Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), işletmelerdeki Güneş Güç Santralleri’ne (GES) yönelik yeni düzenlemesi endüstricinin reaksiyonunu çekti.
ELİF DİDEM DANACIOĞLU / BURSADA BUGÜN
BURSA (İGFA) – Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), işletmelerdeki Güneş Güç Santralleri’ne (GES) yönelik yeni düzenlemesi endüstricinin reaksiyonunu çekti.
Daha evvel üretilen fazla güç satın alınırken, yeni düzenlemeye nazaran yalnızca tüketilen kısım kadarı alınacak. Milyonlarca dolar yatırım yapan yatırımcılar, ne yapacaklarını şaşırmış durumda.
Milyonlarca dolarlık yatırım çöp mü olacak? Düzenleme iflaslara mı neden olacak?
Türkiye’nin güçte dışa bağımlılığı, kış mevsiminin ortasında ülkeyi güç krizinin içine çekmişti.
Organize sanayi bölgelerine evvel doğalgaz arzı kısıtlanmış, akabinde 3 günlük elektrik kesintisi uygulanmıştı.
Öte yandan üretim ve tedarik zincirini bozacak bu krize, endüstricinin yansısı de büyük olmuştu.
Yeniden doğabilecek güç krizinin tedbirini almak ve üretimin durmaması ismine endüstrici, güçte dışa bağımlılığı azaltan GES yatırımlarını hızlandırmıştı.
Çok sayıda firma, teşvik ve yüksek maliyetli yatırımlarla GES kurdu ve kurmaya devam ediyor.
Enerji üretimiyle ilgili geleceğe yönelik yatırım yapan yatırımcılara, yeni düzenlemeyi nasıl değerlendirdiklerini sordum.
GES yatırım maliyetinin yüksekliği kadar, yansıda büyüktü!
Bugüne kadar pek çok zorluğu göğüslediklerini tabir eden endüstriciler, artık bu durumun onları aştığını ve iflasları tetiklediğini vurguladı.
“GÜNEŞ GÜCÜ YATIRIMLARI YÖNETMELİK PÜRÜZÜNE TAKILACAK”
Yatırımcılar, bu duruma reaksiyon göstererek, “Sizde biliyorsunuz ki, GES’ler yatırımcılar için son derece cazip hale getirilerek teşvik edildi. GES kurmak için büyük borçların altına imza attık. Bu yönetmelik değişikliği ile hali hazırda yatırımı olan ve yatırım süreci devam edenler iflas etme riski ile karşı karşıya kalacaklar. Firmaların iflasına yol açabilir. Yeni yönetmelik, güneş gücü yatırımlarının önünü kesecek. Aksi durumda endüstrici ve yatırımcılar kredi ödemelerini yapamayacak duruma gelecektir! Ülke çok önemli bir ekonomik darboğazdan geçerken, devlet bu süreçte ön tıkayan değil, ön açıcı olmalı ve güç üretimine takviye siyasetini gözden geçirilmelidir. 12 Mayıs 2019’dan sonra yapılan müracaatlar sonucu temas mutabakatına davet mektubu almaya hak kazanan şahısların, gereksinimin üzerinde satışa mevzu edilebilecek üretim ölçüsünün, bağlantılı tüketim tesisinin toplam elektrik gücü tüketimini geçemeyeceğini kayıt altına alan yönetmeliğin önemli sıkıntıları beraberinde getirecek” dediler.
OTM Elektrik ve Güç Üretimi Sanayi YKB ve BTSO 21. Komite Lider Yardımcısı İbrahim Karaman, önemli handikap oluştuğuna dikkat çekti ve şu paylaşımı yaptı:
“Düzenlenen Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile çok önemli radikal değişiklikler yapıldı. Birçok hususunu olumlu bulduğumuz yönetmelik için en büyük handikabı geriye dönük işletmesinde görüyoruz. Birçok GES yatırımcısını iflasa sürükleyecek bu adım, çok önemli mağduriyetler getireceğini düşünmekteyiz.”
Türkiye Güç Patronları Sendikası Lideri, BTSO Güç Komitesi Üyesi ve Yatırımcı Dr. Müh. Mustafa Uysal ise, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de güç değerli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu hafta açıklanan bilgiler ile cari açığın en kıymetli kısmını güç teşkil etmektedir. Bir diğer tabir ile ülkemiz kendi gücünü üretebiliyor olsaydı, CDS’ leri bu kadar makus olmayacak, dövize olan muhtaçlığı bu kadar fazla olmayacaktı. Dinamik bir dal olan gücün idaresini EPDK yapmaktadır. Bu alanda lisanslamalarını bugüne kadar başarılı bir biçimde getirmiştir. Artık de lisanssız uygulamanın önünü açarak sanayi ve kamu kuruluşlarının güç gereksinimlerini gidermesine imkân tanımaktadır. Mayıs ayında yapılan değişiklik ile firmaların kendi muhtaçlığının 2 katına kadar güç üretebilmelerine imkân tanınmış ve kapalı bir formda kapasite artışına müsaade edilmekteydi. Lakin fark edildi ki, bu durumda lisanslı oyuncuların alanına giriş olmaktadır. Bu türlü olunca EPDK, bunun önünü keserek ‘hayır siz yalnızca kendi gereksiniminizi karşılamak üzere üretim yapabilirsiniz’ diyerek piyasanın olumsuz etkilenmesinin önünü kesti. Bu durum aslında olağan bir süreç olup, sanırım önümüzdeki periyotta yeni bir düzenlemenin de kapısını araladı. Yani otorite, piyasadaki güç arzını artırmak ancak istikrarları bozmadan yeni bir düzenleme yapmak üzere tekrar bir düzenlemeye gidebilir. Bugün için ise firmalar yalnızca kendi gereksinimlerine yönelik üretimlerini rahatlıkla yapabilirler.”
TEK Güç İdare Heyeti Lideri İbrahim Şahintaş, şu paylaşımın altını çizdi:
“Yatırımcılara, 2019’da muhtaçlık fazlası elektriğin satın alınacağı istikametindeki türel düzenlemeden yararlanma imkânı verilerek daha sonra bu hakkın ellerinden alınması da hayata geçirilen yatırımların zayi olmasına ve firmaların iflasına varan sonuçları karşımıza çıkarabilir. İlaveten bu düzenleme, yeni yatırımların önünü kesecektir. İklim krizinin tesirleri ve dünya genelinde güç tedarikindeki düşüncelerin arttığı bir devirde güç açığının azaltılması için yenilenebilir güç yatırımlarının önü açılmalıdır. Dal olarak daha fazla yatırım alanı beklerken mevcut ve yeni yatırımlar açısından önemli mani teşkil edecek olan bu çalışmanın en kısa vakitte değiştirilerek güncellenmesini bekliyoruz. Bu düzenleme ile güç girdi maliyetlerini GES ile düşürmek ve çıkarını yatırıma dönüştürmek isteyen küçük işletmeler ve binlerce yatırımcının mağduriyeti kaçınılmaz olacaktır. Geriye dönük olarak planlanan değişikliğin uygulama etabında olan birçok projeyi sekteye uğratacağı ve GES yatırımlarına ağır darbe vuracağı da unutulmamalıdır. Düzenlemenin gözden geçirilmesi ve GES yatırımlarının teşvik edilerek gücün ülkemizin dışa bağımlılığının önlenmesi ismine yeni bir atılım atılımına dönüştürülmesi en kıymetli beklentimizdir.”