Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamındaki yerleştirme sonuçları dün Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından açıklandı. Sonuçlar üzerine Eğitim ve Bilim İşgörenleri Sendikası’ndan (Eğitim-İş) bir basın açıklaması ile kıymetlendirme geldi. Mezun öğrencilerden yaklaşık 200 bininin imtihana girmediğine dikkat çekilen açıklamada, ortaya çıkan sayıların çocukların mevcut imtihan sistemine inancının kalmadığını gösterdiği belirtildi. Açıklamada, iktidarın imam hatip dayatmasının da karşıt teptiği sayılarla ortaya konuldu.
‘Çocuklar umudunu kesiyor’
Eğitim-İş’in açıklamasında öne çıkanlar şöyle:
“LGS sayılarının en önemli söylediği şey, gençlerimizin bu imtihana ve adaletine inancı kalmadığıdır. 2022 yılında 8. sınıftan mezun olan 1 milyon 236 bin 308 öğrencinin 1 milyon 31 bin 799’u merkezî imtihana katıldı. 2022 LGS’de sekizinci sınıftan mezun olan 204 bin 509 öğrenci imtihana girmemiştir. Tercih yapan öğrencilerin sayısındaki düşüş de bunun sağlaması olmuştur. Tercih periyodu sonunda, merkezi imtihana katılan 396.595 öğrenci tercih yapmış ve 188.875 (%18.31) öğrenci tercihleri doğrultusunda imtihanlı okullara yerleştirilmiştir. 2020 yılında 571.704 (%38,84) öğrencinin yerleştirme için tercih yaptığı dikkate alındığında bu oranın 2022 yılında düştüğü görülmüştür.
İmam hatip mezunları bile İHL’leri tercih etmedi
LGS sayıları, AKP’nin imam hatip dayatmasının geldiği noktayı görmek için de imkan tanımıştır. Sonuçlar, yerleşen tüm öğrencilerin %67,08’ini oluşturan resmi ortaokul mezunlarının Anadolu imam hatip lisesi dışındaki tüm lise çeşitlerine yerleşen öğrencilerin çoğunluğunu oluşturduğunu göstermektedir. Resmi ortaokul mezunları Anadolu Lisesi ve Fen Lisesine yerleşen öğrencilerin yaklaşık %70’ini, Toplumsal Bilimler Lisesi ve Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesine yerleşen öğrencilerin ise yaklaşık %80’ini oluşturmaktadır. Anadolu İmam Hatip Lisesine yerleşen öğrencilerin %42,18’i resmi ortaokul mezunu, %52,59’u ise imam hatip ortaokulu mezunudur Yani imam hatip ortaokulundan mezun olan çocukların yüzde 47,5’i bir imam hatip lisesinde eğitime devam etmek istememiştir.
‘Ya imam hatip ya özel okul’
Bu husustaki değerli öbür bir sonuç, özel ortaokul mezunlarının neredeyse tamamının Anadolu liseleri, fen liseleri ya da toplumsal bilimler liselerine yerleşmesidir. Özel ortaokul mezunlarının imam hatip lisesini tercih etmemeleri dikkat caziptir. Özel ortaokul mezunlarının yerleşen öğrenciler ortasında en yüksek oranlarda bulunduğu lise çeşitleri sırasıyla Fen Lisesi (%21,54) ve Anadolu Lisesidir (%19,45).
Bu sonuçlar, yalnızca AKP’nin imam hatip dayatmasına boyun eğmemek için binlerce ailenin yemeden içmeden kesip çocuğunu özel okula yolladığının da göstergesidir.
Sonuçlar, lokal olarak yerleşen öğrencilerin %94’ünün birinci üç tercihinden birindeki ortaöğretim kurumuna yerleştiğini göstermektedir. 2021 yılında bu oranın %92 olması, artan öğrenci sayısına karşın bu hususta kısmen güzelleştirme yapılabildiğini göstermektedir.
İlk 3 tercihin gözdesi fen liseleri
Doluluk oranları imtihanla öğrenci alan lise çeşitlerine nazaran incelendiğinde, Fen Lisesi, Toplumsal Bilimler Lisesi ve Anadolu Lisesi kontenjanlarının büsbütün dolduğu görülmektedir. Anadolu İmam Hatip Liselerinde doluluk oranı geçen yıla nazaran (%98,27) düşüş göstermiş %97,18 olmuş,
Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin doluluk oranı 2021 yılına (%76,90) nazaran kıymetli ölçüde yükselmiş, %94,91 olarak hesaplanmıştır. Bu artışı devlet eliyle çocuk işçiliğinin yasal hale getirilmesi olan MESEM’lerin yaygınlaştırılmasına bağlayabiliriz.
İlk yerleştirme sonuçlarına nazaran merkezi imtihan puanıyla öğrenci alan ortaöğretim kurumlarının kontenjanları %98,4 oranında dolmuş, tam doluluk oranlarına epeyce yaklaşmıştır.
1. tercihinde Fen Lisesini tercih eden öğrencilerin oranı %31,4’tür. Fen Lisesinden sonra en fazla tercih edilen okul çeşidi Anadolu Lisesi olmuştur.
LGS sayıları göstermiştir ki; eğitim sistemimiz çocuklarımızı geleceğe hazırlamaktan, onların düşlerine ayak uydurmaktan uzaktır.
Yeterli maddi imkanları olmayan öğrenciler ya imam hatip ya da mesleksel eğitime yönlendirilirken, maddi imkanları kâfi olan ailelerin çocukları özel okulları tercih etmektedir. Bu piyasalaşma toplumsal barışı tehdit eder hale gelmiştir. Baş öğretmenimiz, ülkemizin kurucusu Atatürk’ün “Eğitimde feda edilecek fert yoktur.” anlayışından paran yoksa sürün anlayışına geçilmiştir.
Sınav yalnızca 8. sınıf öğretim programlarından geliştirilmektedir. Halbuki günümüz dünyasında öğrencilerden birtakım temel hünerleri geliştirmeleri beklenmektedir. Lakin imtihan buna yönelik hazırlanmamaktadır. Yalnızca çoktan seçmeli unsurlar sorulmaktadır. Bu da üst seviye maharetlerin ölçülmesini epeyce sınırlamaktadır. MEB imtihan merkezi ve ÖSYM çağdaş ülkelerin çok gerisinde kalmıştır. Anlaşılması sıkıntı sorularla öğrencileri sıralamaya çalışmaktadırlar.
Yine görülmüştür ki onca teşviğe, dayatmaya, devlet bütçelerinden aslan hissesiyle beslemeye karşın iktidarın kendi tabanını güzel etmek için açtığı imam hatip okulları, öğrencilerin de velilerin de kaçtığı kurumlar haline gelmiştir. Birçok alanda geçen yılki sayılara yakın sonuçlar veren 2022 LGS, bozuk sistemde bir yıl boyunca gözle görülür bir düzgünleşme yapılmadığını da ortaya koymuştur. Asıl sorun, çocuklarına ve okullarına niteliksiz yakıştırması yapanların niteliğindedir. Çocuklarımızın istediği okullarda, yetenek ve yönelimlerine nazaran, ailelerinin gelir durumuna bakılmadan, çağın gelişmeleriyle ve bedelleriyle iç içe eğitim gördüğü bir Türkiye; Eğitim-İş’in verdiği laik, parasız, bilimsel ve adil eğitim uğraşıyla yaratılabilecektir.”