Geçtiğimiz günlerde Türkiye’de de birinci hadisesi görülen maymun çiçeği olay sayısı toplamda 5 bin 800’ü geçti. Uzmanlar maymun çiçeği belirtileri içerisinde görülenlerden farklı olarak yeni belirtiler ortaya çıktığını duyurdu. Araştırmalar sonunda, hastaların yüzde 67’si yorgunluk ve uyuşukluk halinden şikayet ederken, yüzde 57’sinde yüksek ateş görüldüğü belirtildi.
Maymun çiçeği belirtileri ortasında ateş, halsizlik, yaygın kas ağrısı, deri döküntüleri ve büyümüş lenf bezleri yer alıyor. Maymun çiçeği kuluçka periyodu, yani bulaştıktan sonra belirtileri göstermeye başlama mühleti 7-14 gün olduğu belirtiliyor. Döküntü ise ateşin başlamasından 1-3 gün sonra başlıyor. Dokuz Avrupa ülkesinin yanı sıra ABD, Kanada ve Avustralya’da da görülen maymun çiçeği hastalığı Türkiye’de de bir şahısta görüldü.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİ NELER?
Hastalık, klinik olarak, ateş, halsizlik, yaygın kas ağrısı, deri döküntüleri ve büyümüş lenf bezleri ile kendini gösteriyor. 1980 yılında, aşı ile dünya çapında ortadan kaldırılan çiçek hastalığı virüsüyle tıpkı aileden gelen bir DNA virüsüdür. Maymun çiçeği ile suçiçeği virüsünün döküntüleri birbirine misal lakin bedendeki yerleşimleri, hastalığın seyri birbirinden farklıdır. Çiçek virüsü aşı sayesinde yıllardır görülmüyor. Maymun çiçeği virüsünde lenf bezlerinin şişmesi bu hastalığı başkalarından ayırıyor. Kuluçka periyodu, yani bulaştıktan sonra belirtilerin görülmeye başlama mühleti 7-14 gündür. Döküntü ise ateşin başlamasından 1-3 gün sonra başlıyor. Döküntüler gövdeden çok yüzde, kollarda ve bacaklarda görülür. Lezyonlar, düz bir kızarıklık formunda başlayıp (makül), deriden kabarık hale gelir (papül); akabinde içleri berrak sıvı ile dolarak “vezikül” görünümü alırlar. Veziküllerin içindeki berrak sıvı sarımsı renkte bir sıvıya döner ve “püstüller” oluşur. Püstüller, kabuk bağlar ve kabukların düşmesiyle lezyonlar ortadan kalkar. Bu süreç, ekseriyetle 2-4 hafta sürer ve zaten düzgünleşir.
Maymun çiçeği virüsünün vücudun farklı bölgelerinde oluşan birtakım semptomları bulunmaktadır. Birinci tespit edilen semptomlar ortasında yüksek ateş, baş ağrısı, sırt ağrısı, kas ağrısı ve şişlik öne çıkıyor.
Ateş arttıkça bedende bir kızarıklık ve kaşıntı oluşmaya başlıyor. Bu genelde yüzde başlıyor ve daha sonra bedenin öbür noktalarına ulaşıyor. Genelde avuç içinde ve ayakların tabanlarında yaygın bir biçimde ortaya çıkıyor. Kaşıntı çok derecede rahatsız edici ya da acı verici olabiliyor. Öte yandan bu kaşıntı süreci geçtikten sonra ayak tabanları ve avuç içindeki yaralar kabuk bağlıyor ve geçiyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ BELİRTİLERİNDE DEĞİŞİKLİK VAR
İlk defa Batı Afrika’da patlak veren ve en az 50 ülkede görülen virüsle ilgili bugün İngiltere’den tasa veren yeni bir açıklama geldi. İngiltere merkezli tıp mecmuası Lancet’te yayımlanan yeni bir araştırma, maymun çiçeğinde birinci kere farklı semptomların ortaya çıktığını belirledi.
İngiltere genelindeki kliniklerde hadise sayılarında artış yaşandığı bildirilirken, uzmanlar, maymun çiçeğinde daha evvel görülen semptomlardan farklı yeni semptomlarla ortaya çıktığını buldu.
‘YORGUNLUK VE ATEŞ EN ÇOK GÖRÜLEN SEMPTOMLAR’
Araştırmada, maymun çiçeği virüsü teşhisi konulan bireylerin demografik ve klinik özellikleri tahlil edildi. Maymun çiçeği salgının başladığı birinci iki haftaki bilgilerden yararlanıldı. Hastaların birçoklarının erkek olduğu ve ortalama yaşlarının 41 olduğu açıklanırken, ortalarında eşcinseller olduğu da belirtildi.
