Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlter Turan, Türkiye ile Yunanistan ortasındaki dengeyi Atina lehine bozan ABD’nin aslında iki ülkenin çatışmasını istek etmediği görüşünü savundu. Prof. İlter, “ABD’nin bir Türk-Yunan çatışmasına dilekli olmadığını, bir çatışma çıkması halinde bunu durdurmak için teşebbüste bulunacağını zannediyorum, zira bu türlü bir çatışma İttifak’ta telafisi mümkün olmayan bir yara açacaktır ve NATO’nun güney kanadını büyük ölçüde zayıflatacaktır” diye konuştu.
Sözcü muharriri Ruhat Mengi’ye konuşan Prof. Turan, Türkiye-Yunanistan ortasındaki tansiyonu şöyle kıymetlendirdi:
“NATO üyeliği, NATO’ya üye olan ülkeler ortasında çatışmalar çıkmayacağı manasına gelmemelidir. 1956’da Fransa ve İngiltere, Mısır’da Nasır hükümetinin Süveyş Kanalı’nı ulusallaştırması üzerine Süveyş’e bir harekat başlatmışlardı, buna İsrail de katılmıştı. O devirde ABD, bu türlü bir teşebbüsün Rusya’yı da harekete geçirebileceği ve kendisini istemediği bir çabaya çekeceği ihtimalinden telaş ettiği için İngiltere ve Fransa’ya bir an evvel harekatı durdurmalarını ve Mısır’dan çekilmelerini sert bir biçimde telkin etti. İki ülke de geri çekilmek durumunda kaldılar. Nasır yenik düşmüşken aniden bu gayretin zafer kazanmış kumandanı oldu.
ABD ve başka NATO üyeleri çok yakın vakte kadar Türkiye’yle Yunanistan ortasında bir istikrar gözetilmesi ve bu iki ortağın birbiriyle çatışmasının engellenmesi için gayret etmekteydiler. Bununla birlikte bu gayret Türkiye’nin 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı’nı yapmasını engelleyemedi ve Amerikan Kongresi bildiğiniz üzere Türkiye’ye ambargolar da koydu lakin 3 sene sonra bunu da kaldırmak durumunda kaldılar.
Son vakitlerde ABD, Yunanistan’ın silah donanımını güçlendirerek Türkiye-Yunanistan ortasında kurulmuş olan dengeyi Yunanistan lehine bozar üzere görünüyor. Bunu yaparken de temel prestijiyle gayelerinin Bulgaristan ve Romanya’nın da müdafaasını güçlendirmek olduğunu ileri sürüyorlar. Bu kısmen hakikat da olabilir lakin Türkiye’ye dönük dengeleyici bir adım atmadıkları üzere Türkiye’nin pozisyonunu zayıflatıcı -silah vermemek gibi- teşebbüslerde de bulunuyorlar.
ABD’nin bir Türk-Yunan çatışmasına dilekli olmadığını, bir çatışma çıkması halinde bunu durdurmak için teşebbüste bulunacağını zannediyorum, zira bu türlü bir çatışma İttifak’ta telafisi mümkün olmayan bir yara açacaktır ve NATO’nun güney kanadını büyük ölçüde zayıflatacaktır.”
Prof. İlter, “Amerika’nın duruşunu belirleyen faktörler ortasında Amerikan Kongresi’nin tavrı, Rum ve Ermeni lobilerinin rolü de var” görüşünü tabir etti.
Röportajın tamamını okumak için .
|
Türkiye-Yunanistan gerilimi Türkiye ve Yunanistan, son yıllarda Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığı, Ege üzerinde hava alanı, göçmen krizi ve Kıbrıs’ın geleceği üzere hususlarda sık sık karşı karşıya geldi. İki ülke ortasında mevcut kriz, Erdoğan’ın Yunanistan’ın Ege Denizi’ndeki adalarını statüsü gerekçesiyle silahlandırılamayacağını söylemesiyle başladı. Ankara, 1923 Lozan ve 1947 Paris Antlaşmaları’nın Yunanistan’a adaları silahsız kalmaları kaidesiyle verdiğini savunuyor. Erdoğan, mevzuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Adaları silahlandırmaktan vazgeçmeye davet ediyorum, latife yapmıyorum, önemli konuşuyorum. Yunanistan’ı tıpkı bir asır evvel olduğu üzere pişmanlıkla sonuçlanacak hayallerden, telaffuzlardan ve aksiyonlardan uzak durması, aklını başına alması konusunda tekrar ikaz ediyoruz. Kendine gel” demişti. Türkiye, Ege’deki adaların silahlanmasının kendisine tehdit oluşturduğunu savunurken, Atina da bu cins telaffuzların “egemenliğine müdahale” olduğunu argüman ediyor. Öte yandan Miçotakis’in ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmalarda isim vermeden Türkiye’ye işaret eden negatif telaffuzlarda bulunması, Erdoğan’ın yansısını çekmişti. İki ülke de geçen haftalarda Birleşmiş Milletler’e adalar ve hava alanı konusundaki duruşlarını ayrıntılandıran mektuplar yolladı. |