ORHAN UYAR
Post-modern kanıya nazaran bugüne dair bir şeyin varlığından bahsediliyorsa, öncesi olmaksızın; o şey sırf bugün ve bu biçimde varolmuş üzere bahsedilir. Geçmişle bağları kopuk olarak bugüne dair bir şeye dönüşür. Bu durum, tanımlamayı bir gereklilik olarak zarurî kılar ve bağlayıcı rolü üzerine alır.
Ketebe Yayınları’ndan çıkan Şiirin Sesi/Sesin Şiiri kitabı, bir fikir etrafında 20 adet müellifin metinlerini bir ortaya getiren hacimli bir eser. Günümüzde şiirin daha yeterli anlaşılması için görmezden gelinemeyecek katkıları olacak bir çalışma.
YENİ BİR TANIM
Şiiri, yapıtaşlarıyla ele almak, bir manada onu yapıbozuma uğratıp kılcal damarlarına inmek; onu, bir manada yine tanımlamayı da beraberinde getiriyor. Daha uygun anlamak ismine gerçekleşen bir hareket, geçmişle bağlarını koparıp yeni bir tanımlama yapmayı zarurî kılıyor. Pekala bu şiir ismine bir sorun mu yaratıyor ya da bu türlü olmasının ne manası olabilir?
Kültürel bir durumu ele almanın manası, elbet o günün koşullarını daha güzel manaya gereksiniminin bir yansıması. Şiirin sesinin ve sesin şiirinin ne olduğunu manaya gayretiyle ilkel insanın kelam gelimi bir kaşığı anlamlandırmaya çalışması ortasında çok fark yok.
Bununla birlikte şiirde sesi düşünürken şiirde imajı düşünmemenin bile bir tercih olarak tekilleştiği günümüz kültür dünyasıyla ilgili çok kapsayıcı bir tahlilde bulunuyor kendileri de şair olan Şiirin Sesi/Sesin Şiiri kitabının hazırlayanları Marjorie Perloff ve Craig Dworkin.
Kitaptaki tartışmaların Batı şiiri ve fikir dünyası etrafında dönmesinden yola çıkarak, şiirin sesle olan alakası bağlamında pergelin sivri noktasını Batı klasik müziği olarak almamızda kitabın müellifleri da bir sorun görmemiş. Batı müzik tarihine bakıldığında şiir için konuştuğumuz şiir>müzik bağlantısının müziği konuştuğumuzda da müzik>şiir biçiminde gerçekleştiğini söylemek çok mümkün.
SANATIN ENSTRÜMANI
Ortaçağ Klasik Batı müziğinin sesle başlayan seyahatinin Barok müziğe yaklaştıkça org üzere başka “ses” enstrumanlarını bünyesine kattığını biliyoruz. İlerleyen yüzyıllarda kurgusal melodinin en ustalıklı periyotlarının yaşanması ve 1900’lü yılların başıyla birlikte bugün artık kanonlaşan “John Cage” kırılmasının neden olduğu sesin, müziğin kurgusal melodik yapısını sorguladığı gerçeğini hatırlamak gerekir. Bu yıkımın gerçekleşmesiyle hayat bulan sahne, performans ve enstelasyon sanatı üzere akrabalıkları bugünün şiirinin çok uzak olmayan kuzenleri olduğunu görmek, sanırım bu kitabın bize katmayı arzuladığı temel bilgiler ortasında yer alıyor.