Halk arasında Çiçek hastalığı olarak anılan bu hastalık Variola olarak da bilinir. Çiçek hastalığı periyotları nelerdir? Çiçek hastalığı nasıl bulaşır? Çiçek hastalığı tedavisi var mı?
ÇİÇEK HASTALIĞI NEDİR? ÇİÇK HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Çiçek hastalığının etkeni Poxvirus kümesinden bir virüstür (Çiçek virüsü); hastalık yaralarının içinde bulunur ve hastanın eşyalarıyla, hastaya yaklaşmayla, sineklerle ve virüslü havanın solunmasıyla bulaşır. Kuluçka periyodu 10-14 gündür. Ani ve şiddetli belirtilerle başlayan hastalıkta baş ve sırt ağrısı, kusma, kas sertleşmesi ve 39-40 °C’ye varan ateş görülür. 3-4 gün süren bu başlangıç periyodunu bedende kırmızılık izler, ateş düşer. Evvel yüzde, akabinde baş, göğüs, sırt, kol ve bacaklarda sert kabartılar durumunda küçük kırmızı lekeler belirir. Bunların içi sıvı doludur, daha sonra bunlar sivilce biçiminde cerahatli kesecikler durumuna dönüşür. Bu sırada ateş yine yükselir. 12. gün dolayında sivilceler patlar, 16. gün dolayında da sivilcelerin üzeri kabuklaşır. 2. ve 3. haftalarda kabuklar yerlerinde çukur bırakarak düşerler.
Çocuklarda daha sık görülür. Variola major ve Variola minor olmak üzere iki tipi vardır. Birincisinde vefat oranı, ikincisine nazaran daha yüksektir.
Hastalığın aşısını İngiliz cerrah Edward Jenner’ın bulduğu kabul edilir. Bu 1700’lü yıllarda Mary Wortley Montagu tarafından İstanbul’da çiçek hastalığı aşısına öncülük eden usullerin gözlemlenmesiyle gerçekleşti.
ÇİÇEK HASTALIĞI TİPLERİ NELEDİR?
Hastalığın gidişatı değişik biçimlerde olabilir; buna nazaran üç tip çiçek hastalığı tanımlanır:
Basit tip: Sivilceler birbirinden başkadır ve hastalığın gidişatı yeterlidir.
Konflüan tip: Sivilceler bir ortaya gelerek yüzeysel abseler oluştururlar. Hastalığın gidişatı berbattır.
Hemorajik tip: Sivilcelerde, mukozalarda ve göz konjonktivasında kanamaların görüldüğü çiçek hastalığının en ağır ve öldürücü tipidir.
ÇİÇEK HASTALIĞININ TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Çiçek hastalığının belli bir tedavisi yoktur. Saçı kısa kesilen hasta yatırılır ve derisi %1 potasyum permanganat eriyiği ile yıkanır. Bu ortada yüz sık sık yıkanarak gözlerle birlikte korunmalıdır. Hasta 6 hafta karantinaya alınır. İlaç tedavisi uygulanırken, hastaya yaklaşmış şahıslar de aşılanarak nezaret altında tutulmalıdır.
Eskiden büyük salgınlar yapan ve pek çok kişinin vefatına yolaçan çiçek hastalığından korunmak için aşılanma yapılır. Bu ortada 1-20 yıl ortasında değişen bağışıklık salgılar.
1966’da WHO’nun başlattığı kampanya sonucu tüm Dünya ülkelerinde çiçek aşısı yapılarak, hastalık görünmez oldu ve çiçek aşısı mecburî aşı programından çıkarıldı. Fakat 1976’da Etiyopya ve Somali’de iki çiçek olgusu bildirildi. Çiçek hastalığı, bildirimi mecburî hastalıklardandır.
Yakalandığı çiçek hastalığı sonucunda hoşluğu bozulan Lady Mary Wortley Montagu (d. 1689 – ö. 1762), hem çok taraflı kişiliği, hem de değişik cins ve üsluplarda yazdığı mektuplarıyla ünlüdür. Lady Montagu, İstanbul’da bulunduğu sırada çiçek aşısını öğrenmiş ve bu usulün İngiltere’de tanınmasına öncülük etmiştir.