Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bugün Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşecek.
Mısır ve Ürdün ziyaretinin akabinde Türkiye’ye gelecek olan Selman ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasındaki bu görüşmede ikili bağlantılar, bölgesel güvenlik ve iktisat en değerli mevzu başlıkları olacak.
Arap Baharı periyodunda farklı kutuplarda yer alan Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki ilgiler 2018’in ekim ayında gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da öldürülmesinin akabinde kopma noktasına gelmişti. Cinayetin işlenmesinin akabinde uzun mühlet bu tansiyon doruktan düşmezken Erdoğan’ın Nisan ayındaki Suudi Arabistan ziyareti ikili münasebetlerde bir olağanlaşma süreci başlattı. Kaşıkçı belgesinin Türkiye’de kapatılarak Suudi Arabistan’a devredilmesi de ikili alakaların olumlu tarafta ilerlemesi açısından en değerli dönüm noktası olarak öne çıkıyor.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Türkiye’den evvelki ziyaret noktalarından biri olan Mısır’da da en değerli bahislerden biri iktisattı. Bu ziyaretten toplam bedeli 7,7 milyar doları bulan 14 muahede çıktı.
Selman’ın Erdoğan ile olan görüşmesinden de emsal mutabakatların imzalanması bekleniyor. Bu kapsamda güç ve savunma başlıkları birinci sıralarda yer alıyor. Lakin Türkiye iktisadının içinde bulunduğu durum göz önünde bulundurulduğunda iki ülke merkez bankaları ortasında muhtemel bir swap mutabakatının imzalanması da güçlü ihtimaller ortasında.
2,6 milyar dolardan 225 milyon dolara
Peki yakın geçmişte iki ülke arasındaki ekonomik bağlar nasıldı?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) datalarına nazaran 2021 yılında Suudi Arabistan’ın Türkiye’deki direkt yatırım ölçüsü 225 milyon dolar düzeyinde. Meğer bu ölçü 2010 yılında 2,6 milyar dolardı.
Yatırımlar 2011’de 1,1 milyar dolar, 2012’de 1,9 milyar dolar 2013’te 1,4 milyar dolar, 2014’te 1,8 milyar dolar, 2015’te 1,2 milyar dolar, 2016’da 1 milyar dolar, 2017’de 930 milyon dolar, 2018’de 580 milyon dolar, 2019’da 805 milyon dolar, 2020’de ise 868 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
2010’dan sonra dalgalı bir seyir izleyen yatırımlar Kaşıkçı cinayetinin akabinde 225 milyon dolar düzeyine kadar geriledi.
İki ülke ortasında münasebetlerin bir de ihracat boyutu var. Türkiye, Suudi Arabistan’dan ihracatçılara uygulanan resmi olmayan boykotun da kaldırılmasını istiyordu. İki ülke ortasındaki gerginliğin tepe yaptığı devirlerde Suudi Arabistan marketlerinde bile Türk eserlerine önemli boykotlar uygulanmıştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) istatistikleri de bu boykotun tesirini ortaya koyuyor. Türkiye’nin Suudi Arabistan’a 2017’de 2,7 milyar dolar olan ihracatı, 2018’de 2,6 milyar dolar, 2019’da 3,2 milyar dolar, 2020’de 2,4 milyar dolar ve 2021’de 186 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Kayıp tüm dallarda hissedildi
2018’de 98 milyon dolar olan su eserleri ihracatı 2021’de 1,6 milyon dolara, 85 milyon dolar olan çelik ihracat 2021’de 20 milyon dolara, 51 milyon dolar olan çimento ve seramik eserleri ihracatı 2021’de 4 milyon dolara, 35 milyon dolar olan deri ihracatı 2021’de 1,7 milyon dolara ve 2018’de 227 milyon dolar olan hububat ve yağlı tohumların ihracatı da 2021’de 3 milyon dolara kadar düştü.
İhracatçılar boykot kararının kaldırılması ve limanların eskisi üzere işlemesi ile birlikte Suudi Arabistan’a yapılacak ihracatın süratli halde toparlanma göstereceğini belirtiyor.