Önder Yılmaz / ANKARA – Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), Yunanistan’a yönelik suçüstü yaptığı “Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları” isimli raporunda Türkiye’nin “uluslararası bir komitenin kurulması için” harekete geçmesi gerektiğini kaydetti. Raporda, “Geri itme mağduriyetinin rehabilitasyonuna ve hak arama süreçlerine ait bütün süreçlerin takip edilebildiği ve izlenebildiği, mağdurla ilgili yapılan tüm sürecin görülebildiği, ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açık bir Olay Takip Sistemi kurulmalı” denildi. KDK Lideri Erdem Malkoç, “Bu raporla tüm dünyanın vicdanına sesleniyoruz” dedi.
DÜNYAYA DAĞITILACAK
KDK’nın geri itmelere ait raporu bugün saat 11:00’de Meclis’te TBMM Lideri Mustafa Şentop tarafından dünyaya açıklanacak. KDK Lideri Onur Malkoç Milliyet’e, “Çocuklar ölmesin, insan hakları ihlal edilmesin ve mülteciler ikinci sınıf insan olarak görülmesin diye bu raporu hazırladık. Yunan güvenlik güçleri cinayet işliyor. Ege Denizi’nde insanlık boğuluyor, insan hakları boğuluyor. Dünyadaki vicdan sahibi, hakkaniyet sahibi bütün insanları harekete geçirmek, tarihe karşı sorumluluklarımızı ve insanlığa karşı vicdan borcumuzu yerine getirmek için bu türlü bir rapor hazırladık. Böylelikle dünyadaki ve Ege’deki milyonlarca sessiz çığlığın ve mazlumun sesi olmaya çalıştık. Raporu, insanlığın vicdanına sunuyoruz” dedi. Malkoç, raporun çeşitli lisanlara çevrilerek dünyadaki bütün insan hakları savunucuları, ombudsmanlar, milletlerarası kuruluşlar ve Türkiye’deki tüm büyükelçiliklere gönderileceğini söyledi.
TÜRKİYE’YE TAVSİYELER
Raporun sonuç ve teklifler kısmında Türkiye’ye yönelik de şu ikaz ve teklifler yer aldı:
– Geri itme hadiselerini incelemek üzere memleketler arası bir kurul kurulması için çalışma yapılmalı.
– Geri itme olayları milletlerarası kamuoyuna, kurum ve kuruluşlara, basın kuruluşlarına ve Yunanistan mercilerine tertipli olarak delilleriyle birlikte raporlaştırılarak iletilmeli.
– Göçmen haklarını öne alacak bir müzakere, diyalog ve iş birliği odaklı siyasetin daha aktif bir biçimde işletilmesi yolu seçilmeli.
– Yunanistan ile olan kara ve deniz hududunda gerçekleşen geri itme uygulamalarını ve insan hakkı ihlallerini bağımsız olarak takip etmek üzere STK, üniversiteler ve baroların yer alacağı hudut faaliyetlerini izleme ağının kurulması sağlanmalı ve bu ağın milletlerarası kuruluşlarla iş birliği desteklenmeli, bu oluşumların bilgi ve evraklara erişimi kolaylaştırılmalı.
– Geri itme mağduriyetinin rehabilitasyonuna ve hak arama süreçlerine ait bütün süreçlerin takip edilebildiği ve izlenebildiği, mağdurla ilgili yapılan tüm sürecin görülebildiği, ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açık bir Olay Takip Sistemi, Göç Yönetimi Başkanlığının uyumunda kurulmalı.
KAYIT ALINMALI
– Geri itme mağduru ile birinci teması kuracak profesyonel ve uzman bir takım olmalı, bu grupta yer alan çalışanın sürekliliği sağlanmalı, eğitim verilmeli, bütün süreç bu takım tarafından yönetilmeli ve yönlendirilmeli.
– Bu uzman takım önemli mağduriyet durumlarında ve toplu hudut dışı aksiyonlarında geri itmenin sistemsiz göçmen üzerindeki ruhsal, fizikî ve maddi tesirini hak kayıplarına mahal bırakmadan süratli bir halde tespit etmeli.
– Bayan, çocuk ve hassas kümelerin maruz kaldığı geri itme uygulamaları bilhassa tespit edilmeli, geri itmenin neden olduğu ruhsal ve fizyolojik tesirler süratli bir formda tespit edilerek hassasiyetle rehabilitasyonu sağlanmalı.
– Mağdurların şikayet düzeneğini işletmeme ya da mağduriyeti anlatmama istikametindeki eğilimleri dikkate alınarak hareket edilmeli, hak kayıplarının önüne geçilebilmesi için bu taraftaki çekincelerini giderici türel yönlendirme yapılmalı.
– Geri itme mağduriyetlerinin takibinin sağlanabilmesi için geri itmelerin bilhassa tespit edilmesi, geri itme mağdurlarının kurtarılan/yakalanan sistemsiz göçmenlerden başka bir biçimde takip edilmesi ve ‘geri itme’ tabirinin kullanılmasına dikkat edilerek, bu mağduriyetlerin ‘geri itme’ kategorisinde izlenmesi gerekmektedir.
– Tercüman eşliğinde geri itme mağduriyetine ait hem görsel hem de yazılı kayıt alınmalı. Kayıtlar şahsî dataların korunmasına yönelik gerekli önlemler alınarak, ilgili ulusal ve memleketler arası kuruluşların erişimine açılmalı.