Kadınların yaşları 19 ile 25 ortasındaydı… Mart ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini protesto etmek için düzenlenmiş bir aksiyon nedeniyle bir ortaya gelmişlerdi. Polis tarafından gözaltına alınmış ve bir minibüse bindirilmişlerdi.
Çoğu tanışmıyordu ancak içinde bulundukları şartlara karşın moralleri yerindeydi. Daima birlikte Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne götürülürken Telegram uygulamasında bir sohbet kümesi bile kurdular.
Sonrasında yaşayacaklarını ise kestirim bile etmiyorlardı.
Altı saat boyunca hem kelamlı hem de fizikî şiddete maruz kaldılar. Kimilerinin yaşadığı şeyin azap olduğunu söylemek bile mümkündü. Örneğin bayanlardan bir tanesi, tekraren başına naylon poşet geçirilerek havasız bırakılmıştı.
Şiddeti uygulayan kişi daima birebirdi: Sivil giysili bir memur. Uzun uzunluklu ve atletik yapılıydı. Üzerinde polo yakalı siyah bir tişört vardı. Kurdukları sohbet kümesinde “siyahlı adam” diye bahsediyorlardı ondan.
Kadınlardan ikisi, Marina ve Aleksandra, yaşadıklarını telefonlarıyla gizlice kayda almıştı. Çektikleri manzaralardan birinde siyahlı adam bas bas bağırarak kendisine kimsenin bir şey yapamayacağını söylüyordu. Lakin şayet gayesi bayanları korkutup susturmaksa pek başarılı olduğu söylenemezdi.
ADAMIN KİMLİĞİNİ ARAŞTIRMAYA BAŞLADILAR
Kadınlar özgür bırakıldıktan sonra kurdukları sohbet kümesi üzerinden “Bu adamın kim olduğunu nasıl öğreniriz?” diye tartışmaya başladı.
Öğrenci olan 22 yaşındaki Marina, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Hiçbir şey olmamış üzere yaşamaya devam etseydik ya da yalnızca ses kayıtlarını yayınlayıp fazla dikkat çekmeseydik, tıpkı şeyi diğerlerine da yapabileceklerini ve hiçbir biçimde cezalandırılmayacaklarını düşüneceklerdi” diye konuştu.
Adamın yüzü hepsinin hafızasına kazınmıştı. Ancak polise ilişkin internet sitelerinin hiçbirinde bir iz bulamıyorlardı. İsmini bilmedikleri için toplumsal medya üzerinden ilerlemeleri de imkânsızdı. İki haftadan fazla uğraştılar fakat bir yere varamadılar.
Pes etmek üzere oldukları bir noktada yaşanan bir gelişme her şeyi değiştirdi.
Mart ayı sonunda hacker’lar Rusya’da çok tanınan olan bir yemek sipariş uygulamasının kullanıcı bilgilerini sızdırdı. Bu olay bayanlara bir fikir verdi.
ADRES ÜZERİNDEN YEMEK SİPARİŞLERİNİ TARADILAR
Kadınlar sızdırılan dataları tarayarak, son bir yıl içinde Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne verilmiş yemek siparişlerini ayıklamaya başladı. Nihayetinde çeşitli tarihlerde dokuz farklı müşterinin bu adrese yemek sipariş ettiği anlaşıldı. Pekala bunlardan biri siyahlı adam olabilir miydi?
Sızdırılan bilgilerin birçok yalnızca bireylerin ön isimlerini ve telefon numaralarını içeriyordu. Kadınlar bu sonlu bilgileri kullanarak emniyet müdürlüğünde çalışan kimi bireylerin toplumsal medya hesaplarına ulaştı fakat profil fotoğraflarının hiçbiri kendilerini sorgulayan adama benzemiyordu.
Listenin en sonlarında yer alan İvan isimli kişi biraz umut vadediyordu lakin bu isim Rusya’da çok tanınan olduğundan işlerinin kolay olduğu söylenemezdi. Yeniden de İvan’ın telefon numarasını kullanarak bir dijital ayak izi oluşturmayı başardılar. Bu iz onları Rusya’da faaliyet gösteren bir e-ticaret sitesindeki ilanlara götürdü. Ne var ki bu ilanlar da İvan’ın ismi dışında ekstra bir bilgi vermiyordu.
BİR İLANDAN SOYADINI BULDULAR
İlanlardan bir tanesi Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ne 10 dakika uzakta satılan Skoda Rapid modeli bir arabayla ilgiliydi. İlanda satıcının tam ismi da yer alıyordu: İvan Riyabov.
Hemen bir arama yaptılar ve karşılarına çıkan fotoğrafları görünce gözlerine inanamadılar. Aradıkları adamı bulmuşlardı. Keşfi gerçekleştiren 19 yaşındaki Anastasya, BBC’ye, “Ağlamaya başladım” dedi ve ekledi: “Bunu başardığıma inanamıyordum.”
Bulduğu fotoğrafı Marina’ya, Aleksandra’ya ve sohbet kümesindeki öteki bayanlara gönderdi. Onlar da tıpkı fikirdeydi, siyahlı adamı bulmuşlardı.
