Abdullahiyan ile Türkiye ve İran ortasındaki ikili alakaları tüm boyutlarıyla ele aldıklarını belirten Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, farklı alanlarda eş güdüm ve iş birliğini nasıl geliştirebileceklerini de konuştuklarını aktardı.
COVID-19 salgını nedeniyle Türkiye ile İran ortasındaki karşılıklı ziyaretlerde aksama olduğunu lisana getiren Çavuşoğlu, Ankara ile Tahran ortasındaki karşılıklı ziyaretlere ivme kazandırmak istediklerini kaydetti.
Türkiye ile İran ortasındaki ikili ticaret hacminde önemli bir düşüş yaşandığını söyleyen Çavuşoğlu, “Ama geçen sene yüzde 62,5 bir artış oldu. Bu sene birinci dört aya baktığımızda bu artış devam ediyor. Yani bu düşüş artık aksine döndü” dedi.
Çavuşoğlu, iki ülke önderlerinin Ankara ile Tahran ortasındaki ikili ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılması maksadı koyduğunu lakin bunun çok gerisinde olunduğunu aktararak, “O nedenle daha fazla uğraş sarf edip ticaret hacmimizi daha da artırmamız lazım. Ticaret hacmimizi ileriye hakikat taşıyabilmek için elimizdeki düzenekleri da yeterli kullanmamız lazım. Bu maksatla 29. Karma Ekonomik Kurulu Toplantımızı kısa mühlet içerisinde gerçekleştirmeyi öngörüyoruz” diye konuştu.
İran’a yönelik yaptırımlara da değinen Çavuşoğlu, “Biz İran’a yönelik tek taraflı yaptırımlara her vakit karşı olduk ve bu yaptırımları gerçek bulmuyoruz. Umuyoruz ki nükleer mutabakatın tekrar işler hale getirilmesi için tüm taraflar gerekli adımları atarlar. Muahede sağlandığı takdirde bunun bölgemiz ve ikili ekonomik ilgilerimiz için olumlu yansımaları olacaktır ve ticaretimizi istediğimiz gayelere götürmek konusunda çok katkı sağlayacaktır” sözünü kullandı.
‘Terör hepimizin ortak düşmanı’
Terörle çaba konusunda Türkiye ile İran ortasındaki iş birliği konusuna değinen Çavuşoğlu, “İki komşu olarak terörle gayret iş birliğimiz kıymetli. Ve güvenlik iş birliği üzere bu bahisleri da bugün gözden geçirdik. Somut beklentilerimizi de paylaştık. Bu hususta birlikte çalışmaya devam etmemiz gerekiyor, zira terör hepimizin ortak düşmanı” diye konuştu.
Çavuşoğlu, görüşmede Türkiye ile İran ortasındaki ikili ilgilerin yanı sıra Ukrayna’daki savaş, Irak ve Afganistan’daki durum, Suriye ve Yemen dahil bölgesel hususları da ele aldıklarını kaydetti.
‘Yemen’de uzatılan ateşkesin bir an evvel kalıcı olmasını istiyoruz’
Yemen’deki ateşkese ait değerlendirmesinde Çavuşoğlu, “Yemen’de uzatılan ateşkesin bir an evvel kalıcı olmasını istiyoruz ve tek tahlilin de siyasi tahlil olduğunu söylüyoruz” dedi.
Filistin ve Kudüs’ün ortak davaları olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, Türkiye’nin bu mevzudaki konumunun hiçbir vakit değişmeyeceğini her şartta lisana getirdiklerini, Filistin ve Kudüs davasının savunulması için iş birliğini sürdüreceklerini tabir etti.
Astana Toplantısında heyetlerin bir ortaya geldiğini anımsatan Çavuşoğlu, “Bugün Cenevre’deki Anayasa Komitesi toplantıları ve öbür süreçler devam ediyorsa bu Astana Formatı sayesinde olmuştur. Bu manada iş birliğimizi sürdüreceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, Türkiye-İran-Azerbaycan üçlü düzeneğinin bulunduğunu, Dışişleri Bakanlığı seviyesindeki toplantıya konut sahipliği yapma sırasının İran’da olduğunu ve bu sene içinde üçlü görüşmeyi gerçekleştirmek istediklerini belirtti.
Türkiye ile İran’ın etraf konusunda birlikte çalışması gerektiğine işaret eden Çavuşoğlu, iki ülke uzmanlarının bir ortaya geleceğini aktardı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin İran ile esaslı ve tarihi bağlantılara sahip olduğunu ve bu ilgileri her alanda geliştirme konusunda kararlı ve her iki ülkenin faydasına olacak biçimde geliştirme konusunda mutabık olduklarını kelamlarına ekledi.
Abdullahiyan, ortak basın toplantısında şunları lisana getirdi;
Türkiye’nin Suriye konusunda lisana getirdiği güvenlik kaygılarına yönelik Abdullahiyan “Biz Türkiye’nin bu mevzudaki güvenlik tasalarını çok yeterli bir şeklide anlıyoruz. Birebir vakitte özel bir operasyonu gündeme getirmesini de anlıyoruz. Bu hususta pahalı meslektaşım Çavuşoğlu ile de ayrıntılı incelemelerde bulunduk, konuşmalar yaptık. Şuna inanıyoruz ki Türk tarafının, Türk arkadaşlarımızın güvenlik tasaları bir an evvel ve kalıcı formda giderilmelidir” diye konuştu.
