ABD Temsilciler Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etme planı nedeniyle bölgede tansiyon tırmanıyor. Pelosi’nin şimdi doğrulanmayan ziyareti öncesinde ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artırdığı gözleniyor.
Anadolu Ajansı’nın (AA) Çin’in resmi haber ajansı Xinhua’dan aktardığına nazaran, Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), dün Tayvan Adası’nın karşı kıyısındaki Fucien eyaletine bağlı Pingtan Adaları açığında “gerçek cephane kullanılan” tatbikat gerçekleştirdiğini bildirdi. Çin Deniz Güvenliği Yönetimi, tatbikat nedeniyle dün saat 08.00 ile 21.00 ortasında bölgeye gemi girişini yasakladı.
Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile ABD Lideri Joe Biden ortasında 28 Temmuz’da yapılan telefon görüşmesi ile tıpkı gün duyurulan tatbikat, Tayvan Adası’nın 125 kilometre açığında ve Pelosi’nin ziyaret etmesi beklenen Taipei kentine 185 kilometre aralıktaki bölgede icra edildi.
Öte yandan Çin devlet televizyonu CCTV, dün akşam saatlerinde yayımladığı haberinde, PLA donanmasına ilişkin, “Tip 055” sınıfı, güdümlü füze taşıyan Yan’an muhribinin Güney Çin Denizi’nde gerçek cephaneyle atış yaptığı tatbikatın imajlarını paylaştı.
Geminin kaptanı Li Cinvey, televizyona yaptığı açıklamada, “faaliyetin yeni harp donanımlarının pratik kullanımına odaklandığı” ve “müşterek komutayı geliştirmeyi ve yeni harp kapasitesinin oluşumunu hızlandırmayı amaçladığını” belirtti.
PLA, birebir vakitte Güney Çin Denizi yakınında da benzeri tatbikatlar yapıyor. Çin Deniz Güvenliği Yönetimi, evvelki gün Guangdong eyaleti açığında başlayacak rutin tatbikat nedeniyle Güney Çin Denizi’nde Makau’nun 89 kilometre güneyine kadar olan bölgenin gemi trafiğine kapatılacağını bildirmişti. Vietnam’a komşu Tonkin Körfezi de topçu talimi nedeniyle salı ve çarşamba günleri kapatılacak.
ABD donanmasının Pasifik’teki 7. filosuna bağlı vazife yapan Ronald Reagan savaş gemisinin, hafta başında harp filosuyla Singapur’dan ayrılarak kuzeydoğu tarafında Güney Çin Denizi’ne yanlışsız hareket ettiği bildirilmişti.
Güney Çin Denizi’nde egemenlik tartışmalarına husus olan Spartly Adaları’nın yakınlarında seyreden filonun varış gayesine ait açıklama yapılmazken, kelam konusu doğrultuda ilerlemesi halinde Tayvan’a ulaşacağı öngörülüyor.
SAVAŞ UÇAKLARININ HAREKETLİLİĞİ DE ARTIYOR
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan Amerikalı yetkililer, şimdi doğrulanmayan ziyaretin yapılması halinde, “ABD ordusunun Hint-Pasifik bölgesindeki güçlerinin ve harp vasıtalarının hareketini artıracağını”, “Pelosi’nin Ada’ya ulaşabilmesi için savaş uçakları, gemiler, keşif araçları ve öbür askeri sistemleri kullanarak iç içe geçen müdafaa halkaları oluşturacağını” bildirmişti.
Amerikalı yetkililer, Çin’in, Pelosi’nin ziyaret kararı alması halinde, Tayvan etrafına uçak gemisi yollayarak uçuşa yasak bölge oluşturabileceğini, savaş uçaklarıyla Pelosi’nin Ada’ya inmesini engelleyebileceğini ihtimal dahilinde görüyor.
Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, ziyaret ile ilgili dertleri olduğu, memleketler arası basındaki haberlere yansımıştı. Biden, Pelosi’nin ziyaretiyle ilgili, “Ordu, uygun bir fikir olduğunu düşünmüyor” sözünü kullanmıştı.
