Sık sık haberlere bahis olan ve vatandaşların şaşkınlıkla karşıladığı çöp biriktirme hastalığı son günlerde tekrar günde oldu ve Çöp konut hastalığı dispozofobi nedir? Çöp biriktirme hastalığı belirtileri nelerdir üzere hususlar araştırıldı.
ÇÖP KONUT HASTALIĞI DİSPOZOFOBİ NEDİR?
Dispozofobi DSM-5 ile birinci kere başka bir teşhis kategorisinde yer almıştır. Başka bir ismiyle, biriktirme(istifleme) bozukluğu eşyaların ileride gereksinim olabileceği niyetiyle, atma yahut ayrılma konusunda zorluk yaşamaktır.Biriktirme bozukluğuna sahip birçok kişi zorlantılı olarak yani tekrar edici bir biçimde ya alışveriş yoluyla ya çöpten toplayarak ya da oburlarının elden çıkardıklarını toplayarak daha fazla eşya elde eder ve bu kompülsif bir halde devam eder. Biriktirme bozukluğu olan birçok kişi, ortaya çıkan sorunları ve bu durumdan dolayı ziyan gören bağları inkar etme eğilimindedir. Bu mevzuda içgörüye sahip olmak biraz efor gerektirebilir.
OKB’den ayrımı noktasında da: Biriktirme ile ilgili kanılar OKB’deki üzere istenmeyen ve gerilimle bağlantılı bir biçimde değildir. Biriktirme bozukluğunda korku, yalnızca sahip olunan şeyleri kaybetme fikirleri ile ortaya çıkar. İnsanların yüzde 2 ila 5’ini etkileyen biriktirme bozukluğu muhtemelen OKB’den iki kat daha yaygın görülmektedir. (Tolin, 2011)
Birçok biriktirme olayının ergenlik ya da erken yetişkinlik başlangıçlı olduğu görülmüştür. Bununla birlikte bozukluğun başlarında biriktirme hafif şiddetli görülürken, yaş ile birlikte kötüleşme eğilimindedir. İstifçiliğin neden kaynaklandığı tam olarak bilinmemektedir. İstifleme davranışı hafif ya da şiddetli ortasında değişmektedir. Kimi durumlarda, istifçiliğin ömrünüz üzerinde fazla bir tesiri olmayabilir, birtakım durumlarda ise günlük işleyişinizi önemli biçimde etkilemektedir.
Biriktirme bozukluğu üzerine yapılan araştırmaların birden fazla, bayan örneklemleri içermektedir ancak popülasyon çalışmaları bayan ve erkeklerin biriktirme bozukluğu geliştirme mümkünlüğünün ortasında besbelli bir fark olmadığını göstermektedir. Burdan çıkaracağımız sonuç; bayanların tedavi aramasının ya da araştırma çalışmalarına katılmaya gönüllülüklerinin daha muhtemel olduğudur.
Biriktirme bozukluğu olan bireyler sıklıkla eşyaları üzerinde denetim sağlama muhtaçlığı hissederler ve onlardan sorumlu hissederler. Sıklıkla öteki birinin onların eşyalarını eline almasına ve hatta eşyalarına dokunmasına mahzur olurlar. (Steketee, Frost ve Kyrios, 2003)
Bulgular; biriktirme bozukluğu olan şahıslar için sıkıntı olan şeyin neyi atıp atmayacaklarına karar verme durumu olmadığını, daha çok bir eşyayı atma kararının kişi tarafından bir tıp kayıp olarak görülmesi olduğunu belirtmektedir. Bireylerin eşyaları hakkındaki bilişleri güya onlar insanmış üzeredir. Birtakım durumlarda eşyaları biriktiren kişinin beşerler yerine eşyalar ile bir bağlanma geliştirdiği görülür. Biriktirme bozukluğu olan şahıslar sıklıkla zahmetli değillerdir, değişmek istemezler ve durumlarının şiddetine dair içgüdüleri yoktur. Biriktirme davranışını sıklıkla mantığa büründürüp bunu haklı gösterirler, biriktirme ile ilgili bilişlerinin mantık dışılığının farkında değillerdir. Genelde istifledikleri şeyler kendilerini inançta hissetmelerini sağlar. İstifçiler sorunları olduğunun farkına varsalar da yardım istemeye utanmaktalar. Bunun altında yatan neden istifçilerin genelde etrafları tarafından aşağılandıkları için kendilerini hatalı hissetmeleridir.
En tesirli tedavi tipi bilişsel davranışçı tedavidir (Steketee ve Frost, 2007). Bu yaklaşım yeni eşyalar edinilmesini azaltmayı ve biriktirilmiş eşyaları ayıklamayı ve atmayı içerir. Ek olarak eşyalarla ilgili mantıklı olmayan inanışlar da amaç alınır. Biriktirme bozukluğunun tedavisinde ilaç kullanımının etkililiği ise hala tartışılmaktadır.