BDDK tarafından cuma günü yayımlanan konsey kararına nazaran 15 milyon lira karşılığı, yani yaklaşık 900 bin dolar yabancı para nakit varlığı bulunan şirketler, etkinleri yahut yıllık satış gelirlerinin yüzde 10’undan fazla yabancı para nakit varlığı tutuyorlarsa TL cinsi nakdi ticari kredi kullanamayacak.
Reuters’ın görüş aldığı üç bankacılık kaynağı, bankaların kredi kullandırmaya devam etmek için sürecin netleşmesini ve detayları takip ettiğini belirterek, birtakım bankaların bu yüzden yeni kredi kullandırmayı şu anda durduğunu söyledi.
Bir bankacılık kaynağı, “Kararda bağımsız kontrole tabi olma şartı ön şart. Şayet bağımsız kontrole tabi değilse şirket etkilenmez bu karardan. Bu türlü olan çok sayıda şirket de var tabi. Lakin bağımsız kontrole tabi olma kuralı da sıkılaştırılırsa o vakit kapsam değişir” dedi.
BDDK tarafından ayrıyeten dün yapılan basın açıklamasında, kararın birtakım şirketlerin TL kredi kullanıp döviz almasını engellemek için alındığı tabir edilerek, “Bazı şirketlerin… döviz konum fazlası bulunmasına karşın, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri… görülmüştür. Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun şartlı TL ticari kredi kaynakları… döviz alımı gayesiyle kullanılmaya devam etmektedir” denildi.
“Bankaların ve şirketlerin faaliyet şartları zorlaşabilecek”
Türkiye’de 2018’den itibaren TL’nin negatif gerçek getirisi başta olmak üzere pek çok sebepten ötürü bireylerin ve şirketlerin tasarrufları dövize kaydı.
TCMB’nin geçen yıl enflasyonda başlayan yükselişe karşın siyaset faizini düşürmesi ve yüzde 70’i aşan enflasyona karşın siyaset faizini yıl başından bu yana yüzde 14 düzeyinde müdafaası yatırımcıların TL’den uzaklaşmasına neden oldu.
TL geçen yıl yüzde 44, bu yıl ise yüzde 20’nin üzerinde paha yitirirken, iktisat idaresi geçen yıldan bu yana TL’nin daha fazla paha kaybetmemesi için bir dizi tedbir açıkladı.
Ekonomi idaresi olarak liralaşma stratejisi olarak özetlenen bu tedbirler bir yandan döviz talebini sınırlamayı, enflasyon karşısında negatif getirisi olan TL’ye olan talebi artırmayı, öbür yandan da TCMB’nin döviz rezervini artırmayı amaçlıyor.
Sermaye piyasaları danışmanlığı alanında hizmet veren OMG Capital Advisors İdare Heyeti Lideri Murat Gülkan, kararın bankaların ve şirketlerin faaliyet şartlarını zorlaştırabileceğini tabir ederek, “Arzu edilen reaksiyon şirketlerin döviz fazlalarını satması üzere duruyor, lakin öbür sonuçlar, istenmeyen yan tesirleri de olabilir. O şirketler TL’ye de geçebilirler yahut o parayı ne için biriktirdilerse öteki işler de yapabilirler, hammadde yahut menkul değer alabilirler” dedi.
Gülkan, son devirde ani ve kapsamlı düzenleme değişikliklerinin sık sık yapıldığına dikkat çekerek, “Sistemin dayandığı temel taşı merkez bankasının siyaset faizi. O temel taşını yanlış yerleştirince onun kusurlu sonuçlarını düzenlemek için geçtiğimiz haftalarda gördüğümüz ve en son bu karar üzere sıra dışı adımlar atmak gerekiyor” dedi.