JANDARMA TEŞKİLATININ KURULUŞUNUN 183. YILDÖNÜMÜ
Vali Aziz Yıldırım’ın Jandarma Teşkilatının Kuruluşunun 183. Yıldönümü İletisi:
“Gücünü maddelerden, dayanağını ise milletimizden alan Türk Jandarma Teşkilatımız; vatan savunmasında, ülkemizin parçalanamaz bütünlüğünün korunmasında üstün bir hizmet anlayışıyla 183 yıldır vazife yapmaktadır.
Jandarma Teşkilatı, güvenlik ve asayişin sağlanması, hata işlenmesinin önlenmesi, terörle ve kaçakçılıkla uğraş üzere değerli vazifeleri üstün hizmet anlayışıyla ve muvaffakiyetle yerine getirmektedir.
Jandarma Teşkilatımız, çağın gereklerine uygun teknolojik altyapısı, eğitimli takımı ve asırları aşan deneyimiyle geçmişte olduğu üzere gelecekte de bir ortada ve huzur içinde yaşamamızın en büyük teminatlarından biri olacaktır.
Bu vesileyle, Jandarma Teşkilatı’mızın kuruluşunun 183. yıldönümünü kutluyor, Vilayet Jandarma Komutanlığı çalışanımız başta olmak üzere Jandarma Teşkilatımızın pahalı mensuplarına sağlıklı, keyifli, başarılı bir hayat diliyorum.
Vatan uğrunda hayatlarını kaybeden şehitlerimizi rahmetle, kahraman gazilerimizi minnet ve şükranla anıyorum. Ruhları şâd, yerleri Cennet olsun. Allah, kahraman güvenlik güçlerimizin yar ve yardımcısı olsun.”
JANDARMA TEŞKİLATININ TARİHÇESİ
OSMANLI DÖNEMİ
Osmanlı İmparatorluğu’nda Yeni Çeri Birliği’nin 1826’da kaldırılmasıyla, Asakir-i-i Muntazâma Mansure, Asakir-i-i Muntazâma Hassa ve 1834’te Asakir-i Redîfe askeri organları Anadolu ve Rumeli’nin birtakım vilayetlerinde güvenliğin sağlanması ve kamu sisteminin korunması gayesiyle kurulmuştur. Bu birlikler Jandarma’nın temelini oluşturmakla bir arada, Jandarma terimi birinci sefer 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilanını takip eden yıllarda yayımlanan tatbik kararnamelerinde görülür. Tanzimat Fermanının ilan edildiği 1839 yılı ile Asakir-İ Zaptiye Nizamnamesi (Askeri Kolluk Tüzüğü)’nin yürürlüğe girdiği 14 Haziran günü birleştirilerek, 14 Haziran 1839 tarihi, Jandarma’nın kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.
1879 yılında ise, Türk Jandarması günümüzde kullanılan formu ile Jandarma ismini almıştır. 1908’de çağdaşlaşmasına devam eden teşkilat, 1909’da Harbiye Nezaretine bağlanmış ve Umum Jandarma Kumandanlığı ismini almıştır. 1. Dünya Savaşı esnasında, iç güvenliği sağlamaya devam eden Jandarma, birebir vakitte ülke savunması için de cephelerde savaşmış, bilhassa Çanakkale Savaşları’nda büyük muvaffakiyetler göstermiştir.
CUMHURİYET DÖNEMİ
29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanından sonra, Jandarma teşkilatında yenileştirme çalışmaları başlatılmıştır. Bu kapsamda; Jandarma Bölge Müfettişlikleri ve Vilayet Jandarma Alay Komutanlıkları tekrar teşkilatlandırılmış ve Seyyar Jandarma Birlikleri güçlendirilmiştir.
1937 yılında, periyodun jandarma teşkilatının yasal desteğini oluşturan “Jandarma Teşkilat ve Görev Nizamnamesi” yürürlüğe girmiş ve bu kanunla emniyet ve asayiş misyonlarına ek olarak, cezaevlerinin korunması vazifesi de Jandarmaya verilmiştir.
1939 yılında jandarma teşkilatı; Sabit Jandarma Birlikleri, Seyyar Jandarma Birlikleri, Jandarma Eğitim Birlikleri ve Okullar olmak üzere dört küme halinde tekrar düzenlenmiştir.
1956 yılında yürürlüğe giren bir kanunla, Gümrük Umum Kumandanlığı tarafından yürütülen hudut, kıyı ve karasularımızın, emniyet ve korunması ile gümrük bölgelerinde kaçakçılığı men, takip ve tahkik misyon ve sorumluluğu, Jandarma Genel Komutanlığı’na verilmiştir. Bu vazife 21 Mart 2013 tarihinden itibaren Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na devredilmiştir.
* 1968 – Birinci Jandarma Havacılık birliği Diyarbakır’da kurulmuştur.
* 1974 – Jandarma komando ögeleri Kıbrıs Barış Harekatı’nda değerli vazifeler üstlenmiştir.
* 1982 – Jandarma tarafından yürütülen kıyı ve karasularımızın korunması misyonu birebir yıl kurulan Kıyı Güvenlik Komutanlığı’na devredilmiştir.
* 1983 – Günümüz Jandarmasının temel mevzuatını teşkil eden 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Misyon ve Yetkileri Kanunu yürürlüğe girmiştir.
YAKIN DÖNEM
1984 yılında PKK/KCK terör örgütüyle çaba içerisinde olan Jandarma Genel Komutanlığı, büyük muvaffakiyetler göstermiştir. 1998’de FIEP’e üye olan Jandarma, 2010’da Avrupa Jandarma Kuvveti (AJK)’ne gözlemci üye olmuştur.
2016 yılında 668 sayılı kanun kararında kararname ile 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Vazife ve Yetkileri Kanunu 4’üncü unsurunda yapılan değişiklik ile Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır.
2018 yılında ise Suriye’nin kuzeyine düzenlenen ‘’Zeytin Kısmı Harekâtı’’nda büyük muvaffakiyetler göstermiştir.
Jandarma Genel Komutanlığı hala, ülkemiz genelinde 3.056 İç Güvenlik Birliği, 218 Komando Birliği, 162 Cezaevi Birliği, 160 Muhafaza Birliği ve 4 Havacılık Birliği olmak üzere toplam 3.600 ünitesiyle, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlamak gayesiyle 24 saat aslına nazaran çalışmaktadır.