İstanbul Sanayi Odası’nın (TOBB) akabinde Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) de finansmana erişim ezası yaşandığını, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Lideri Şahap Kavcıoğlu’na açık açık söyledi. TOBB’un bugün yapılan Dal Meclisleri Müşterek Toplantısı’nın açılışında konuşan TOBB Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu, gerçek kesimin finansman meselesine dikkat çekti. Hisarcıklıoğlu, “Son devirde, finansmana ulaşım zorlaşmış, her vilayet ve ilçemizdeki firmalarımızdan bu tarafta gelen şikâyetler artmıştır. En büyük düşünceyi da; en fazla gözetilmesi gereken küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz yaşamaktadır. Kredi faizlerindeki yükselişin yanı sıra, kredi limitlerinin gerçek olarak daraltıldığı ve kullanımda ezalar yaşandığı iletilmektedir” tabirlerini kullandı. Hisarcıklıoğlu, kimi bankaların ticari kredilere yüzde 30 ila 50 ortasında faiz uyguladığını ve kimilerinin hiç kredi vermediğini söyledi. İSO toplantısındaki ‘stokçuluk’ açıklamaları tartışılan Kavcıoğlu ise “30 yılı aşkın bir bankacı olarak gerçek kesimle iç içeyim. Bu sebeple gerçek bölümle ortamıza hiç kimse giremez” dedi.
‘Kredi gereksinimi geçmiş devirlere nazaran arttı’
Hisarcıklıoğlu, konuşmasında kredi vadelerine ait de bir kıymetlendirme yaptı. Başka bir sorunun kredi vadeleri olduğunu kaydeden Hisarcıklıoğlu, “Yatırımlar için gerekli olan uzun vadeli ve sabit faizli kredi bulmak da, giderek daha güç hale gelmektedir. Öte yandan, ihracatçılarımız için çok değerli bir imkân olan, Merkez Bankası reeskont kredisi kullandırımlarının azaldığına ait şikayetler de artmaktadır. Gerçek kesimin dileği, kredi piyasalarında istikrarın hakim olmasıdır” formunda konuştu. Hisarcıklıoğlu, yüksek enflasyon ve maliyet artışları nedeniyle yatırım ve işletme sermayesi için kredi gereksiniminin geçmiş periyotlara nazaran arttığını da vurguladı. Hisarcıklıoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şu biçimde:
‘Finansmana erişim ülke iktisadı için kritik önemde’
Kavcıoğlu: Gerçek dalla ortamıza kimse giremez
İSO toplantısındaki ‘stokçuluk’ açıklamaları tartışılan TCMB Lideri Kavcıoğlu ise yaptığı konuşmada “30 yılı aşkın bir bankacı olarak gerçek bölümle iç içe olarak gerçek kesime hizmet ettim. Bu sebeple gerçek kesimle ortamıza hiç kimse giremez. Size, bize hepimize düşen vazife reeskont kredisinin gayeli olarak en sağlıklı biçimde yanlışsız firmalara ulaşmasıdır. Bizim gayretimiz budur. Bunda da kısmen başarılı olduk” dedi. Kavcıoğlu, iş dünyasına şu bildirileri verdi:
“Merkez Bankası tarafından yapılan düzenlemelerin de kıymetli tesiriyle ihracatçılarımıza, üretimlerini artırmaya yönelik daha elverişli finansal şartların sağlandığını kıymetlendiriyoruz. Türk lirası cinsi ihracat ve yatırım kredileri, 2022 yılı başından itibaren süratli bir artış göstermiştir. Aralık 2021-Mayıs 2022 devrinde TL ticari krediler 618 milyar lira artarken, bu artışın 154 milyar lirası ihracat ve yatırım kredilerindeki artıştan kaynaklanmıştır. Bu çerçevede, yatırım ve ihracat kredilerinin toplam ticari krediler içerisindeki hissesinin yüzde 28’e yaklaşarak son 20 yılın en yüksek düzeyine ulaştığının altını çizmek isterim. 2021’in birinci altı ayında TL firma kredi net kullandırımı 75,6 milyardan 2022’nin tıpkı periyodunda 11 katına çıkarak 820 milyar TL olmuştur. YP dahil tüm kredilerin 2021-2022 birinci yarısındaki kullandırım büyüme oranı kur tesirinden arındırılmış olarak yüzde 531 oranında gerçekleşmiştir. 2022 yılının birinci yarısında sağlanan krediler 2021 yılının tümünün 4 katından fazladır. KOBİ kredileri ise yılın birinci altı ayında 372,8 milyar TL ile 2021 yılının tıpkı periyodundaki 27,3 milyar kullandırıma nazaran 14 katına yükselmiştir. Sağlanan kredilerin rekor artış gösterdiği bu periyotta krediye erişim, kredi kullanan firma sayılarına da yansıyacak ölçüde güçlü ve yaygın biçimde gerçekleşmiştir. Aralık 2021 ile Haziran 2022 ortasında kredi verilen firma sayısı toplamda 1 milyon 878 binden 1 milyon 960’a çıkarak 82 bin adet artarken, kredi kullanan KOBİ’lerin sayısı 195 bin adet yükselerek 2 milyon 56 bin olmuştur.”
