Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan Yakalama, Gözaltına Alma ve Söz Alma Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına ait yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran; kollukta söz alma sırasında müdafi olan avukatların beyanları da söz alma tutanağında yer alacak.
Yönetmeliğin 23’üncü unsurunda yer alan, “Müdafi şüpheliye bütün yasal haklarını hatırlatabilir ve müdafinin her türlü müdahalesi tutanağa geçirilir.” kararı değiştirilerek, “Müdafi şüpheliye bütün yasal haklarını hatırlatabilir. Müdafinin beyanı ve her türlü müdahalesi tutanağa geçirilir.” düzenlemesi yapıldı.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliği ile “Yakalama, Gözaltına Alma ve Söz Alma Yönetmeliği”nin ekinde yer alan “ifade alma tutanağının” örneği de değiştirilerek örnek tutanağa “müdafiden soruldu” kısmı eklendi.
AVUKATLAR DEĞİŞİKLİKTEN MEMNUN
Avukatlar Becerikli Işıkay, Feza Yalçın ve Hasan Gürbüz, yapılan değişikliği Odatv’ye kıymetlendirdi.
Avukat Becerikli Işıkay şunları söyledi:
“Normal kaidelerde kolluğun aldığı sözde hazırlık soruşturmasının bir kısmı aslında fiili olarak söz verirken beyanda bulunabiliyorduk. Daha sonra İçişleri Bakanlığı’nın genelgesiyle kollukta verilen tabirde avukatın beyanının alınmayacağı yayınlandı.
Bunun hukuksuz olduğunu beyan ettik. Kolluk da devletin memuru genelgeye uyguladı.
Bunun hukuksuzluğu şurada. Birçok savcı yalnızca kollukta verilen sözle soruşturma yürütüp sonuçlandırabiliyor. Oradaki ifadeyi okuyor, iddianame hazırlıyor.
Avukatın işlevi azalıyor. Avukat olağan kaidelerde sorguya müdahale etmez edemez esasen. Hukuksuz haksız hukuka muhalif bir sorgulama varsa avukatın müdahale etmesi gerekir fakat bu yönetmelik çıktıktan sonra ikinci bir iş çıktı avukatlar gidip savcılığa ayrıyeten beyanda bulunmak durumunda kaldılar.
“BENİ RAHATSIZ EDEN ŞEY…”
Resmi Gazete’de bu biçimde düzenleme yapılması hukuka uygun. Beni rahatsız eden şey “avukatın müdahalesi de tutanağa geçer” tabiri.
Müdahaleden kasıt ne onu anlamak gerekir. Yuvarlak bir tarif olmuş. Avukatları da zan altında bırakabilecek bir cümle. Avukatın sözünün de oraya geçirilmesi bizim için uygun.
İfadeyi veren kişi tüzel vasıflandırmayı bilemeyebilir. Avukatın rolü soruşturmanın akıbeti açısından son derece kıymetli ve düzgün bir düzenleme.
FEZA YALÇIN
Avukat Feza Yalçın herkesin müdafiye erişim hakkının sınırsız formda sağlanması gerektiğini söyledi ve şunları kaydetti:
“Kural olarak, ceza hukukunda, müdafiye erişim sınırsız kabul edilmelidir. CMK’ya(150.md), Avukatlık Kanunu’na (1.md) ve AİHS’ne (6.md), AİHM kararlarına, bu düzenleme uygundur.
“ADİL YARGILAMAYI SAĞLAYACAKTIR”
Yapılan bu değişiklik, hukuka alışılmamış kanıtların elde edilmesinin önüne geçecek, adil yargılanmayı sağlayacak bir uygulamadır.
Müdafi, her vakit ve her yerde temsil ettiği kişi tarafından, etkin yardımda bulunmalı ve bu kişinin haklarının müdafaasının, önündeki pürüzleri kaldırabilme imkanına sahip olmalıdır.
Kolluk sorgusu için de bu biçimde olmalıdır. Müdafi yardımı ile, şüphelinin özgür iradesine yönelik, bu iradeyi ortadan kaldıracak biçimde ortamda mevcut olan durumlar ve kanıtların toplanmasında yapılabilecek baskı ve zorlamalar tutanağa geçirilebilecektir.
Şüpheli susmak istiyorsa susma, söz vermek istiyorsa söz vermesinde, her türlü baskı ve özgürlüğü yok eden durumları müdafi, tutanaklara geçirebilecektir.”
HASAN GÜRBÜZ
Avukat Hasan Gürbüz ise şu tabirleri kullandı:
“Yerinde bir değişiklik. Bir yandan savunma hakkı güçlendirilirken söz alma sırasında yaşanan tartışmalar da son bulmuş olacak.
Ayrıca kuşkulu lehine olan kanıtların toplanması konusundaki talepler de birinci sözde tutanağa geçmiş olacak.
“SORUŞTURMALAR DAHA SAĞLIKLI OLACAKTIR”
Soruşturma belgesi savcının önüne gittiğinde de kuşkulu müdafisinin beyan ve talepleri görülecek ve taleplerin ne kadarının araştırılıp araştırılmadığı da görülecek.
Düzenleme hakkıyla uygulandığında soruşturmalar daha sağlıklı ve tüzel tabanda yürütülmüş olacaktır.
Böylece savunma hakkının kısıtlanması konusundaki tartışmalar da büyük ölçüde giderilmiş olacaktır.”
Uğur Can Biçer