2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanunla genel bütçe kapsamındaki yönetimlerin bütçe tertiplerine 817 milyar 271 milyon 632 bin lira, özel bütçeli yönetimlerin bütçe tertiplerine 63 milyar 203 milyon 143 bin lira olmak üzere toplam 880 milyar 474 milyon 775 bin lira ödenek eklendi.
Cumhurbaşkanlığı bütçesinde yer alan “Cumhurbaşkanı ödeneği” hariç olmak üzere merkezi idare kapsamındaki kamu yönetimlerinin bütçelerinde yer alan işçi sarfiyatları ile Toplumsal Güvenlik Kurumlarına devlet primi sarfiyatları başlangıç ödeneklerine yüzde 40,5’i oranında ödenek eklendi.
Bu kapsamda yapılan ödenek eklemeleri karşılığı Hazine yardımı ödenekleri ilgili yönetim bütçelerine eklemeye Cumhurbaşkanı yetkili olacak.
2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu’na bağlı genel bütçe gelir iddiası toplam 1 trilyon 80 milyar 515 milyon 421 bin lira artırılacak.
E-TİCARETE YÖNELİK KANUN
Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile elektronik ticarette (e-ticaret) haksız rekabetin ve tekelleşmenin önüne geçilerek pazara yeni aktörlerin girişinin kolaylaştırılması, pazarın istikrarlı ve sağlıklı büyümesinin sağlanması maksadıyla, ölçekler de dikkate alınarak e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcılara yönelik düzenleme yapıldı.
Seyahat acenteliği, sivil havacılık, ferdi emeklilik, bankacılık, sigortacılık, finansman, sermaye piyasası, ödeme hizmetleri, bahis ve baht oyunları ile elektronik haberleşme alanlarında faaliyet gösteren işletmeler, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı yahut e-ticaret hizmet sağlayıcı kabul edilmeyecek.
Kanunla, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a yeni terim ve kavramlar eklendi.
E-ticaret pazaryerinde kendisinin satış yapıp yapmadığına bakılmaksızın öbür elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların mal yahut hizmetlerinin teminine yönelik kontrat yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılar “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı” olarak; ister e-ticaret pazaryerinde isterse kendine ilişkin e-ticaret ortamında, kendi mal yahut hizmetlerinin teminine yönelik mukavele yapan ya da sipariş alan hizmet sağlayıcılar ise “elektronik ticaret hizmet sağlayıcı” olarak tanımlanacak.
Kanuna, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret ortamına ait makullüğün sağlanması için “e-ticaret pazaryeri” ve “e-ticaret ortamı” tarifleri da eklenecek.
Net süreç hacmi, en son fatura yahut fatura yerine geçen evrak bedellerinin tüm vergi, fon, harç ve gibisi dahil toplamını içerecek.
HUKUKA KARŞIT İÇERİK
Diğer kanunlarda tersine karar bulunmadıkça, aracı hizmet sağlayıcı, hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içerik ve içeriğe husus mal yahut hizmetle ilgili hukuka ters hususlardan sorumlu olmayacak.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından sunulan içeriğin hukuka ters olduğundan haberdar olması halinde, bu içeriği gecikmeksizin yayımdan kaldırarak hukuka muhalif hususu ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bildirecek.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, hak sahibinin, fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlaline dair bilgi ve evraka dayanan şikayeti üzerine, e-ticaret hizmet sağlayıcının şikayete mevzu eserini yayımdan kaldırarak durumu kendisine ve hak sahibine bildirecek.
E-ticaret hizmet sağlayıcı, şikayetin aksini gösteren bilgi ve dokümana dayanan itirazını aracı hizmet sağlayıcıya sunması üzerine, şikayete mevzu eseri tekrar yayımlayacak.
Şikayet ve itirazda; ilgililerin açık kimlik ve adres bilgileri, ihtilafa mevzu eser hakkındaki bilgiler, eserin yayımdan kaldırılması yahut yayımlanmasının gerekliliğine dair münasebetler ile yönetmelikle belirlenen başka konular yer alacak. İlgililerin genel kararlara nazaran isimli ve idari mercilere başvurma hakları gizli olacak.
TİCARET BAKANLIĞI’NA “ETKİN VE ADİL REKABET ORTAMINI KORUMA” YETKİSİ
Ticaret Bakanlığı, e-ticaretin gelişimini sağlamaya, aktif ve adil rekabet ortamını müdafaaya, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcının faaliyetlerine yönelik düzenleme yapmaya yetkili olacak.
