İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI anketinin haziran ayı sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, mayıs ayında 49,2 olarak ölçülen manşet PMI haziranda 48,1’e gerileyerek Türk imalat kesiminin performansında yavaşlamaya işaret etti.
Söz konusu yavaşlama 2020 yılının başındaki birinci Covid-19 dalgasından bu yana en bariz seviyede gerçekleşti. Böylelikle faaliyet şartları üst üste 4 ay ivme kaybı sergiledi.
Fiyat artışları ve şiddetli ekonomik şartlar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında tesirli oldu. Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamalar mayıs ayına nazaran daha bariz gerçekleşti. İstihdam son anket datalarında de olumlu gelişme kaydedilen alanlardan biri olmayı sürdürdü ve firmalar işçi sayılarını artırmaya devam etti. Lakin istihdamdaki artış, 25 aydır devam eden yükseliş devrinin ikinci en düşük suratında kaydedildi.
Firmalar, yeni sipariş alımlarındaki yavaşlamaya paralel olarak satın alma faaliyetlerini azaltma eğilimini sürdürdü. Haziranda enflasyonist baskılar güçlü seyretti. Hem girdi maliyetleri hem de sonuncu eser fiyatlarında artış suratları seri ortalamalarının üzerinde kaldı. Anket iştirakçilerine nazaran, girdi fiyatlarındaki yükselişte ham husus ve güç maliyetlerindeki artışın yanı sıra döviz kurlarındaki olumsuz seyir tesirli oldu. Böylelikle firmalar satış fiyatlarını keskin bir halde artırdı. Öte yandan, bu artış geçen yılın eylül ayından beri en ölçülü seviyede gerçekleşti. Ham unsur yetersizlikleri, tedarikçilerin teslimat müddetlerinin uzamaya devam etmesinde rol oynadı. Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar mayıs ayına nazaran artmasına karşın, en makûs gecikmelerin yaşandığı geçmiş devirlerle kıyaslandığında çok daha hafif seyretti.
Açıklamada görüşlerine yer verilen S&P Küresel Market Intelligence İktisat Direktörü Andrew Harker, “Türk imalatçıları son periyotta güçlü bir piyasa ortamıyla karşı karşıya. Fiyat artışları ve talep zayıflığının tesiriyle yeni siparişlerde yavaşlama ve üretimde geri çekilme gözleniyor. İstihdamdaki artışlar yeniden anketin en önemli olumlu gelişmesi olsa da kelam konusu artış oran olarak son iki yılın en ölçülü düzeylerinde kaydedildi. Önümüzdeki aylarda firmalar açısından şiddetli şartların devam etmesi olası görünüyor.” tabirlerini kullandı.
Takip edilen 10 kesimin birçoklarında üretim yavaşladı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI haziran ayı raporuna nazaran, anket bilgileri mayısta gözlenen güzelleşme belirtilerinin haziranda birçok kesimde geri çekildiğine işaret etti. Takip edilen 10 bölümün 9’unda yeni siparişler gerilerken üretim de dalların büyük bir kısmında yavaşladı. Enflasyonist baskılar ise yüksek seyrini korudu. Firmaların karşılaştığı birçok zorluğa karşın takip edilen bölümlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti. Haziranda sırf giysi ve deri eserlerinin yeni siparişleri büyüme bölgesinde kalırken 6 bölümde siparişler büyümeden düşüşe geçti. En keskin yavaşlamalar sırasıyla metalik olmayan mineral eserler ve ana metal sanayi kesimlerinde kaydedildi.
Yeni siparişlerdeki görünüme paralel olarak üretimde de en bariz yavaşlama metalik olmayan mineral eserler dalında gerçekleşti. Giysi ve deri eserleri, kara ve deniz taşıtları, makine ve metal eserler olmak üzere yalnızca 3 dalın üretimi artış kaydetti. Mayıs ayında üretimini artıran dal sayısı 7 olarak gerçekleşmişti.
Talep şartlarının şiddetli seyrettiğine ait belirtilere karşın bölümlerin birden fazla yıl ortası prestijiyle istihdam hacmini genişletmeye devam etti. İstihdamdaki en güçlü artış kara ve deniz taşıtları dalında izlenirken bu kesimi makine ve metal eserler takip etti. Yeni siparişlerde ve üretimde görülen eğilimleri yansıtacak formda, yeni işe alımlar konusunda da en temkinli dal metalik olmayan mineral eserler oldu.
Geçen aylarda görülen tablodan farklı olarak haziranda girdi maliyetleri enflasyonu tekrar hızlanma işaretleri verdi. Girdi fiyatlarında en yüksek artış besin eserlerinde gerçekleşirken mayıs ayına kıyasla enflasyondaki en bariz ivmelenme ise dokumacılık kesiminde kaydedildi. Firmaların maliyet artışlarını müşterilerine yansıtması sonucunda nihai eser fiyatlarındaki en süratli artış da besin eserlerinde kaydedildi. Satış fiyatlarının en düşük oranda arttığı bölüm ise ana metal sanayi oldu. Birçok dalda tedarik zinciri aksamalarının hafiflediğine ait sinyaller devam etti.(AA)