Edebiyatımızın çınarlarından, “Yedi Hoş Adam”ın son kalesi, “Gül Yetiştiren Adam” Rasim Özdenören’in sıhhat problemleri nedeniyle bir müddettir tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nde vefat ettiği haberi hepimizi derinden üzdü. Şair Alaeddin Özdenören’in ikiz kardeşi olan, 82 yaşında hayatımızdan ayrılan Türk öykücülüğünün önde gelen isimlerinden büyük usta Özdenören, yıllarca hikayeleriyle ve denemeleriyle birçok jenerasyonda silinmez bir iz bıraktı. Özdenören hayatı boyunca Eskiyen, Oda, Yolda, Kan Otları, Mani Olunmuş Adam, Ricat, Çark, Sabah, Koridor, Düğüm Çok Sesli Bir Mevt, Çözülme, Gül Yetiştiren Adam Denize Açılan Kapı, Kuyu, Aniden Yola Çıkmak, Hışırtı ve Toz, Denize Açılan Kapı, Uyumsuzlar ve Kent İlişkileri’nin de ortalarında bulunduğu çok sayıda kıymetli yapıta imza attı. Cahit Zarifoğlu, Mehmet Akif İnan, Fazilet Bayazıt ve Alaeddin Özdenören ile 1976’nın sonunda “Mavera” mecmuasını kuran Özdenören, kıssa ve yazıları Varlık, Türk Sanatı, Arayış, Atılım, Dost, Soyut, Yeni İstiklal, Diriliş, Edebiyat, Mavera, Yeni Bölüm, Yeni Yer, Yedi İklim, Kaşgar, Hece, Vakit, Yeni Şafak, Yeni Dönem’de yayımlandı birebir vakitte. Bütün yapıtları İz Yayıncılık’tan çıkan usta isim en son aylık yayımlanan Hece Dergisi’nin yayın direktörlüğünü üstlenmişti. Yakın dostları Necip Tosun, Abdullah Harmancı, Eren Kahraman ve Ali Ulvi Temel anılarını bizimle paylaştılar.
Ali Ulvi Temel – Yazar
Rüzgar bizim gençliğimizde farklı esiyordu
Eren Kahraman – İz Yayıncılık Yöneticisi
Evini İstanbul’a taşımak istiyorduk
GECE TELEFON GÖRÜŞMELERİ
Hastanede ziyaret ettiğimizde merhum Asım Abi’nin kitabının sunuşunun son biçimini düşünüyordu. Ustasıydı sonuçta. Düşünmeden yapamazdı. Genelde gece saatlerinde çalışmayı sever, bu nedenle telefon görüşmelerimiz daima gece 12’den sonra gerçekleşirdi. Metinleri gözden geçirirken bir yandan da hafızayı tazeler, yaşanmışlıkları, o satırlardaki hikayelerinin öykülerini anlatırdı. Çok keyifliydi onu dinlemek. Bilhassa hikayelerinin serüvenini keşke herkesin dinleme fırsatı olsaydı. Rasim Abi ile dostluğunuzda kendisinin bir gün Faulkner’ın Tabip Martino’sunu, bir gün Necati Öner’den Klasik Mantık kitabını ya da İlhan Kutluer’in Felsefi Gök Kubbemiz’den bir kısmı kendi notlarıyla birlikte okuduğuna şahit olabilirsiniz. Tasavvuf sohbetleri saatlerce dinlenirdi. Mehmed Özçay’ın yapıtlarını çok severdi. Güzel bir sinema izleyicisi ve eleştirmeniydi. Hiç, birine kızdığını ya da kırıldığını görmedim. Naif bir insandı. Beşerlerle konuşmayı, yeni beşerler tanımayı çok severdi. En keyifli olduğu anlar okurlarıyla buluştuğundaydı. Rahatsızlığı periyodunda en çok imza günlerine hasret çekerdi. Hakikaten bu hasretini son aylarda gidermiş ve internetten çok sayıda kitabını hasta haliyle imzalayıp okurlarına ulaştırmıştı. Bu azim ve tutku onu yaşama bağlıyordu. Biz de onun bu tutkusundan ilham alıyoruz.
Necip Tosun – Müellif
Yoldaşlıkla geçen kırk yıl
Rasim Özdenören yirmili yaşlarda tanıştığım daha sonra edebiyat dostluğu yanında, ağabey kardeş münasebeti geliştirdiğim bir üstadımdı. Birinci tanıştığım günlerde okuması için bir hikaye getirmiştim. Devlet Planlama Teşkilatındaki odasındaydık. Getirdiğim hikayeyi okudu, Beğendi. Mavera’ya bırakmak için hikayeyi aldı. Sonra “İntihar etmeyi düşünüyor musun?” dedi. “Hayır Efendim, asla” dedim. “Bu yaşta intihar hikayelerinden çok aşk hikayeleri yazmalısın.” Uzun müddet intihar üzerine konuştuk. Çalışmalarından kelam etti. On yıldır yazamadığı bir romanı için Manavgat’a gideceğini anlattı. “Abi” dedim, “Ben herkesin yaptığını yapmak istemiyorum yeni bir şey yapmak istiyorum.” Rasim Abi bana baktı ve “Herkes gibi” dedi. Karşılık çok hoşuma gitti. “Şüphesiz, evet abi” dedim. İki saati aşkın müddet Rasim Abi’yle birlikte sanat edebiyat konuştuk.