Bakanlık, kanunun uygulanmasını sağlamak için kontrol yapmaya ve kontrol sonuçlarını açıklamaya, kontrol sırasında özel uzmanlık yahut teknik bilgi gerektiren durumlarda uzman görevlendirmeye, eksperin hak ve yükümlülükleri ile görevlendirilmesine ait metot ve asılları yönetmelikle belirlemeye yetkili kılınacak.
Aracı hizmet sağlayıcı ve hizmet sağlayıcı, düzenleme kapsamındaki iş ve süreçlerine ait bilgi, evrak, defter ve elektronik kayıtlarını, iş yahut sürecin gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl müddetle saklamakla yükümlü olacak.
Ticaret Bakanlığı, sesli arama ve kısa bildiri yoluyla ticari elektronik mesaj gönderen gerçek yahut hukukî kişi abone bilgilerini Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumundan almaya yetkili olacak.
İDARİ PARA CEZALARI
Kanunla, e-ticarette haksız ticari uygulamada bulunan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, haksız uygulamada bulunulan her bir e-ticaret hizmet sağlayıcı için 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası verilecek.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil e-ticaret hizmet sağlayıcıyı kampanyalı mal yahut hizmet satışına zorlayan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya, her bir e-ticaret hizmet sağlayıcı için 500 bin lira idari para cezası uygulanacak.
Net süreç hacmine dahil edilen elektronik ticaret ortamları hariç olmak üzere kendine ilişkin e-ticaret ortamları ortasında erişim imkanı sunan ve bu ortamlarda birbirinin tanıtımını yapan sağlayıcıya ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya 10 milyon lira, mal yahut hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, tıpkı ortamda mal yahut hizmet teminine yönelik kontrat yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan tanıyan sağlayıcıya ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya ise 20 milyon lira idari para cezası verilecek.
Ticaret Bakanlığınca yapılan son bildirim ve bilgilendirmenin akabinde e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve e-ticaret hizmet sağlayıcı, tüketiciler ve pazaryerinde bulunan e-ticaret hizmet sağlayıcıları mağdur etmemek ismine sadece geçmiş siparişlere ait iş ve süreçler yürütebilecek. Verilen mühlet içinde karşıtlığın ortadan kaldırılmaması halinde bakanlık tarafından e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının yahut e-ticaret hizmet sağlayıcının ilgili internet adreslerine içeriğin çıkarılması ya da erişimin engellenmesi kararı verilebilecek.
İdari para cezalarının uygulanmasına karşın Ticaret Bakanlığınca verilen müddet içinde tersliğin sonlandırılmaması yahut tıpkı tersliğin ceza tebligatının yapıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde tekrarı halinde bir evvelki cezanın iki katı idari para cezası uygulanacak.
İdari para cezalarına ait fiillerin, Ticaret Bakanlığı’nı yanıltmaya yönelik iş ve süreçlerle gerçekleştirilmesi halinde kelam konusu cezalar 10 katı uygulanacak.
İdari para cezalarının bir takvim yılına ait toplam meblağı, net süreç hacmi 60 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan aracı hizmet sağlayıcı yahut hizmet sağlayıcı için 500 milyon lirayı geçemeyecek.
E-TİCARETTE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR ÖNLENECEK
Kanunla, e-ticarette haksız ticari uygulamaların belirlenmesi ve bunların önlenmesi amaçlanıyor.
E-ticaret aracı hizmet sağlayıcının, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari faaliyetlerini kıymetli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut muhakkak bir kararı almaya zorlayarak olağan kaidelerde taraf olmayacağı bir ticari bağın tarafı olmasına neden olan uygulamalarının haksız olduğu kabul edilecek. E-ticarette haksız ticari uygulamada bulunulamayacak.
