Eğitim Sen, 17 Haziran Cuma günü sona erecek 2021-2022 eğitim ve öğretim yılı için kıymetlendirme raporu hazırladı.
17 milyon 436 bin 532 öğrencinin eğitim ve öğretime devam ettiği belirtilen raporda, “Son yıllarda bariz formda artan eğitimde ticarileşme ve eğitimi dinselleştirme uygulamaları, okulların fiziki altyapı ve donanım eksikliklerinin sürmesi, kalabalık sınıflar sorunu, ikili öğretim, taşımalı eğitim, çocuk ve gençlerin dini cemaat ve vakıfların kreşlerine ve yurtlarına yönlendirilmesi, çocuklara yönelik taciz ve istismar olaylarının artması, mülakata dayalı kontratlı öğretmenlik ve fiyatlı öğretmenlik uygulamasının sürmesi, ataması yapılmayan öğretmenler sorunu üzere çok sayıda sorun geçtiğimiz öğretim yılına da damgasını vurmuştur” denildi.
Raporda, şu saptamalara yer verildi:
ÇOCUKLARA VE ÇOCUK HAKLARINA YÖNELİK TEHDİTLER SÜRDÜ
“Türkiye’de eğitim ve sıhhat sisteminden bayan siyasetlerine kadar her alanda çocukların faydasını değil, kendi çıkarlarını düşünen mevcut sistem; çocuklarımızın sahip olduğu heyecan, merak ve yaratıcılıktan açıkça korkmaktadır. Okul öncesi kurumları ve kreşleri kapatan, bayanları mesken içine hapseden ekonomik ve toplumsal adımlar çocukları da direkt etkilemekte, çocuklara yönelik şiddet ve istismarın önü açılmaktadır. Bilhassa farklı kimlik ve inanç kökenine sahip çocuklara, bilhassa Suriyeli çocuklara yönelik ayrımcı uygulamaların artmış olması düşündürücüdür. Eğitimde 4+4+4 düzenlemesi başta olmak üzere, çıraklık ve stajyerlik uygulamaları üzere çok sayıda düzenleme, çocukların eğitimden uzaklaşmasına ve personel olarak çalışma ömrüne sürüklenmesine neden olmuştur. Çalışan çocukların bir kısmı tarım dalında ucuz iş gücü, bir kısmı de fiyatsız aile çalışanı olmaktadır. Ayrıyeten anadilinde eğitim alamayan öğrencilerin okulda başarısız olarak eğitim dışına itilmeleri de okulu erken yaşta terk etmelerine neden olmaktadır. Artan yoksulluk ve işsizlik nedeniyle aileleriyle birlikte göç etmek zorunda kalan çocuklar göç ettikleri kentlerde çocuk personel olarak çalışmak zorunda bırakılmaktadır. Resmi datalara nazaran, Türkiye’de bulunan okul çağındaki Suriyeli çocukların yaklaşık üçte biri okul yüzü görmemiştir.
EĞİTİMDE TİCARİLEŞTİRME VE DİNSELLEŞTİRME SİYASETLERİ DEVAM ETTİ
Türkiye’nin eğitim sistemi en temel bilimsel prensiplerden ve laik eğitim anlayışından süratle uzaklaşırken, okullarda dinselleşme süratle artarak dert verici boyuta ulaşmıştır. MEB’in geçmişte eğitimin dinselleştirilmesi maksadıyla Diyanet İşleri Başkanlığı başta olmak üzere, çeşitli dini vakıf ve derneklerle ortak yürüttüğü projeler ve imzalanan ‘iş birliği’ protokolleri, okulları çeşitli cemaat, tarikat ve dini kümelerin aktiflik ve faaliyet alanı haline getirmiştir.
MEB BÜTÇESİ ZARURÎ GEREKSİNİMLERİ KARŞILAMAKTAN UZAK KALDI
2022 eğitim bütçesi, eğitim sisteminin, öğrencilerin ve eğitim ve bilim işçilerinin yaşadığı problemlere tahlil üretmekten uzak bir yaklaşımla hazırlanmıştır. 2022 MEB bütçesi, 189 milyar 11 milyon lira; yükseköğretim bütçesi ise 57 milyar 740 milyon lira olarak belirlenmiştir. Eğitim bütçesinin her yıl oransal olarak arttığı söylense de MEB bütçesinin ulusal gelire oranı yüzde 2,6’dan yüzde 2,4’e; yükseköğretim bütçesinin ulusal gelire oranı ise yüzde 0,8’den, yüzde 0,73’e gerilemiştir. Eğitim bütçesine ait sayısal bilgiler, her yıl bütçe devrinde en çok hissesi eğitime ayırdıklarını tez edenleri açıkça yalanlamaktadır.