‘ASKERİ KARŞILIK VERİLMESİ’ TELAFFUZLARI ARTIYOR
Çin Komünist Partisi’nin yayını Küresel Times gazetesi, şimdi doğrulanmayan ziyaretle ilgili yayımladığı, “ABD, Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin yerleştirdiği mayını temizlemeli” başlıklı imzasız baş yazıda, Temsilciler Meclisi Lideri’nin muhtemel ziyaretinin, “Çin-ABD ilgilerinin ve Tayvan Boğazı’ndaki durumun kesiştiği bölgeye döşenen bir mayın olduğunu” savundu.
ABD Lideri Joe Biden’ın Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile 28 Temmuz’da yaptığı telefon görüşmesinde ülkesinin “tek Çin” siyasetine bağlı olduğunu ve Tayvan’ın bağımsızlığını desteklemediğini belirttiğini hatırlatan gazete, “(Bunu söyledikten sonra) Washington’ın 3 numaralı yetkilisinin Tayvan’ı ziyaret etmesi nasıl bir haldir? Şayet gelip benim egemenliğime saldırırsan bunun bedelini sana ödetirim. Bu kimseyi tehdit etmek yahut korkutmak değildir, Çin’in kendi temel çıkarlarını müdafaası ve savunmasıdır” sözüne yer verdi.
Çin Halk Kurtuluş Ordusunun (PLA), bu hassas periyotta, Pelosi’nin uçağını “dakik halde takip edeceğini” tabir eden gazete, “(Pelosi’nin uçağı) Şayet hava alanımıza hakikat uçarsa, PLA savaş uçakları, onu takip edebilir, yolunu kesebilir, ikazda ve müdahalede bulunabilir, inmeye yahut dönmeye zorlayabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Şİ ‘ATEŞLE OYNAMA’ UYARISI YAPMIŞTI
Çin Devlet Lideri Şi Cinping, 28 Temmuz’da ABD Lideri Biden ile yaptığı telefon görüşmesinde, Tayvan konusunda yabancı müdahalesinin kabul edilmeyeceğini belirterek, “Çin hükümeti ve halkının Tayvan konusundaki hali tutarlıdır; ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğünü korumak, 1,4 milyardan fazla Çinlinin ortak iradesidir. Halkın iradesi çiğnenemez. Ateşle oynayan kendini yakar” demişti.
Çin Savunma Bakanlığı, bu hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği ikazında bulunmuş ve “Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak” tabirini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanlığı da mümkün ziyaretle ilgili, “Her cins olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı önlemler alacağız” değerlendirmesinde bulunmuştu.
‘UYARMADIK DEMEYİN!’
Çin Bilimler Akademisine bağlı fikir kuruluşu Tayvan Çalışmaları Merkezi’nin Pelosi’nin mümkün ziyaretinin Çin-ABD münasebetlerine, Tayvan Boğazı’nın istikrarına tesirlerinin tartışıldığı foruma katılan analistler de yorumlarında Çin ordusunun mümkün karşı önlemlerine odaklandı.
Global Times gazetesinin de bağlı olduğu “Halkın Günlüğü” gazetesinin, 1962’de Çin’in Hindistan ortasındaki hudut savaşı ve 1978’de Vietnam ile savaşı öncesinde kullandığı “Uyarmadık demeyin!” sözü forumda sıkça gündeme geldi. Analistler ayrıyeten ABD’nin 1950-1953’te Kore Savaşı’nda olduğu üzere “Çin’in yansısını yanlış hesapladığı” ihtarında bulundu.
ZİYARET PLANI İPTAL EDİLMİŞTİ
Pelosi’nin ilerleyen günlerde yapmayı öngördüğü Asya-Pasifik tipinde Japonya, Güney Kore, Singapur ve Endonezya’nın olduğu birtakım ülkeleri ziyaret edeceği, Tayvan’ın da programa dahil edilebileceği sav ediliyor. Kelam konusu ülkelerin hiçbiri şimdi ziyaretleri doğrulamış değil.
82 yaşındaki Pelosi’nin nisanda Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” prensibinin tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ikazında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olacak. Daha evvel, 1997’de Newt Gingrich, bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti. (DIŞ HABERLER)