Sınav derdi, kişinin bilgi ve marifetlerinin muhakkak ölçütlerle incelenip değerlendirdiği durumlarda yaşadığı fonksiyon bozucu korku ve öğrenilen bilginin imtihan sırasında tesirli biçimde kullanılmasını engelleyen ve muvaffakiyetin düşmesine yol açan ağır telaş olarak tanımlanır. İmtihan telaşının belirtileri ortasında; tasa, manaya zahmeti, dikkat dağınıklığı, gerçek manada performansın düşmesi, bilgiyi hatırlamada ve organize etmede zahmet ve çeşitli kaçınma davranışları gösterilir.
Kaygının öğrencide duygusal, fizikî, düşünsel ve davranışsal sonuçları olabilir. Duygusal sonuçlara, sonluluk, karamsarlık, endişe; fizikî sonuçlara, çarpıntı, terleme, nefes darlığı, uyku sorunları; düşünsel sonuçlara, olumsuz inançlar (yetersizlik, beceriksizlik üzerine inançlar) ve davranışsal sonuçlara, kaçma-kaçınma davranışları (ders çalışmayı erteleme, bırakma, reddetme) örnek olarak gösterilebilir.
Sınav derdinin temel sebeplerini, imtihan öncesi, anında ve sonrası olarak vakitlere ayırarak, ders çalışma biçimindeki uygunsuzluklar, öğrencinin imtihana yüklediği anlamlardaki çarpıtmalar, imtihan anında oluşan gerilimin yönetilememesi, öğrencideki çok mükemmeliyetçilik duygusu, performans telaşı ve ebeveyn baskısı olarak tanımlayabiliriz.
Düzenli bir ders çalışma programı oluşturmak, uyku, beslenme ve dinlenmeye gereken kıymeti vermek öğrencilerin bu konuda alabileceği tedbirlerin başında gelir. Bunlara ek olarak progresif kas gevşetme, inançlı yer antrenmanı ve farkında nefes alma çalışmalarının imtihan korkusu yaşayan öğrencilere uygun geldiği istikametinde araştırmalar mevcuttur.
Ebeveynlerin gerçeküstü beklentilerini azaltmaları, olumsuz geri bildirimlerden kaçınmaları, çocuğun ferdi ilgi alanlarına hürmet duymaları ve kıyaslayıcı yorumlardan kaçınmaları, imtihan korkusunun oluşumunu engellemekte ve var olan tasayı azaltmakta büyük ehemmiyet taşır.
Uzmanlar olarak imtihan tasasını değerlendirirken, öğrencilerin imtihan öncesi, imtihan anında ve imtihan sonrası his, niyet ve davranışlarını ele alırız. İmtihan öncesi devirde, çalışma şartları, kendine dönük inançları, performans tasası ele alınır. İmtihan anı çalışılırken imtihan ortaya çıkabilen fizikî belirtiler, kanılar ve tavırlar kıymetlendirilir. İmtihan sonrası periyot de ise öğrencinin geriye dönük kendi performansını nasıl değerlendirdiği, ailesine karşı olan tavrı üzerine çalışmalar yürütülür. Belirli bir noktadan sonra imtihan tasasıyla birlikte eşlik edebilecek durumlara rağmen ruhsal takviye alınması da yararlı olmaktadır.