ABD ve Fransa’nın Yunanistan’ın milletlerarası hukuka ters Ege Denizi ve Doğu Akdeniz’deki maksimalist hak argümanlarını desteklerken, emsal bahis kendi çıkarlarına dayanınca, Türkiye’nin öteden beri savunduğu tezlere yakın konum aldıkları görülmekte. Güney Çin Denizi’nde ABD ile Çin ortasında artan tansiyon mevzuyu bir sefer daha gündeme getirdi. Washington idaresi, son devirde yine tansiyonlara sahne olan Güney Çin Denizi’nde, Pekin idaresinin ada, adacık ve kayalıkların münhasır ekonomik bölgeye sahip olduğu savına karşı çıkıyor ve ABD donanması bölgede seyir serbestisini muhafaza operasyonları düzenliyor. Yeniden Fransa’nın, Manş Denizi’ndeki İngiliz adalarına MEB hakkına karşı çıktığı ve Paris ile Londra ortasında, Fransız ana karasına yakın adaların lakin sonlu kara suyuna sahip olduğu ve denizin eşit bölüşümünü içeren bir mutabakata imza attığı biliniyor.
OLAYLI HARİTA
Çin, Birleşmiş Milletler’e (BM) 2009’da sunduğu “9 kesik çizgili haritayla” Güney Çin Denizi’nin yaklaşık yüzde 80’i üzerinde hak tez ediyor. Lakin başta ABD olmak üzere bölge ülkeleri Pekin idaresinin 200 mil olan münhasır ekonomik bölgesinin kat be kat üzerinde genişlemeci bir hak argümanında bulunmasına karşı çıkıyor. Filipinler, Vietnam, Malezya, Brunei ve Endonezya üzere Güney Çin Denizi’ne kıyıdaş ülkeler, Pekin’in adalar üzerinden tüm denizi sahiplenme çıkışını reddediyor.
ASKERİLEŞTİRMEYE KARŞI TEPKİ
Yine Çin’in, Güney Çin Denizi’ndeki ada, adacık ve resifleri silahlandırması da bölgede tansiyonu artıran ögelerden. Pekin idaresi mevcut resiflerin üzerine kum yığmanın yanı sıra, bilhassa Paracel ve Spratly Adaları’nda limanlar, askeri tesisler ve uçak pistleri inşa etti. Çin ayrıyeten savaş uçakları, seyir füzeleri ve bir radar sistemi konuşlandırarak Woody Adası’nı askerileştirdi. Çin’in bu atılımına Washington’un yanıtı askeri varlığını artırmak ve bölge ülkeleriyle ortak askeri tatbikatlar gerçekleştirmek oldu.
TEZİNİ REDDEDİYOR
Öte yandan Fransa’nın Atina’ya takviye olmak için kendi tezleriyle açıkça çeliştiği görülüyor. Son olarak Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, “Türkiye’ye karşı Yunanistan’ın yanında yer alacağı” açıklamasıyla, kendi ülkesinin tezlerini inkar noktasına geldi. Ne var ki Fransa’nın ana karasına daha yakın İngiliz adaları Guernsey ve Jersey için de bir münhasır ekonomik bölge tanımlanmamış, bu iki adaya da kısmi bir kara suyu hakkı tanındığı görülmekte. Fransa, İngiltere’ye karşı “hakkaniyet” ve “hakkaniyet prensiplerini” öne sürdüğü bilinmekte. Bu, tam da Türkiye’nin başından beri Ege Denizi’nde savunduğu tahlil prensipleriyle birebir örtüşmekte.