Gökhan Karakaş / İSTANBUL – Türkiye’de nesli tehlike altındaki Anadolu parsı namı diğer Anadolu leoparının Türkiye’de görüldüğü bölge sayısı 4’e yükseldi. Türkiye yaban hayatının tepe yırtıcısı olmasına rağmen 48 yıldır varlığı hakkında şüphe duyulan yetişkin erkek leodpar, fotokapan teknolojisiyle görüntülendı. Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, Anadolu leoparları korumak amacıyla yerlerinin gizli tutulacağını açıklamıştı. Anadolu parsının korunmasının besin zinciri açısından çok önemli olduğunu belirten Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Görevlisi, yaban hayatı uzmanı Yasin İlemin, leoparların bulunduğu bölgelerde özel koruması gerektiği söyledi. İlemin, şu bilgileri verdi: “Bu narin canlıları korumak için yerleri açıklanmamalı. Anadolu parsı çok nadir olaylar haricinde insana saldırmıyor. İnsandan uzak, bakir yüksek alanlarda yaşıyorlar. Temel besinleri yaban keçisi ve yaban domuzu. Ülkemizde 1960’lara kadar Ege bölgesinin bile yüksek kesimlerinde varlığını sürdürüyordu. Son belirlenen bireyler genelde erkek. Dişilerin olması Anadolu’da üreyen çekirdek bir popülasyonun varlığı anlamına geliyor. Kaçak avcılık baskısı altındalar. İran ve Kuzey Irak’ta daha iyi bir popülasyon mevcut.”
Heybetli, çevik, güçlü
Orta Asya Türk geleneklerinde ve Anadolu kültüründe önemli yeri olan Anadolu parsı, Anadolu kar leoparı, Anadolu panteri, Bars, Alabars gibi isimlerle anılıyor. Çok güçlü ve çevik bir hayvan olan Anadolu parsı, Doğu Karadeniz’de 7-8 yıl önce Gürcistan sınırına uzanan bölgede görülmüştü. Tarım ve Orman Bakanlığı, narin canlının yaşayabileceği dağların zirvelerine fotokapanlar kurdu. Son görüntülenen Anadolu parsı ile bu türün Türkiye’de görüldüğü bölge sayısı 4’e, şehir sayısı ise 6’a çıktı.
En büyük tehdidi avcılık
36 kedi türü içinde en geniş besin yelpazesine sahip olan Anadolu parsı, eski Türklerin 12 hayvanlı takviminde yer alıyor. İran parsından daha büyük Anadolu parsının varlığı 1974’de Ankara Beypazarı’nda vurulan son bireyinden beri tartışılıyordu. 10 yıl öncesine kadar soyu tükenen kara memelisi olarak görülen Anadolu parsına, Konya’daki Çatalhöyük’teki 9000 yıllık duvar resimlerinde rastlanıyor. Ana Tanrıça heykelindeki parsların milattan önce 8000’de insanoğluyla ilk kez karşılaştığı düşünülüyor. Marmara bölgesinde bile 1568 tarihli haritalarda çizilen Anadolu parsı, Çanakkale-Bursa arasındaki hatta betimlenmişti. 1940 başlarında sayıları 400 olarak tahmin edilen Anadolu parsının en büyük tehdidi avcılık.