CHP Önderi Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ABD Bakanı Joe Biden’la görüşürken özel tercüman kullanmasının “Kendisi ve ailesiyle ilgili dehşet ve telaş duymasından” kaynaklandığını söyledi.
Kılıçdaroğlu, görüşmemizde, iktidarın dış siyasetini ve Cumhurbaşkanı’nın dış münasebetlerini eleştirdi.
Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın yabancı devlet adamlarıyla ikili görüşmelerinde Dışişleri Bakanlığı çalışanı yerine özel tercüman kullanmasını şöyle kıymetlendirdi:
“Erdoğan, devleti bilmiyor. Kendisini devlet sanıyor. Bir kişi devlet olamaz. Devletlerin dış münasebetlerinde yerleşik kuralları vardır. Ülkeyi yönetenler bir yabancı devlet lideriyle görüşüyorsa, o görüşmede tercüman olarak da tutanak düzenleyici olarak da dış işleri çalışanı olur. Dışişleri’nden diplomat olur, tercüman olur. Özel tercüman olmaz. Şayet ikili görüşmeye Dışişleri mensubu değil de özel tercümanla katılıyorsanız, devletten gizlediğiniz bir şeyler var demektir. Artık Erdoğan’la Biden ortasında ne konuşulduğunu üçüncü kişi olarak yalnızca özel tercüman biliyor. Bu görüşme devlet kayıtlarına giriyor mu, giriyorsa ne kadarı giriyor, ne kadarı girmiyor bilmiyoruz. Bu türlü devlet yönetilmez.”
‘Korktuğu için dış politikayı şahsileştirdi’
Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın bilhassa 2018 yılından sonra dış politikayı büsbütün şahsileştirdiği belirterek şöyle konuştu:
“Erdoğan dış politikayı şahsileştirdi. İktisatta olduğu üzere ahbap çavuş bağlantısına dönüştürdü. Dış siyaset ulusal bir mevzudur. Şahsi sorun değildir. Erdoğan bunu korktuğu, kaygılandığı için yapıyor. Zira her devletin elinde bir Erdoğan belgesi var. Bunun örneğini Trump verdi. ‘Senin malvarlığını araştırırım’ dedi. Erdoğan karşılık veremedi. Kendisi ve ailesinin malvarlığıyla ilgili korkuyor, çekiniyor. Bu nedenle tahminen dış siyasette, ödünler veriyor. Özel tercümanı bu nedenle kullanıyor. Ülkeyi yöneten birinin ikili görüşmelerde özel tercüman kullanması şahsi çıkarı için ülke ismine ödün vermeye uygun bir yer oluşturuyor. Ne ödünler verdiğini bilmiyoruz. Bu görüşmelerde kendisiyle, ailesiyle ilgili ne söylüyor bilmiyoruz. Yalvarmalar, yakarmalar nereden kaynaklanıyor? Bu türlü dış siyaset olmaz, bu türlü devlet olmaz.”
Kılıçdaroğlu, Erdoğan dış politikayı şahsileştirdiği için İngiltere Dışişleri Bakanı’nın “mültecileri Ruanda’ya ve Türkiye’e göndereceğim” diyebildiğini belirterek, “Türkiye’ye bu türlü bir muamele yapılamaz, iktidara geldiğimizde bunların da hesabını soracağız” dedi.
‘Devlet arşivi önemlidir’
Kılıçdaroğlu, bütün devletler için olduğu üzere Türkiye için de devlet arşivinin çok kıymetli olduğunu belirterek şu değerlendirmeyi yaptı:
“Devlette devamlılık temeldir. Devlet arşivi bu nedenle kıymetlidir. Bir dış temasa giderken devleti yönetenler bu mevzuda daha evvel nasıl görüşmeler yapılmış, nasıl siyasetler izlenmiş arşivi açıp okurlar. Bilgilenirler, görüşmeye o denli masraflar. Bu nedenle bu görüşmelerde Dışişleri Bakanlığı’nın diplomat ları bulunur ve görüşmeyi tutanak haline getirir arşive koyarlar”
Hanım kız tartışması
Kılıçdaroğlu, Erdoğan-Biden görüşmesine tercüman olarak giren Merve Kavakçı’nın kızı Fatma Abushanab’tan “hanım kızımız” diye kelam etmesine yönelik tenkitleri de şöyle yanıtladı:
“Benim asıl eleştirdiğim nokta görüşmeye özel tercümanın girmesi. Ayrıyeten bildiğim kadarıyla ABD vatandaşı. Ben buna itiraz ettim. Bana karşılık olarak ‘anadili üzere İngilizce biliyor’ diyorlar. Burada sorun İngilizce değil, İngilizce düzeyi değil. Neden bir Dışişleri mensubu girmiyor da ABD vatandaşı biri giriyor. Bildiğim kadarıyla Türk vatandaşı da değil. Bu olmaz. Ben buna itiraz ediyorum, onlar ‘İngilizcesi iyi’ diye cevap veriyorlar. Dışişleri’nde çok güzel İngilizce bilen birçok diplomatımız, işçimiz var. ‘Hanım kız’ sözüne gelince. Bu Anadolu’da yaygın formda kullanılan, nezaket yüklü bir hitaptır. Benim eleştirilerime karşılık veremeyince buradan saldırıyorlar. Komik bir durum. Lakin onlar halktan Anadolu’dan koptukları için bu kavramları da unuttular. Kibirlerinden hanım kız hitabının bile ne manası geldiğini unutmuş görünüyorlar.”