MEB bilgilerine nazaran ilkokullarda öğrenci sayısı 30’dan fazla olan şube oranı 2021 itibariyle yüzde 25,4; ortaokullarda yüzde 25,4’tür. Ne var ki Din Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesindeki imam hatip ortaokullarında 30’dan fazla öğrenci olan şube oranı yalnızca 14,8’dir. Bu datalar, eğitim yatırımlarının eşitsiz ve ayrımcılık yaratacak halde imam hatip okulları lehine kullanıldığını ortaya koymaktadır. Ulusal Eğitim Bakanlığı (MEB), maddelerle kendisine verilmiş yükümlülüklerini Maarif Vakfı ismi altında, idaresini siyasi iktidarın belirlediği öteki bir yapıya aktarmakta, bir manada kendisine ilişkin yetkileri ‘yetki devri’ uygulaması üzerinden devretmektedir.
ÖZEL ÖĞRETİME DAYANAK SÜRERKEN KAMUSAL EĞİTİM SİYASETLERİ TERK EDİLİYOR
Eğitimde 4+4+4 dayatmasının sonrasında yıllar içinde devlet okullarının sayısı besbelli bir formda azalırken, her fırsatta kamu kaynakları ile desteklenen, çeşitli muafiyet ve istisnalar ile açılması teşvik edilen özel ilkokul ve ortaokul sayılarındaki artış sürmüştür. Eğitimde 4+4+4 uygulamasının başlamasından bu yana devlete ilişkin ilkokul sayısının 5 bin 650 azalması dikkat caziptir. Tıpkı periyotta devlet okullarına giden öğrenci sayısındaki azalış ilkokulda 367 bin 450, ortaokulda ise 189 bin 723 olmuştur.
Türkiye’de 2021-2022 eğitim öğretim yılı sonu itibariyle 14 bin özel öğretim kurumu (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise) bulunmaktadır. 2002-2003 eğitim öğretim yılında özel öğretimin oranı yüzde 1,9 iken, bu oran 2021-2022 eğitim öğretim yılı itibariyle dört kattan fazla artarak yüzde 8 olmuştur. Özel okulların devlet okullarına oranı ise günümüz itibariyle yüzde 20’yi aşmış durumdadır. TÜİK datalarına nazaran, devletin eğitim harcamalarının ulusal gelir (GSYH) içindeki hissesi 2019 yılında yüzde 4,4 iken, 2020 yılında yüzde 4’e gerilemiştir. 2011 yılında hane halkının yaptığı eğitim harcamaları toplamı 13 milyar 782 milyon TL iken, 2020 sonu itibariyle bu sayı yaklaşık dört kat artarak 54 milyar 754 milyon TL’ye yükselmiştir.
EĞİTİM HARCAMALARININ VELİLERİN SIRTINA YIKILMASINA SON VERİLMELİDİR
Eğitim sistemi, her geçen yıl daha fazla paralı hale getirilirken milyonlarca öğrenci velisi çocuklarını okutabilmek için bütçelerine nazaran çok yüksek sayılarla harcama yapmak zorunda bırakılmaktadır. Devlet okullarına, yurtlarına ayrılmayan eğitim bütçe kaynaklarının eğitim yatırımları yerine özel okullara çeşitli isimler altında transfer edilmesi ülkenin tüm yurttaşlarının vergilerinin, emeğinin kamu faydasına ters bir şeklide kullanılması manasına gelmektedir. Herkese eşit ve parasız eğitim hakkı hayata geçirilmeden, bunun için ülke çapında kamusal eğitim uygulamaları için somut adımlar atılmadan, ekonomik krizle satın alım gücü önemli manada azalan halkının cebinden yaptığı eğitim harcamalarındaki artışı durdurabilmek mümkün değildir.
MİLLİ EĞİTİM ŞURASI ÇOCUKLARIN SAĞLIKLI GELİŞİMİNE ALIŞILMAMIŞ KARARLAR ALDI
Siyasi iktidarın yıllardır şuurlu ve programlı bir biçimde hayata geçirmeye çalıştığı ‘dindar jenerasyon yetiştirme’ stratejisinin son maksadı 4-6 yaş kümesinde yer alan çocuklarımız olmuştur. “Cumhurbaşkanı himayesinde” Saray’da yapılan 20. Ulusal Eğitim Şurası’nda, Okul Öncesi İhtisas Komisyonu’nda kabul edilmeyen okul öncesi eğitime din eğitimi eklenmesi tarafındaki tavsiye kararı, 46 eğitimcinin şerh koymasına karşın oy çokluğuyla kabul edilmiştir. Pedagoji bilimine karşıt olan, çocukların fizikî ve zihinsel gelişimi üzerinde telafi edilmesi mümkün olmayan ziyanlara yol açacak olan bu tavsiye kararını kabul etmek ve onaylamak mümkün değildir.