Araştırmalar sonunda, hastaların yüzde 67’si yorgunluk ve uyuşukluk halinden şikayet ederken, yüzde 57’sinde yüksek ateş görüldüğü belirtildi. Lancet’te yayımlanan çalışmada, maymun çiçeği virüsüne yakalanan hastaların yüzde 18’inde ise hiçbir belirti yahut semptom görülmediği açıklandı.
DÖKÜNTÜLER EN ÇOK O BÖLGEDE ÇIKIYOR…
Hastaların 2’si dışında hepsi bilinen bir olayla temas halinde olmadıklarını ve Afrika’yı ziyaret etmediklerini açıkladı. Araştırmaya katılan bireylerin, son üç hafta içinde en az bir kere yeni bir cinsel partner ile birlikte olduğu da açıklandı. Araştırmaya katılanların yarısı ‘kondom kullanmadığını’ belirtti.
Yapılan araştırmalarda, maymun çiçeği virüsü sırasında ortaya çıkan döküntülerin de genel olarak genital bölgede ağırlaştığı görüldü.
Araştırma takımının başında yer alan Ruth Byrne, araştırma bulguları ile ilgili olarak, “Maymun çiçeği enfeksiyonunun çeşitli basamaklarında, sunumunda uçuk ve frengi üzere yaygın CYBE’leri taklit etmesi mümkündür” dedi. Bu durumu yönetmede hizmetleri desteklemek için hemen ek kaynaklara gereksinim olduğunu söyledi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE’DE GÖRÜLDÜ MÜ?
Maymun çiçeği virüsü şu ana kadar resmi olarak dokuz Avrupa ülkesinin yanı sıra ABD, Kanada ve Avustralya’da görüldü. Olağanda Orta ve Batı Afrika’nın ücra köşelerinde rastlanan bu hastalığın görüldüğü Avrupa ülkeleri, Birleşik Krallık, İspanya, Portekiz, Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya ve İsveç oldu.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Türkiye’de maymun çiçeği hastalığı hadisesine rastlandığını duyurdu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği hastalığı ile birebir virüs ailesinden gelen az bir hastalıktır. CDC’ye nazaran virüs birinci olarak 1958’de araştırma maymunlarının kolonilerinde keşfedildi.
Virüsün beşerdeki birinci hadisesi 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde tespit edildi. CDC, bugün birden fazla maymun çiçeği enfeksiyonlarının hala orada meydana geldiğini, lakin hastalığın başka birtakım orta ve batı Afrika ülkelerinde de bildirildiğini söyledi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Enfekte hayvandan insanlara ısırık, tırmalama, hayvanın kan ve beden sıvılarıyla yahut etiyle temas, lezyonlara direkt temas yahut tüm bunlarla kirlenmiş cansız malzemeden temasla bulaşır. Beşerden beşere bulaşma ise büyük teneffüs salgısı damlacıklarıyla olur. Büyük damlacıklar uzak aralara gidemediğinden beşerden beşere bulaşma için uzun vadeli ve yakın temas gerekir. Bu da Covid-19’a misal büyük salgınlar yapmasını engelleyebilecek bir özelliktir. Bulaşma yakın temas ve damlacıklarla olduğundan kesin olmamakla birlikte cinsel yolla bulaşın da olduğu düşünülmektedir. Son görülen olayların bir kısmının bu yolla bulaştığı bildirilmiştir.
Afrika dışında son 50 yılda yaşanan en büyük salgın olan hastalığın nasıl bulaştığını da DSÖ yetkilileri açıkladı. Dünya Sıhhat Örgütü’nün yayılan hastalıklar ünitesinden sorumlu yöneticisi Maria Van Kerkhove, “Bulaşma nitekim deriden deriye temas ile bulaşıyor. Şu ana kadar hastalık bulaşanlar bu durumu hafif atlatıyor” dedi.
NE KADAR ÖLÜMCÜL?
Bilim insanlarının geçmişte yaptıkları açıklamalara nazaran maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığına benziyor ve genelde hafif geçiyor. Hastalık birkaç hafta içerisinde kendi kendine büsbütün geçebilirken buna karşılık birtakım durumlarda çok ağır geçebiliyor. Batı Afrika’da bu hastalığın vefata sebebiyet verdiğine dair kayıtlar mevcut.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ NEDİR?
Herhangi bir salgının önüne geçmek için, aşı yapılması kıymetli bir adım. Çiçek hastalığına karşı geliştirilen aşıların maymun çiçeğine karşı yüzde 85 muhafaza sağladığı da biliniyor.
Öte yandan antiviral ilaçların da tesirinin olduğu aktarıldı.
SALGINA YOL AÇAR MI?
Maymun çiçeği virüsünün belirti göstermesi bir avantaj. Belirtiler ortaya çıktığında hastalar izole edileceğinden Covid-19 üzere büyük salgınlar yapamayacağı öngörülüyor.