‘Çabamız, reeskont kredisinin hedefine ulaşması’
Bir bankacı olarak 30 yılı aşkın müddet gerçek dala hizmet ettiğini vurgulayan Kavcıoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu sebeple gerçek bölümle ortamıza hiç kimse giremez. Bunun ispatı şudur: Ben Merkez Bankası Lideri olduktan sonra 20 milyar $’lık reeskont limitini 30 milyar $’a çıkardık. Vadeyi 1 yıla yaydık faizleri düşürdük tabana yaygın bir halde kullanımını sağladık. Bugün bu türlü avantajlı bir kredinin hala talep görmesi çok doğal. Onun için biz de bu limitin 10 milyar $’ını kamu ve özel bankalara açtık, limitleri verdik. Size ve bize hepimize düşen vazife bu kredinin gayeli olarak en sağlıklı bir halde gerçek yerlere gerçek firmalara ulaşmasıdır. Bizim uğraşımız budur. Bunda da kısmen başarılı olduk. Yeniden ihracatın arttırılması ve ithal ikamesi yatırımlarının artması için Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı %9 faiz ve 2 yıl ödemesiz 10 yıl vadeli yatırım kredisi Merkez Bankası kaynaklarından karşılanmaktadır. Artık bu kredilerin ne kadar verimli kullanıldığı konusuna değineceğim. Geçen yılın birinci yedi ayına kıyasla 2022 yılının tıpkı periyodunda reeskont kredisi kullanan firma sayısı 2363’den 4812’ye; kredi kullanım meblağı da 11,04 milyar ABD dolarından 11,95 milyar dolara yükselmiştir. Reeskont kredisi kullanımlarının tabana yayılmasına yönelik yaptığımız çalışmalar sonucunda, 2022 yılı başından bu yana toplam kredi kullanımı içerisinde KOBİ’lerin hissesi istikrarlı bir formda artmıştır. 2022 yılı Ocak ayı sonunda reeskont kredisi kullanımları içerisinde yüzde 6 olan KOBİ hissesi, 2022 yılı Temmuz ayı prestijiyle yüzde 20’nin de üzerine çıkmıştır. Bu periyotta KOBİ reeskont kredisi kullanan firma sayısı 1881’den 3439’a yükselmiştir. Bu kapsamda, ihracat kredilerine erişim konusunda yaptığımız düzenlemeler KOBİ’leri olumlu etkilemiştir. Liralaşma stratejimiz ile birlikte reeskontta yüzde 90’lara çıkan TL kredi kullanımı içerisinde KOBİ’lerin hissesi yüzde 50’ye ulaşmıştır. KOBİ’lerimizin yüksek ihracat performansı nedeniyle bu durum reeskont programımızın cari dengeyi destekleme kapasitesini de olumlu etkilemiştir. Yeni iktisat modelimizde, cari fazlaya takviye olacak gayeli kredi politikalarımızla ülke ekonomimiz için en verimli sonuçları almaya odaklanmış durumdayız. Tüm düzenleme ve kararlarımızı da bu doğrultuda alıyoruz. Gerçek bölüme verilen kelam konusu dayanaklar için gerekli finansal şartları oluşturduğumuz üzere bu kaynakların ekonomimiz için azami randımanı sağlayacak alanlarda hakikat kullanımını da önemsiyoruz. Hem kaynakların gerçek kesimimizle tabana yaygın halde buluşturulmasında hem de kelam konusu kaynakların döviz kurları ve enflasyonda istikrarsızlık oluşturmayacak ve cari istikrar gayemize katkı verecek biçimde kullanılmasının sağlanmasında son derece kararlıyız. Almakta olduğumuz kararlarla uygun maliyetli kaynakların yatırım, istihdam, üretim ve ihracata gayeli olarak cari dengeyi güçlendirmesine ve tıpkı vakitte bu kaynakların iktisadi faaliyet ile uyumsuz kullanımını engellemeye kararlıyız. Böylece, en kısa vakitte enflasyonda kalıcı bir düşüşü sağlamayı amaçlamaktayız. Bu kapsamda faiz siyasetiyle birlikte, likidite, teminat, zarurî karşılık ve memleketler arası rezervlerin idaresine ait siyaset bileşenini aktif bir formda kullanmaktayız. Bütünleşik siyaset çerçevemizde, araçlarımızı bundan sonra da liralaşma perspektifiyle kullanmaya devam edeceğiz. Son olarak ülkemiz özel kesimini temsilen sizlere teşekkürlerimi sunuyorum. Merkez Bankası olarak para siyaseti kararlarımızda yatırım ve üretimin artmasını sağlayacak ve sürdürülebilir cari istikrar amacını destekleyecek finansal şartların oluşumunu gözetiyoruz.”