Milli Eğitim Şurası tavsiye kararlarının çabucak akabinde Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde vilayet ve ilçe ulusal eğitim müdürlükleri tarafından okul öncesi çağdaki çocuklara yönelik “değerler eğitimi” ismi altında dini eğitim kursları açılmaya başlanmıştır. Şubelerimizin büsbütün yasa dışı olan bu uygulamalara karşı ilçe ulusal eğitim müdürlüklerine verdikleri dilekçelere verilen karşılık yazılarında bu kurslara iştirakin zarurî olmadığı belirtilmiştir.
ÖĞRETMENLİK MESLEK KANUNU HAKLARIMIZI VE TALEPLERİMİZİ İÇERMEDEN ÇIKARILDI
Öğretmenlik Meslek Kanunu yalnızca kamuda çalışan öğretmenlere yönelik olarak ve dar bir çerçevede düzenlenmiştir. Özel kesimde çalışan öğretmenlere yazılı imtihana katılma hakkı tanınması bu eksikliği gidermediği üzere, ÖMK ve yönetmelik içerik olarak son derece sığ ve yetersizdir.
Geçtiğimiz kasım ayında 15 bin kontratlı öğretmen alımında yapılan kelamlı mülakat sonuçları açıklandığında yazılı imtihandan yüksek puan almasına karşın çok sayıda öğretmenin düşük kelamlı imtihan puanı verilerek elendiği görülmüştür. Mülakat sonucunda elenenler ortasında kendi alanında doktora yapan ve KPSS’de birinci olan bir meslektaşımız da bulunmaktadır.
GENEL İDARİ HİZMETLER, TEKNİK İŞÇİ, YARDIMCI HİZMETLİLER, USTA ÖĞRETİCİLER PROBLEMLERİNE TAHLİL BEKLİYOR
Genel idari hizmetler, teknik hizmetler, memur, şef, yardımcı hizmetler sınıfında ve İŞKUR’un Toplum Faydasına Program (TYP) bünyesinde çalışan eğitim işçileri yıllardır en temel ekonomik, toplumsal ve özlük haklardan mahrum olarak çalışmaktadır. Bugüne kadar eğitim hizmetlerinin sağlıklı bir halde yürütülmesi için büyük bir özveri ile çalışan eğitim işçilerinin sıkıntıları bugüne kadar gereğince tartışılmadığı üzere, talepleri de muhatapları tarafından dikkate alınmamıştır. Yardımcı hizmetlilere olağan misyonlarının dışında misyonlar verilmekte, hatta yardımcı hizmetlilerden yöneticilerin özel işlerini yapmaları istenmektedir. Bunun karşılığında fiyat, yevmiye, yolluk, yiyecek ve giyecek yardımı yapılmamakta ve fazla mesai fiyatı ödenmemektedir. MEB’e bağlı okullarda 6-8 aylık müddette süreksiz olarak istihdam edilen ve İŞKUR aracılığıyla Toplum Faydasına Çalışma Projesi kapsamında işe alınanlar, okul aile birliklerince fiyat verilip çalıştırılanlar, günlük yevmiye ile süreksiz çalışanlar en temel haklarından yoksun bir biçimde çalıştırılmaktadır. Eğitim hizmetlerinin yürütülmesinde büyük emekleri olan, lakin başka işçilerle eşit haklara sahip olmayan bu arkadaşlarımız, kendilerine yüklenen her türlü angaryayı, tartışmasız yerine getirmek zorunda bırakılmaktadır.
HUKUKSUZ KHK İHRAÇLARI SORUNU HALA TAHLİL BEKLEMEKTEDİR
OHAL sürecinde ihraç edilen kamu işçileri çok önemli zorluklarla karşı karşıya kalmış, ortalarında eğitimci ve akademisyenlerin de olduğu 60’ı aşkın KHK’li yaşadıkları haksızlığa dayanamayarak intihar etmiştir. KHK ihraçları ile eğitim ve bilim işçilerinin yalnızca işleri ellerinden alınmamış, uzun uğraşlar sonucunda kazandıkları mesleklerini yapmaları engellenmiş, kendilerinin ve ailelerinin hayatları adeta kabusa dönüştürülerek, eğitim ve bilim işçileri açlığa mahkum edilmiştir.
ÖZER’E SIFIR DOLU KARNE
Eğitim Sen, Ulusal Eğitim Bakanı Mahmut Özer için de karne hazırladı. “Kamusal ve nitelikli eğitim hizmeti”, “bilime sanat ve ideolojiye hassas bir eğitim hizmeti”, “laik eğitim”, “parasız bir eğitim”, “cinsiyet eşitlikçi bir eğitim”, “anadilinde eğitim”, “demokratik ve çoğulcu eğitim”, “ekolojiye hassas bir eğitim”, “eğitim işçilerine verilen değer”, “güvenceli istihdam”, “eşit işe eşit fiyat ödeme”, “insan onuruna yaraşır bir maaş”, “liyakata dayalı istihdam” başlıklarında Özer’e karne notu olarak ‘sıfır’ verildi.