Türkiye’nin Kudüs ve Filistin davası konusundaki bakış açısını her vakit bildiklerini ve bundan emin olduklarını lisana getiren Abdullahiyan, “Türkiye, Kudüs davasından, Filistin davasından hiçbir vakit vazgeçmemiştir, vazgeçmeyecektir. Lakin Siyonistler ne vakit nereye gitmişlerse her vakit oraya güvensizliği götürmüşler, fitneyi götürmüşler” tabirlerini kullandı.
İran komşularıyla bağlantılarını derinleştirmek istiyor
İran’ın komşularıyla bağlarını daha derinleşmek ve güçlendirmek isteğine değinen Abdullahiyan “Komşularla münasebetleri daha da düzgünleştirmek yeni hükümetimizin en kıymetli eksenidir” dedi.
Abdullahiyan, Çavuşoğlu’nun Tahran ziyaretinde ikili ilgileri düzgünleştirmek ve derinleştirmek için kapsamlı aksiyon planı ve yol haritası teklifinde bulunduklarını ve bu harita üzerinden ilerlemek istediklerini Çavuşoğlu’na bildirdiğini tabir etti.
Bugün iki ülke ortasındaki alakaların uzun vadeli ve kapsamlı olması konusunda bir belgeyi Çavuşoğlu’na teslim edeceklerini kaydeden Abdullahiyan “Güvenlik, siyasi, askeri, turizm, kültürel, tarihi ve bütün alanlarda iki ülkenin ilgi duyduğu alanlarda münasebetlerimizi derinleştirmeye karar verdik. Ayna vakitte KEK (Karma Ekonomik Komisyon) Toplantısını ilerde yapacağız. Önümüzdeki devirde Yüksek Seviyeli İş Birliği Kurulu 7. toplantısını çok yakın periyotta yapmayı kararlaştırdık” diye konuştu.
Bugünkü görüşmelerde güç ve elektrik mevzularında iş birliğinin geliştirilmesini de ele aldıklarını belirten Abdullahiyan, İran’ın KEK Lideri ve Dışişleri Bakanlığı İktisat Müşavirinin yakın vakitte Ankara’ya ziyarette bulunacağını lisana getirdi.
Görüşmelerde ayrıyeten konsolosluk işleri ve hatalıların iadesi, iki ülke meclisleri ortasındaki iş birliğinin artırılması, iki ülkenin hududunda bulunan vilayetler ortasındaki iş birliğinin geliştirilmesi ve ticari pazarların oluşması tarafındaki mevzuları ele aldıklarını lisana getiren Abdullahiyan, şunları kaydetti:
“(Çavuşoğlu) Kafkas konusunda çok değerli probleme değindiler, 3+3 platformundan bahsettiler, Tahran- Bakü-Ankara görüşmesine değindiler. Bu da yeniden bizim en değerli gündem unsurlarımızdan biridir. Yemen konusunda ateşkesin kalıcı olmasını destekliyoruz. Oradaki insani kuşatmanın ortadan kalkmasını ve siyasi tahlilin tek tahlil yolu olduğunu vurguluyoruz. Birebir vakitte Libya’da bütün, entegre ve tek bir devletin oluşmasını destekliyoruz. Libya’nın toprak bütünlüğü bizim için kıymetlidir. Ukrayna ve Afganistan hususlarına değindik. Biz Astana formatının son elde ettiği sonuçlar hakkında görüştük, bilgi paylaşımında bulunduk.”
‘İran için Türkiye’nin güvenliği İran’ın güvenliği demektir’
Abdullahiyan AB Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Tahran’a yaptığı ziyareti konusunda da Bakan Çavuşoğlu’nu bilgilendirdiğini ve bu bahiste fikir alışverişinde bulunduklarını aktararak şöyle devam etti:
“İran’ın bir sonraki görüşmelerinde bilhassa ABD’nin ve öteki Avrupa ülkelerinin daha gerçekçi bakış açılarıyla, tavırlarıyla biz daha uygun sonuçlara varacağız diye inanıyorum, umut ediyorum. Pahalı kardeşimin hem bu mevzuda hem öbür bahislerde istişarelerinden ve fikirlerinden yararlandım. Siz basın mensuplarının önünde bir kere daha vurgulamak istiyorum İran İslam Cumhuriyeti için Türkiye’nin güvenliği İran’ın güvenliği demektir. Bizim bölgeye, dost ve kardeş ülkeye (Türkiye) hayırdan diğer bir temennimiz yoktur”
Ayrıca kum fırtınalarının İran tarafında külfet oluşturduğunu aktaran Abdullahiyan, Tahran’da kum fırtınası ve bunun etrafa tesirleri üzerine bir konferans düzenleyeceklerini tabir etti.
Abdullahiyan, Çavuşoğlu ile bu bahiste bir komite kurmayı planladıklarını ve komitenin teknik mevzulardaki görüşmeleri ilerleterek iki ülkenin hudut bölgelerinde yaşayan vatandaşlarının telaşlarının giderilmesine yardımcı olacağını söz etti.