Getty ImagesMacaristan, UEFA Uluslar Ligi’nde dün akşam deplasmanda İngiltere’yi 4-0 mağlup etti ve Almanya ve İtalya’nın da olduğu güçlü kümede 7 puanla birinci sıraya yerleşti. Macar basınında ve kamuoyunda müsabaka, “ülkede futbolun bahtını etkileyecek tarihi bir an” olarak değerlendirildi.
Haber basına genel olarak “Büyük zafer”, “Tarihi galibiyet”, “İnanılmaz mucize” üzere manşetlerle taşındı. Fakat yayın siyasetlerine bağlı olarak haberi “İngiltere’yi dört kesim ettik” ya da “diz çökerek bizi provoke eden İngilizlere hadlerini bildirdik” tipi dikkat çeken başlıklarla manşete çıkaran gazeteler de vardı elbette.
Ama sonuçta bir gerçek var ki, Macaristan’da sporla ilgisi olsun olmasın, kimse bu skora kayıtsız kalmadı. Zira bu tahminen de uzun bir müddettir beklenen Macar ulusal grubunun milletlerarası futbol dünyasına geri dönüşünün habercisiydi.
Macarların futbolda ‘Altın Takım‘ mirası
Macaristan’da futbol bir spor kısmı olmasının çok ötesinde toplumsal tarihî tesirleri de olan bir olgu. Toplum içinde yarattığı dalgalanmalar açısından bakıldığında tahminen de Güney Amerika uluslarının futbola olan gizemli bağıyla kıyaslanabilir.
Biraz abartılı gelebilir tahminen, ancak Macarlara toplumsal şuurda yer eden iki çok değerli yenilgi nedir diye sorulsa, bunlara “Biri Mohaç hezimeti, başkası de 1954’de İsviçre’de düzenlenen Dünya Kupası finalini Almanya’ya karşı 3-2 kaybetmek” diyecek çok insan çıkar.
1954 Macar futbolunun Puskas, Hidegkuti, Kocsis üzere ünlü futbolcularla dünya tepesinde olduğu yıldı.
1953’de İngiltere’ye karşı Wembley’de kazanılan 6-3’lük zafer de içinde olmak üzere, o yıllarda dünyanın tüm futbol devlerini dize getiren Macar ulusal kadrosu “Altın Takım” lakabıyla anılıyordu.
Ancak 1956 ayaklanmasıyla birlikte “Altın Takım” dağıldı, oyuncuların bir kısmı yurt dışına gitti, bir kısmı futbolu bıraktı ve efsane jenerasyonun akabinde Macar futbolu da bir türlü belini doğrultamadı.
Ancak o tarihten beri Macarlar, Godo’yu bekler üzere yeni bir futbol jenerasyonunun gelmesini ve ulusal ekiplerinin tekrar dünyanın dehşetli düşü olmasını bekliyorlar.
İşte dün akşamki maç da, şimdi biraz ihtiyatlı bir biçimde olsa da, bunun işareti olarak algılanıyor.
Yükselen kıymet: Futbol
Macar futbolunun son periyottaki yükselişi, Macaristan’daki spor siyasetindeki değişikliklerle elbette yakından bağıntılı bir olay.
Son 20 yıl içinde futbol, spor kolları ortasında özel değere sahip bir “pilot alan” olarak tespit edildi.
Ülkenin pek çok yöresinde devlet takviyesiyle sıfırdan inşa edilen çağdaş statlar alt yapıyı hazırlarken bu alana kaynak transferini da şirketlere vergilerinin bir kısmını spor kulüplerine bağışlama kapısının açılması sağladı. Kulüpler canlandı, futbol hareketlendi.
Ancak bu süreçte tahminen de en talihli adım ulusal grubun başına İtalyan Marco Rossi’nin getirilmesi olmuştu.
Otoritesini yalnızca futbolcular ortasında değil herkese karşı uygulayabilen; başbakan da dahil sokaktaki beşere kadar herkesin futbol uzmanı olduğu Macaristan’da, kimseye pabuç bırakmadan yeni bir grup inşasına başlayan İtalyan teknik yönetici başarıyı yakaladı.
Rossi, kulüpler seviyesinde hiçbir başarısı olmayan Macaristan futbolundan, ulusal kadrolar seviyesinde dünyanın tepesinde olan ülkelerle uzunluk ölçüşebilen bir ulusal ekip ortaya çıkardı.
Ve muvaffakiyetinin anahtarı da dayanışmayla, taktik ve stratejik alan kapatmayla, savunma ve atakta birlikte hareketle, birey değil ekip olabilmekti.
Uluslar Ligi’nde Mevt Grubu”
Futbol otoriteleri, son yıllarda güçlenen Macar ulusal ekibinin aldığı kayda kıymet başarılara dikkat çekiyorlardı. Fakat muvaffakiyetlerin akabinde vakit zaman gelen mağlubiyetler, bu muvaffakiyetlerin kalıcı olmayacağı kaygılarını de yaratmıyor değildi.
Bu süreçte en son gelişmeler, yeniden sürpriz başarılarla geçen yıl Uluslar Ligi’nde A Ligi’ne yükselen, yani futbolun en düzgünleri ortasına giren Macar ulusal kadrosunun çekilen kuralarda “ölüm grubu” olarak isimlendirilen kümeye düşmesiyle yaşanmıştı.
Bu kümede son Avrupa Şampiyonu İtalya, son Avrupa ikincisi İngiltere ve Almanya vardı. Şu an prestijiyle dünya sıralamasında 40. sırada olan Macar ulusal kadrosu açısından bir kabus ya da bir mucize beklemekten öbür alternatif yoktu.
İşte Macar ulusal ekibi bu kümede İngiltere’yi evvel Budapeşte’de sonra da dün Wolverhampton’da olmak üzere iki defa yenmeyi başardı.
Dünkü maça ilişkin öbür farklı istatistiki bilgiler de var: Macaristan 69 yıl sonra İngiltere karşısında deplasmanda galip gelmişti ve İngiltere, tarihinde birinci defa 4 gol yediği bir maçta, gol atamadan mağlup olmuştu.
İngiltere ulusal grubunun futbol piyasasındaki bedeli Macar ulusal kadrosunun 12 katıydı. Fakat bunun alanda bir değeri yoktu. Futbol maçı bir futbol borsasında değil, yeşil alanlarda oynanıyordu, 11 futbolcunun, tekrar 11 futbolcuya karşı 90 dakika süren kıyasıya gayretiydi ve bir futbol maçı her vakit üç ihtimalliydi.
İşte buna inanan Macar ulusal grubu “ölüm grubunda” İngiltere’yi iki kere yendi, Almanya ile berabere kaldı ve İtalya’ya yenildi. Bu sonuçlarla şu an prestijiyle Macaristan kümesinde başkan.
Zaferin akabinde gelen mesajlar
Beklendiği üzere görkemli futbol zaferi, siyaset sahnesinde de bir ulusun yükselişinin işareti olarak algılandı ve tüm siyasetçiler kendi meşrebine nazaran bunu yorumladı.
Bazıları öncelikle onur ve kutlama içeren iletiler yayınlarken kimilerinin bildirilerinde ise “Macarlara sataşmayın, sonucuna katlanırsınız” çeşidinden meydan okumalar da görülüyordu.
Ancak ihtiyatlı olanlar ve yaşanan gururun pahasını arttırmayı hedefleyenler de vardı.
Başbakan Viktor Orban, en büyük seçim zaferinden sonraki iletisini tekrarlamakla yetindi:
“Şimdi mütevazı olma zamanı”.