Japonya eski Başbakanı Şinzo Abe’nin Nara kentinde desteklediği bir siyasetçinin seçim kampanyasında konuşurken öldürülmesi sahiden şoke edici oldu. Ülkede eski ya da misyonda olan bir başbakanın öldürüldüğü en son atak 90 yıl önceydi. Hasebiyle toplumun sarsılması çok doğal.
Silah kanunları sertti
Eski de olsa ülkesinin siyasetinde hala çok tesirli olan bir siyasi figürün öldürülmesinin yanı sıra, dünyada ateşli silahlara neredeyse sıfır toleransıyla bilinen bir ülkede bu tıp bir hücumun olması şaşırtıyor insanı. Zira ateşli silahlara ait sıkı tedbirlerin 1865 yılında alındığı Japonya dünyada silah maddeleri uygulayan birinci ülke olarak bilinir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1958’de kılıçla, ateşli silah bulundurmaya ait çıkarılan bir yasa uyarınca da bu silahların edinilmesi yasaklanmıştı. Zati Abe’yi öldüren katil de herhalde bu sıkı tedbirlerden olsa gerek, silah edinebilmiş değil, “ev yapımı” bir silahla gerçekleştirmiş suikastı. Suikastın münasebetinin ne olduğu, en azından şu satırların yazıldığı ana kadar, bilinmiyor ya da ortaya çıkarılmış değil. “Kızıyordum o nedenle vurdum” deyişinin gerçek olup olmadığının yakında anlaşılacağı katilin Deniz Kuvvetleri’nde misyon yaptığını, bir devir bir üniversitede öğretim vazifelisi olduğunu da ekleyelim.
Ülkesi için kıymetli lakin çok tartışmalı kararlara imza atmış bir Başbakan’dı Abe. Bilhassa dış siyasette son derece “şahin” bir tavrı olduğu, İkinci Dünya Savaşı’nın galibi ülkelerce bilhassa bastırılan “Japon Milliyetçiliği”ni yine canlandırdığı biliniyor. Yeniden İkinci Dünya Savaşı’nın galiplerince, bilhassa ABD tarafından dayatılan, bu güçlerce “barış anayasası” olarak isimlendirilen (aslında pasifist anayasa demek daha doğrudur) Japonya Anayasası’nı değiştirerek, “barış”çı (pasifist) olmaktan çıkaran da Abe’dir. İkinci Dünya Savaşı’nın, Almanya ile birlikte sorumlularından sayıldığı için (doğrudur) galip devletlerce bir ordu oluşturması da yasaklanan Japonya’yı, ABD ile müttefik hale getirip tam manasıyla olmasa da tekrar “orduya” kavuşturan da odur.
Yönetici aile
Ülkeyi yöneten, dedesi Başbakan, babası Dışişleri Bakanı’ydı, bir siyasi hanedanın mensubu olan Abe, ülkenin en uzun müddet misyonda kalmış Başbakan’ıydı. Sıhhat gerekçesiye 2020’de istifa ettiği ana kadar ülkeyi epey kahra sokan bir de ekonomik siyaset izlemişti ki, kelam konusu siyaset bilinen iktisat kurallarına zıt düşmesi nedeniyle ülkede “Abenomics” olarak isimlendiriliyordu.
Ne liberal ne de demokrat olan Liberal Demokrat Parti’yi (LDP) iki defa zafere taşıyan Abe’nin birinci iktidar devri kısa sürmesine karşın ikincisi epey uzundu. Akıllarda kalan en tuhaf manzarası 2020 Tokyo Olimpiyat Oyunları’nın kapanış merasimine Üstün Mario kıyafetiyle katıldığı andaki manzaradır.
Savunmada da dış siyasette da “şahin” di. Tüm kaygısı müttefiki olduğu batılı ülkelerle, ABD’yle eşit hale getirmekti ülkesini. Büyükbabasından aklma bir Çin fobisi vardı daima. Bu nedenle, Çin’ekarşı, ABD ile sıkı bağlar kurmaktan çekinmedi.
Çin fobisi dededen
Büyükbabasının tesiri, Abe’de önemli bir Çin fobisi yaratmış olmalı, zira bu ülkenin yükselişine karşı ABD ile işbirliği yapmaktan çekinmemiştir. O kadar berbat bir milliyetçi tavrı oldu ki, diğer ulusların acılarına hürmet duymadığını bilhassa gösterdi. İkinci Dünya Savaşı sırasında, sonrasında ölen Japon generallerin (ki hepsi savaş suçlusuydu) gömüldükleri Yasukuni Tapınağı’nı 2013’de ziyaret etti. Japon işgalinde binlerce yurttaşını kaybeden Çin ile Güney Kore’nin reaksiyonu çeken bir kışkırtmaydı yaptığı.
Uzun hem de çok uzun müddet, ABD tarafından yazılan “barışı/pasifist” bir anayasayla kendisini inançta hisseden Japon halkının birden fazla, Abe’nin “milliyetçi” politikalarndan hoşlanmadı lakin onun “ölmüş” olan Japon Milliyetçiliği’ni canlandırdığına da şahit oldu. Bilhassa sol partiler, kümeler, aktivistler Abe’den hiç hoşlanmadılar.
Katilin bir solcu olma ihtimali de var (ki zayıftır), “milliyetçi açılımı” kâfi bulmayan bir faşist ya da daha evvel de toplu katliam teşebbüslerinde buunan saçma sapan tarikatlardan birinin mensubu olma ihtimali de.
Ülkesinin öbür güçlerce dayatılsa da “zorunlu barışçı” siyasetinden mutlu olanlar üzülmeye başlayabilir. Şok dalgasının olumsuz tesirlerini görmeleri sürpriz olmayacak.
Umarım, makus bir periyodun başlangıcı olmaz bu suikast.