Genç bayanlar artık bu kadar eforla kimliğini tespit ettikleri Riyabov hakkında bir soruşturma açılacağını ve adamdan yaptıkları için hesap sorulacağını umut ediyor.
Kadınların ellerindeki ses kayıtları, emniyet müdürlüğünde yaşanan istismarı çok net bir biçimde ortaya koyuyor. Örneğin Riyabov Marina’ya, “Sorularıma yanıt ver yoksa ayağımdaki bu botu çıkarır kafana indiririm” diyor.
“BUNA DAHA NE KADAR DAYANABİLİRİM?”
Marina, Riyabov’un 14 dakika boyunca bağırdığını, bedeninin çeşitli yerlerine tekmeler attığını ve silahını kendisine doğrulttuğunu söyledi.
O sırada dışarıda olan Anastasya ise çığlık ve darbe sesleri duyduğunu anlattı. Sorgusu sırasında iş birliği yapmayı reddetmesi üzerine Riyabov’un evvel başına su şişesiyle vurduğunu akabinde şişenin içindeki suyu üzerine boşalttığını belirten Anastasya, “Daha sonra başıma naylon poşet geçirip 30-40 saniye boyunca burnumu ve ağzımı poşetle kapattı. O noktada insan ‘Buna daha ne kadar dayanabilirim?’ diye düşünmeye başlıyor” sözlerini kullandı.
26 yaşındaki Aleksandra da yaşadıklarını kaydetmeyi başardı. Onun aldığı ses kaydında Riyabov dokunulmaz olmakla övünüyor ve “Bunun için başımızın kedere gireceğini mi sanıyorsun? Putin bize senin gibilerin hepsini öldürmemizi söyledi. Bu kadar! Putin yanımızda!” diyor. Akabinde Aleksandra’yı mevtle tehdit eden Riyabov, “Bunun için bana ikramiye bile verirler” tabirlerini kullanıyor.
SİYAHLIDAN SONRA BEJLİ ADAMIN PEŞİNE DÜŞTÜLER
Gözaltına alınan bayanlardan en az 11 tanesi siyahlı adamın kendilerine fizikî şiddet uyguladığını söyledi. Bayanlar birkaç ay evvel ses kayıtlarını yayınladığında, bir Rus siyasetçi faillerin cezalandırılması için davet yaptı. Lakin Soruşturma Komitesi, gereğince ispat olmadığı gerekçesiyle soruşturma başlatılamayacağına karar verdi.
Kadınlar o gün Riyabov’un üstünün kim olduğunu ve bu adamı neden kimsenin durdurmadığını da öğrenmek istiyor.
Anastasya, o akşam emniyet müdürlüğünde “bejli adam” diye isimlendirdikleri bir kişinin daha olduğunu ve asıl yetkilinin o kişi üzere göründüğünü söyledi. Bejli adam bayanların sorgulandığı 103 numaralı odanın içinde değildi ancak Anastasya’nın dediğine nazaran “tüm irtibatı o yürütüyordu”.
Gözaltına alınan bayanlardan biri, bekleme salonundayken bu adamı görüntülemeyi başarmıştı lakin pek net olmayan görüntü adamın kimliğini tespit etmek için kâfi olmadı.
ONUN KİMLİĞİ DE MUHAKKAK OLDU
BBC’nin ulaştığı 6 Mart tarihli gözaltı raporunda en yetkili kişi olarak Yarbay A.G. Fedorinov’un imzası yer alıyor.
BBC muhabirleri internette yaptıkları arama sonucu 2012 yılına ilişkin bir mahallî gazete kupürüne ulaştı. Haberde Aleksandr Georgiyevic Fedorinov’dan bahsediliyor ve bir de fotoğraf yer alıyordu. Fotoğraftaki kişi bayanların çektiği görüntüdeki bejli adama benziyordu fakat ortadan 10 yıl geçmiş olduğundan emin olmak mümkün değildi.
Teyit için bir yüz tanıma yazılımı kullanan BBC muhabirleri, görüntüdeki bejli adamın fotoğraflarının paylaşıldığı bir toplumsal medya profiline ulaştı. Profilin kullanıcı ismi Aleksandr Fedorinov’du. Birebir hesap Brateyevo Emniyet Müdürlüğü’ndeki açık konumlarla alakalı bir iş ilanında da etiketlenmişti.
BBC, İvan Riyabov’un gözaltına alınan bireylere vakit zaman azap boyutuna varacak biçimde şiddet uyguladığı tarafındaki suçlamaları Riyabov’un kendisine, Fedorinov’a ve Rusya Soruşturma Komitesi’ne iletti. Lakin muhatapların hiçbirinden karşılık gelmedi.
Marina, Anastasya ve Aleksandra, kendilerini istismar eden kişinin kimliğini açığa çıkarmalarının, adaleti ve hesap verebilirliği sağlayacağı umudunu sürdürüyor.
Marina, BBC’ye yaptığı açıklamada, “Yasaların bu bireyler için de uygulanabilir olmasını istiyoruz. Devlet memuru dahi olsa hiç kimse bunu bir diğerine yapamaz” sözlerini kullandı.
BBC’nin “How the ‘man in black’ was exposed by the Russian women he terrorised” başlıklı haberinden derlenmiştir.