İşte Mehmet Acet’in bugünkü “Erken seçim barometresi neyi gösteriyor?” başlıklı yazısı:
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu “Kasım’da seçim var” dedi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “hayır, Kasım’da seçim yok” diye yanıt verdi.
Erdoğan, “Ya adaylığını açıkla, ya adayını” diye meydan okudu; Kılıçdaroğlu, “Televizyon kanalların var, orada sana cumhur-başkanı adayının kim olacağını açıklayacağım” diyerek topu taca gönderdi.
Nereye gitsek karşısında Ankara gazetecisi bulan, soruyor.
Erken seçim var mı diye.
Bu sorunun, net bir karşılığı olmaz, olamaz.
Ama uygun bir takip, biraz deneyim, biraz da tahlil yeteneğinize bağlı olarak kestirmelerde bulunabilirsiniz.
Hatırlayalım.
Bir evvelki Cumhurbaşkanlığı ve Meclis seçimi, 3 Kasım 2019’da yapılacak iken, 24 Haziran 2018’e alınmıştı.
Öncesinde erken seçimin ayak sesleri duyuluyor muydu?
Evet, duyuluyordu.
İki temel münasebeti vardı bu kararın.
1-Dönemin iktisat idaresinde yer alan isimlerin 3 Kasım 2019’a endeksli bir takvimin ekonomiyi negatif tarafta etkileyeceği, 2018’in 2019’a nazaran hem ekonomik datalar, hem de ‘öngörülebilirlik’ manasında daha elverişli olacağı görüşünde mutabık kalması,
2-Tayyip Erdoğan ve AK Parti iktidarını darbe dahil türlü türlü prosedürlerle değiştiremeyen ulusal ve milletlerarası dinamiklerin, öteki deva kalmadığı kanısıyla bütün motivasyonlarını 3 Kasım 2019 seçimleri üzerinde teksif etmiş olmaları.
24 Nisan’da seçim kararını açıklayan Erdoğan’ın o konuşmasında, “3 Kasım’ı ortadan çıkarmak” şeklinde bir tabir kullanması, kararın bir münasebetini de bu türlü bir tespite dayandırmasıyla bağlıydı.
Sonradan geriye gerçek bakıldığında, Cumhur İttifakı’nın erken seçim kararında isabet ettiği anlaşıldı.
2018’DEKİ KAİDELER BUGÜN İÇİN DE GEÇERLİ Mİ?
Peki, birebir kaidelerin günümüz için de geçerli olduğunu söylemek, düşünmek mümkün mü?
Kestirmede bulunmak için tahlil yapmak gerekir.
Günümüzün kurallarıyla 2018 koşulları ortasında evet birtakım benzerlikler var.
Bir kere, milletlerarası bir grup güç odaklarının, Erdoğan’ın Türkiye’nin ulusal egemenliğini önceleyen Ankara merkezli bağımsız dış siyaset anlayışına son verip, Türkiye’yi yeniden ‘dizginleri ele alınmış’ bir ülke haline getirmek için bir iktidar değişikliğini 2019’dan daha fazla dilek ettiği delilleriyle ortada.
ABD Lideri Joe Biden’ın 2019 sonunda Başkanlık adaylığı için yola koyulduğu sıralarda yaptığı açıklama arşivlerde duruyor.
Ne demişti, hatırlatalım:
“Bence yapmamız gereken ona (Tayyip Erdoğan’a) karşı farklı bir yaklaşım izlemek. Muhalefetin önderlerini destekle-diğimizi açık biçimde belirtmeliyiz.
“Ama hâlâ, geçmişte yaptığım üzere, onlarla (muhalefet) direkt irtibatta olup, hâlâ var olan ögelerini destekleyip onları Erdoğan’ı mağlup etmeleri için cesaretlendirebiliriz. Darbe ile değil, darbe ile değil, seçimle.”
Başkan olduktan sonra, açıktan bu türlü şeyler söylememeye itina göstermiş olsa da, Biden’ın aldığı ‘aksiyonlar’, Türkiye’de tam da şu üstteki kelamları ile uyumlu formda hareket ettiğine işaret ediyor.
(Örnek mi? Ankara’ya gönderdiği ‘siyaset kökenli’ yeni büyükelçinin işe başlar başlamaz, muhalefet başkanları ortasında mekik dokuması)
EKONOMİYLE İLGİLİ MÜNASEBETLER, 2018’E NAZARAN FARKLILIK ARZ EDİYOR
Ekonomiyle ilgili duruma bakınca, tam olarak o denli olmasa da, 2018’deki dinamiklerin zıddı bir durum olduğu yorumu yapılabilir.
İktidar açısından seçimlere daha rahat bir ortamda girebilmek için, enflasyonun ateşini düşürmek, sabit ve dar gelirli milyonları enflasyona ezdirmemek ismine adımlar atmak değer taşıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cumhur İttifakı’ndaki ortağı MHP başkanı Devlet Bahçeli ile son görüşmesinin akabinde, ekonomik bilgilerin 2023’ün ilkbaharında daha uygun olacağına dair yaptığı açıklamalar, o görüşmede seçimlerin vaktinde yapılması tarafında bir eğilimin ortaya çıktığına işaret ediyor olabilir.
BÜYÜK PROJELERİN DEVREYE GİRMESİNİ BEKLEMEK
Seçimlerin vaktinde yapılacağı tezini güçlendiren iki münasebet daha var:
1-Milyonlarca beşere, “Hayal bile değildi, gerçek oldu” dedirtecek tipten büyük birtakım projelerin 2023 başında devreye girecek olması (Örneğin, Karadeniz gazının konutları ısıtmaya başlaması, yerli arabanın yollara çıkması vs).
2-Nisan ayında Meclis’ten geçen seçim kanununun uygulanabilmesi için Anayasaya nazaran üzerinden bir yıl geçmesi gerekliliği.
Uluslararası dinamiklerin, Türkiye’de iktidar değişikliği için yaptığı hesapları boşa çıkarma ismine seçim takvimine dair ‘sürpriz etkisini’ her daim akıllarda tutmakta yarar var.
Ancak şu an için başka bütün dinamikler, seçimlerin vaktinde yapılacağına işaret ediyor.