İstanbul Valiliği’nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne gönderdiği, “telefon görüşmesi” dahil, yabancı ülke temsilcileriyle yapılacak görüşmelerin Dışişleri Bakanlığı’nın müsaadesine bağlanmasını öngören yazısı tartışma yarattı.
Söz konusu kararın desteği olarak Cumhurbaşkanlığı yazısı gösterildi.
Cumhurbaşkanlığı’nın yazısına nazaran ise karar, belediyelerin yanı sıra tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsıyor. CHP Genel Lider Yardımcısı Seyit Torun, kararı tanımadıklarını ve bu karara uymayacaklarını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı yazıyı 3 Haziran’da yazdı
Cumhurbaşkanlığı’nın 3 Haziran tarihli yazısıyla birinci defa uygulamaya konulan karar, valiler tarafından belediyelere iletildi. Cumhurbaşkanlığı yazısına nazaran karar, tüm kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra ilçe belediyeleri dahil tüm belediyelerini kapsıyor. Valilikler tarafından belediyelere gönderilen yazıda, “telefon görüşmeleri dahil, yabancı ülke temsilciliklerinin taleplerinin resen karşılanmaması, bu taleplerin Dışişleri Bakanlığı Protokol Genel Müdürlüğü üzerinden yapılması gerektiğine dair cumhurbaşkanlığının yazısı ekte gönderilmiştir” tabirlerine yer verildi.
Cumhurbaşkanlığı’nın kelam konusu yazısında kararın münasebeti söyle söz edildi:
“Bakanlarımız ve valilerimiz dahil üst seviye zevattan, başka tüm kamu kuruluş yetkililerinin telefon görüşmesi dahil randevu taleplerinin karşılanmasında Dışişleri Bakanlığı’nca mütekabiliyet prensibi, ikili siyasi bağlantılar, teamüllere ve uluslar ortası protokole ait öbür mülahazalar temel alınarak görüş oluşturulmaktadır.”
Üst seviye kamu vazifelilerinin yabancı ülke temsilcileri ile görüşmeleri “iznine bağlanan” Dışişleri Bakanlığı’ndan ise bu hususta bir açıklama gelmedi. BBC Türkçe’ye kararı kıymetlendiren Dışişleri kaynakları ise kararın desteğinin Cumhurbaşkanlığı genelgesi olduğunu belirtmekle yetindi.
Karar CHP’nin reaksiyonunu çekti: Tanımıyoruz
Valilikler eliyle İstanbul, Ankara başta olmak üzere tüm belediyelere de gönderilen yazı, CHP’nin reaksiyonuna yol açtı. CHP, bu kararı, partili belediye liderlerinin büyükelçilerle görüşmesini engelleme yahut izlemeye dönük bir atılım olarak görüyor.
CHP’nin lokal idarelerden sorumlu Genel Lider Yardımcısı Seyit Torun, iktidarın kararının “Bizden haber almadan kimseyle görüşmeyin, bir yere gitmeyin” manasına geldiğini belirterek “Burası diktatörlük mü? Bir belediye lideri, bir büyükelçi randevu almışsa, Dışişleri’ne ‘ben bununla görüşebilir miyim’ mi diyecek? Bu türlü saçma şey olmaz” dedi.
Kendisinin de belediye başkanlığı yaptığını ve birinci kere bu türlü bir uygulama ile karşılaştıklarını belirten Torun, “Belediye Lideri yurt dışına gidiyorsa, aslında onu İçişleri’ne bildiriyorsun. Bunda bir beis yok. Lakin ikili görüşmeler yapmak için müsaade almak diye bir şey olmaz. O kadar acziyet içindeler ki ne yapacaklarını şaşırdılar” görüşün lisana getirdi. Torun, “kararı tanımadıklarını ve uymayacaklarını” tabir etti.
Emekli Büyükelçi Eralp: Kent diplomasisi diye bir şey vardır
Kararı BBC Türkçe’ye pahalandıran emekli büyükelçi Yalım Eralp ise dışarıda temsilcilik açmak için Dışişleri’nden müsaade alınabileceğini, lakin belediye liderlerinin yahut kamu vazifelilerinin büyükelçilerle görüşmesine ait bir kural olamayacağını söyledi.
“Tahminim Ekrem İmamoğlu’nun büyükelçilerle görüşmemesi için alınmış bir karar” diyen Eralp, teamüllerde “şehir diplomasisi” diye bir uygulama olduğuna işaret etti:
“Diyelim ki İngiliz sefiri İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri’ni ziyaret etti. Dışişleri’ne yazıp ‘büyükelçi gelmek istiyor’ deyince Dışişleri gelmesin mi diyecek? Yurt dışında bir belediye temsilcilik açacak olursa o vakit müsaade alınır. Fakat kent diplomasisi diye bir şey var. 1971’de çıktı. Birleşmiş Milletler’de dahi, metropol kentlerin temsilcileri konuşabiliyor. Kent diplomasisi Barcelona’dan çıkmıştır. Nedeni çok kolay: bütün etkinlikler çoğunlukla kentlerde oluyor, göçler kentlere oluyor… Artık bu türlü bir kararla belediye liderinin yabancı temsilcilerle görüşmesini engellemek biraz ayıptır.”