ÖYKÜLERİ ÜZERİNE KİTAP YAZMAK
Unutamadığım ikinci hatıram ise kendisi hakkında yazdığım Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören kitabımla ilgili… Bizde ne yazık ki, bildik yaklaşımlar nedeniyle edebiyatçılar bir halde hak ettiği ilgiyi göremiyorlar. Bunlardan biri de Rasim Özdenören’di. Ben de hikayeleri üzerine kitap bütünlüğünde bir çalışma yapmaya karar vermiştim. Aslında yazdığım birinci hikayelerimi okuyan Rasim Özdenören’in hikayeleri hakkında kitap yazmayı çok evvelce kurmuştum. Uzun müddettir Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören kitabını hazırlıyordum. Bu periyotta sık sık Rasim Bey’le görüşüyor, onun eski hikayelerine bakıyor, albümlerini karıştırıyor, hikaye dünyasını anlamlandıracak hayatından ipuçları tespit etmeye çalışıyordum. Yazıların gidişinden haberler veriyordum. Yazıların bir kısmını da orta ara yayınlıyordum. Çalıştığı DPT’den çıkışında buluşup mevsimiyse balıkçıya uğruyor, değilse kitapçılarda vakit geçiriyor sonra Kurtuluş’taki Dede Efendi Sokağı’na kadar birlikte yürüyorduk. Yol boyunca edebiyat, mecmualar, Sezai Karakoç, Nuri Pakdil ve öteki isimleri konuşuyorduk.
Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören çalışmam bittikten sonra yayımlanmadan kendisinin görmesini istedim. Rasim Bey’e belgeyi verdim. Ortadan bir ay geçtikten sonra birlikte konutuna yanlışsız yürüyorduk. Lakin o çalışmadan hiç bahsetmiyordu. Endişelendim. Sanki kitapta ağır şeyler mi söyledim diye? Tam meskene yaklaşmıştık “Abi” dedim, “çalışmayı nasıl buldunuz?” Durdu, bana döndü. Kalın gözlük camları gerisinde gözlerindeki coşkuyu, hüznü ve buğuyu görebiliyordum: “Nasıl mı buldum? Hayatımda okuduğum en hoş kitaptı!” dedi. Tam başının üzerinde Dede Efendi’nin güvercinleri havalanıyordu. Bu kelamların kitaba ait bir edebî paha sözünden çok içinde apayrı hisler barındırdığını ikimiz de biliyorduk.
Abdullah Harmancı – Yazar
Özden metinler ördü
Televizyon spikeri, acı haberi veriyor: Ama spiker, “Özdenören” soyadını söylem ederken zorlandı! Ne kadar tuhaf! Bu zorlanış beni tam otuz beş sene öncesine götürdü. Karaman İmam Hatip Ortaokulu öğrencisiyim. Sanırım ağabeyimin elinde bir kitap gördüm. Yahut elindeki mecmuada bir kitap tanıtılıyordu. Muharririn soyadını bir türlü okuyamıyor, seslendiremiyordum. Okul kitaplarından bildiğim muharrirlerin hiçbirinin ismine, soy ismine benzemiyordu. İşte bu anı, evvel okuru, akabinde dostu olduğum Rasim Özdenören’le birlikte geçireceğim, bugüne kadar süren edebiyat seyahatimin başlangıcıdır. Allah var, pandemi periyodunda en çok Rasim Özdenören’in vefat haberini almaktan korktum. Bu kaygıyı haklı çıkartacak bir hastalığı vardı. Bu periyot sağ salim atlatıldı, diye seviniyordum. Bu türlü oldu. Karar Allah’ındır. Rasim Özdenören, soyadının çağrıştırdığı üzere bir yüksek anlatma yeteneğine sahipti. “Özden bir örme”… Ebediyen okurla ortasına aralık koyarak… Ebediyen hislerini uzakta tutarak… Hep okura metnin özünden kaynaklanan bir okuma, takip etme zevki katarak… Sürekli anlatının içinde kalmanızı sağlayarak… Durmadan ördü… Faulkner, Joyce, Dostoyevski etrafında dolaşan lakin daima Özdenören olarak kalmasını bilen usta bir yazardı. Hiçbir vakit kitlelerin muharriri olmadı.
Edebiyatı manaya ve sunma biçimi, metinlerinin derinliği, iç aksiyonlarda ağırlaşması onu geniş kitlelere mâl olmaktan “korudu.” Gerçek bir anlatı ustasıydı. Gerçek bir kurmaca tepesiydi. Kitleler Özdenören’i gereğince seçkin buldular. Zevkleri onu benimsemelerine müsaade vermedi.
Son kelamım şu olsun: Otobanda, otomobilinizle 160 km süratle giderken, solunuzdan hayal üzere akıp geçen otomobiller görürsünüz. Aslında göremezsiniz. Yalnızca bir renk seli geçer sarfiyat yanınızdan. İşte Özdenören bu türlü bir yazardı. Sol şeritten geçip gittiğini anlamanız vakit alırdı.