Kira piyasasında yaşanan sıkıntılar bitmek bilmiyor. 1 yıl müddetle kira artışına yüzde 25 hududu geldiği halde fahiş artırım talepleri devam ediyor. Kimi konut sahipleri de meskeni daha yüksek fiyatla diğerine kiraya vermek için haksız tahliye peşinde.
Tüm bunlara bir de ‘Depozito kavgası’ eklendi. Kiralamanın başında, mülk sahibinin konutun ziyan görme ihtimaline karşı aldığı teminat manasına gelen depozitonun, gerekli kurallar sağlandığı durumda iadesi kaide. Lakin kimi kiracılar meskeni tahliye ettiği halde bu fiyatı almakta zorluk yaşıyor. Kimi konut sahipleri de meskenin önemli ziyan görmesi nedeniyle depozito ödememe hakkını kullanıyor. Yaşanan bu uyuşmazlıklar nedeniyle, depozito konusu da kiracı ve mesken sahibi ortasında başka bir tartışma konusu olabiliyor.
Hürriyet’ten Gülistan Alagöz, haberinde depozito ile ilgili merak edilenleri yazdı.
“1-Depozito için üst hudut var mı?
Kiralık mesken bulmanın sıkıntı olduğu bu günlerde yasal oranın üzerinde depozito talepleri var. Lakin mesken sahipleri kiracıdan en çok 3 kira bedeli kadar depozito isteyebilir. Kirası 5 bin lira olan konutta depozito 15 bin lirayı geçemez.
2-Depozito ödemesi nasıl yapılır?
Borçlar Kanunu’nda depozito konusunda tarafları koruyan bir düzenleme yapıldı. Buna nazaran, teminat olarak para yahut değerli evrak verilmesi kararlaştırılmışsa kiracı, kiraya verenin onayı olmaksızın çekilmemek üzere, parayı ‘vadeli bir tasarruf hesabına yatırmak’, değerli evrakı ise bir bankaya depo etmek zorunda. Bu adımla, depozitonun enflasyon sebebiyle bedel kaybetmesinin önüne geçilmesi amaçlandı. Fakat bunu uygulayan hayli az. Emlak piyasasında depozitolar ekseriyetle kira üzere banka hesabına yatırılıyor ya da elden veriliyor.
EURO İLE DEPOZİTO TARTIŞMASI
3-Depozito dolar ya da Euro ile verilir mi? Bu durumda iadesinde meblağ nasıl hesaplanır?
Kiralamalarda yabancı para cinsi kullanılamazken, depozitoda bu mümkün. Tahliye vaktinde da kiracı hangi para ünitesinden ne kadar ödeme yaptıysa iade alabilir. Evvelki gün toplumsal medyanın da gündeminde bu husus vardı. Bir mesken sahibi, 4 bin lira olan kirayı 9 bin liraya çıkarmak istediğini, anlaşamadığı kiracının konuttan çıktığını paylaştı. Kiracının 8 yıl evvel 850 Euro depozito ödediğini belirten konut sahibi, kur farkı nedeniyle sayının yükselmesine itiraz etti. Yapılan bu paylaşıma çok sayıda kişi reaksiyon gösterdi. Fahiş artırım istendiği halde, depozitonun 8 yıl öncesi kurdan hesaplanmasının adil olmadığı belirtildi. Kanuna nazaran de mesken sahibinin bu talebi mümkün değil.
4-Kiracı depozitosunda faiz isteyebilir mi?
Kiracı depozitosunu TL olarak verdiğinde ise, mukavelede bilakis karar yoksa yasal faizi eklenerek verilir.
NE VAKİT KESİNTİ OLUR?
5-Hangi masraflar depozitodan karşılanır?
Kiracının ödenmemiş aidat borcu varsa, konutun içinde demirbaşlarda hor kullanıma bağlı bir hasar varsa bunlar depozitodan düşülür. Lakin konut sahibi eski kiracıdan boya-badana masrafını isteyemez. Yargıtay, bunu hor kullanım olarak görmüyor. Kelam gelimi 10 bin TL depozito alacağınız var. Site ya da apartmana da 1000 lira aidat borcunuz olsun. Bir de meskende kombinin hasar gördüğünü ve 500 liraya onarıldığını düşünelim. Bu durumda konut sahibi masrafları düşer ve size 8 bin 500 lira öder.
6-Kiracı depozitoyu geri almak yerine son 1-2 kirasını ödemezse olur mu?
Depozito asla kira bedeli yerine geçmiyor. Kiracı tahliye vaktine kadar kirasını sistemli ödemekle yükümlü.
7-Anahtar teslimi nasıl yapılır?
Gayrimenkul hukuku uzmanları, konutu tahliye eden kiracının anahtar teslim sürecine dikkat çekiyor. Anahtarın komşuya, apartman görevlisine bırakılmasının riskli olduğu belirtiliyor. Bunun yerine tarafların alacak-verecek olmadığına dair bir mutabakat imzalaması tavsiye ediliyor. Şayet taraflar ortasında sorun varsa, anahtarın ihtarname ile notere bırakılması ve depozitonun da ihtar çekilerek talep edilmesi öneriliyor. Aksi durumda depozito alınamadığı üzere, kira ödeme sorumluluğu da devam ediyor.
EV SATILIRSA NE OLACAK?
8-Evin zararsız bırakıldığı nasıl ispatlanır?
Evi zararsız teslim eden kiracının günlük bir gazete ile tarihi göstererek fotoğraf ya da görüntü çekmesi öneriliyor. Böylelikle sonradan yapılacak haksız suçlamaların önüne geçiliyor. Şayet işyeri kira depozitosu varsa bu noktada önemli sayılar kelam konusu olduğu için mahkeme kararı ile de tespit yapılıyor.
9-Ev satılırsa depozitoyu kim öder?
Evin satılması durumda tüm sorumluluk yeni mesken sahibine geçiyor. Kiracı depozitosunu konutu yeni alan bireyden talep edebilir.
10-Kiracı hakkını alamazsa ne yapmalı?
Eğer kiracı haklı olduğu halde depozitosunu alamıyorsa, icra takibine ya da dava yoluna başvurmalı. İcra yoluna gidilir ve mal sahibinin itirazına karşın kiracı haklı çıkarsa, bir de yüzde 20 tazminat ödenir.”