekleştirmenin yolu buradan geçiyor. Birebir vakitte içsel huzur ve tatminin yoludur. Kendini söz etme zahmetleri özgüven eksikliği, engellenme, mükemmeliyetçilik üzere birçok nedene bağlı olabilir. Bunları aşmak konusunda şahsî çabanın gücüne inan. Bir şeyi yapmanın önünde pürüz olarak gördüğümüz bariyerlerin birçok, bizim onları mani olarak görmemizden kaynaklanır. Ufak adımlar metodu her vakit işe fayda. Kendini tabir ettikçe ve yapmak istediklerini adım adım yaptıkça süratle geliştiğini göreceksin.
5. Hayat limon veriyorsa limonata yap.
Hayat bazen çok kısa, bazen çok uzun, bazen çok keyifli ve bazen çok tatsızdır. Bu algısal farkın belirleyicisi yalnızca karşılaştığımız olaylar değildir. Bakış açımız, tecrübelerimizin zenginliği ve bizde yarattığı tatmin de limonun seyahatini belirler. Sevdiğin şeyleri yaparken ve sevdiğin beşerlerle bir ortadayken hayat aslında limonatadır. Zorluklar ve zorunluluklarla karşılaştığında süreci ve sonucu belirleyecek soruyu sorabilir misin? Bundan limonata olur mu?
6. Yaratıcılık her şeydir.
Yaratıcılığın ön şartı özgürlüktür. Ruhunda özgürlüğü hissettiğin kadar yaratıcısındır. Birbirinden farklı alanlardaki tecrübelerin ve tahsillerin, yaratıcılığının ana kaynağıdır. Sanata ilgi duymak, farklı coğrafyalar ve kültürlerde bulunmak, günlük hayatın içinde güzel bir gözlemci olmak, sezgilerine kulak vermek ve alışılmış ki çokça okumak sana hiç tükenmeyen ilhamlar verecektir. Yaratıcılık sadece yaratıcı iş dallarıyla ilgili değildir, ne iş yaparsan yap kesinlikle yaratıcılık katmanın yollarını orta. Yaptığın yemekte, giydiğin kıyafette senden süzülen bir modül olsun. Yaratıcılık sanıldığı üzere sırf doğuştan gelen bir üstünlük değildir; öğrenilebilir ve geliştirilebilir. Manası arayanlar yaratıcılığın peşine düşenlerdir.
7. Diğeri olma, kendin ol. Bu türlü çok daha güzelsin.
Dört tarafı imajlarla çevrili bu gezegende insanın kendine ayna tutması zordur. Geçersizlik ise günün sonunda katlanılamaz bir şeydir. Başta alımlı gelen imajımsı gezegen, ömrünün ortalama yarısını devirdikten sonra acıklı hikayelere sahne olur. İmajını kurgulamak yerine, içinde varoluş hedefini bulmaya adanmış hayatlar o manalı hikayelerdir. Gün gelir kendimize şu hoş soruyu sorarız; işim, unvanım, imajım, sahip olduklarım benden alındığında geriye ne kalıyor?
8. Her vakit bir tahlil vardır.
Bu cümleyi içselleştir, zira hakikaten de her vakit bir tahlil vardır. Tahlil üretmek, soru sorma alışkanlığıyla geliştirilebilir bir yetkinliktir. Bir problemle karşılaştığında evvel kendine sor, ‘Bunu nasıl çözebilirim?’. Karşılıklar ve tahlil yolları, talep ettiğin ölçüde sana bilişsel ve sezgisel ilhamlarla gelir. Geleceğe yönelik mesleksel ve ferdî yetkinliklerle ilgili tavsiyelerde sıklıkla vurgulananlar sorun çözme, yaratıcılık, bilişsel esneklik ve analitik düşünmedir. Soru sormak, tüm bu kazanımlar için kolay, tesirli ve biricik müracaat kaynağımızdır.
9. Gerçeğini bul.
İnsanlar değişir, sen de değişecek ve dönüşeceksin. Ömrünün bu devrinde çeşitli nedenlerle ve tahminen de dertlerle kendini aslında istemediğin sorumluluklar ve münasebetler içinde bulabilirsin. Toksik bağlar bunun bir örneğidir. Ömründe olması zorunluluğunu hissettiğin lakin aslında sana uygun gelmediğini fark ettiğin alaka tipidir. Bu ilgiler karşısında kendine dürüstçe şunu sor; Bana bu kişiyi hayatımda tutma mecburiliği hissettiren şey nedir?
10. Hayat bir yarış pisti değildir!
Doğduğundan beri kendini bir yarış pistinde üzere hissediyor olabilirsin. Gittiğin okullar, özel dersler, kıyafetinden telefonuna marka tüketimler…Tüketim toplumunun dayattığı bu sistemden çıkmak çok kolay değil. Rekabet olarak dayatılanlar, çoğunlukla imajlar üzerindendir. İş hayatına başladığında da bu rekabeti iliklerine kadar hissedersin. Bazıları seni daima diğerleriyle yarışa teşvik eder, bazıları de diğerleriyle değil kendinle yarış der. Bana kalırsa kimliğin, kişiliğin ve ömrün bu dünyanın dışında bir kıymette. İşindeki rekabeti, yaptığın işin daima daha güzelini yapmak olarak gör. Rekabet kavramının içindeki hırsı, öfkeyi bir kenara bırak ve seyahatin kendisinden keyif almaya bak. Hayatı bir yarış pisti üzere görenler, bir vakit geldiğinde içlerinde hırsın ve öfkenin açtığı yaralarıyla baş başa kalırlar.
Son olarak, sevgiden geçmeyen öyküler biraz eksiktir. Yolun daima sevgi olsun.