HAKSIZ TİCARİ UYGULAMA SAYILACAK DURUMLAR ŞÖYLE:
– Mal yahut hizmet satışı karşılığında e-ticaret hizmet sağlayıcıya yapılması gereken ödemenin, en geç satış bedelinin e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının tasarrufuna girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde eksiksiz yapılmaması,
– E-ticaret aracı hizmet sağlayıcı tarafından satış fiyatında tek taraflı değişiklik yapılması dahil olmak üzere, e-ticaret hizmet sağlayıcının kampanyalı mal yahut hizmet satışına zorlanması,
– E-ticaret hizmet sağlayıcıyla olan ticari bağlantının şartlarının, yazılı formda yahut elektronik ortamda yapılan aracılık kontratıyla belirlenmemesi ya da bu kontratın açık, anlaşılır ve e-ticaret hizmet sağlayıcı tarafından kolay erişilebilir olmasının sağlanmaması,
– E-ticaret hizmet sağlayıcının aleyhine olacak halde aracılık mukavelesi kararlarında geçmişe yönelik yahut tek taraflı değişiklik yapılması ya da buna imkan sağlayan rastgele bir karara aracılık kontratında yer verilmesi,
– Rastgele bir hizmet verilmediği yahut verilen hizmetin tipi ve hizmet bedelinin meblağ ya da oranı aracılık mukavelesinde belirtilmediği halde e-ticaret hizmet sağlayıcıdan bedel alınması,
– Aracılık kontratında rastgele bir objektif ölçüte yer verilmediği halde ya da kamu kurumlarına yahut isimli mercilere müracaatta bulunulduğu gerekçesiyle e-ticaret hizmet sağlayıcının sıralama ya da tavsiye sisteminde geriye düşürülmesi, e-ticaret hizmet sağlayıcıya sunulan hizmetin kısıtlanması, askıya alınması yahut sonlandırılması.
E-TİCARET ARACI HİZMET SAĞLAYICILARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Kanuna nazaran, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcının ekonomik bütünlük içinde bulunduğu ödeme hizmeti sağlayıcısına yapılan ödemeler, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıya yapılmış kabul edilecek.
Düzenlemeyle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara kimi yükümlülükler getirildi.
Buna nazaran, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bireylerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunamayacak yahut bu malların satışına aracılık edemeyecek.
Bu malların, farklı e-ticaret ortamında satışa sunulması halinde bu ortamlar ortasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak.
10 MİLYAR LİRANIN ÜZERİNDE SÜREÇ HACMİ OLANLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Kanunla bir takvim yılındaki net süreç hacmi 10 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler de getirildi.
Buna nazaran, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcı ve alıcıdan elde ettiği bilgileri, sadece aracılık hizmetlerinin sunulması gayesiyle kullanacak ve aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerleri yahut başka e-ticaret ortamlarında e-ticaret hizmet sağlayıcılarla rekabet ederken kullanamayacak.
Net süreç hacmi 10 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, e-ticaret hizmet sağlayıcının satışları münasebetiyle elde ettiği dataları bedelsiz taşımasına ve bu bilgiler ile bunlardan elde ettiği işlenmiş datalara bedelsiz ve aktif halde erişim sağlamasına teknik imkan sunacak.
Birden fazla e-ticaret ortamında faaliyet gösterilmesi halinde bu ortamlar ortasında erişim imkanı sunulmayacak.
Bağımsız kontrol kuruluşunca hazırlanan kontrol raporu, Ticaret Bakanlığına sunulacak.
NET SÜREÇ HACMİ 30 MİLYAR LİRANIN ÜZERİNDEKİLERE İLAVE YÜKÜMLÜLÜK
Düzenleme ile bir takvim yılındaki net süreç hacmi 30 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara ek yükümlülükler getirilecek.
Buna nazaran, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, pazaryerlerinin piyasadaki rakipleri dışlayıcı formda reklam ve indirim faaliyetlerinde bulunmayacak.
Net süreç hacmi 30 milyar liranın üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, e-ticaret hizmet sağlayıcının ticari bağlantılarını, alternatif kanallardan tıpkı ya da farklı fiyattan mal yahut hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak; rastgele bir bireyden mal yahut hizmet teminine zorlayamayacak. Ayrıyeten buna imkan sağlayan rastgele bir karara aracılık kontratında yer veremeyecek.
Net süreç hacmi 60 milyar liranın üzerinde olanlara ek yükümlülükler
Kanunla bir takvim yılındaki net süreç hacmi 60 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılara da ek yükümlülükler getiriliyor.
Bu kapsamda e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde, kredi kartıyla yapılan kredili ödeme süreçleri ile başka ödeme süreçleri hariç ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bankaların ya da şirketlerin, kredi verme süreçleri dahil sundukları her türlü hizmetin gerçekleştirilmesine ait faaliyette bulunmasına imkan sağlayamayacak.
Ayrıca aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde, ekonomik bütünlük içinde bulunduğu elektronik para kuruluşlarınca ihraç edilen elektronik paraların kabulüne ait faaliyette bulunulmasına imkan sağlayamayacak.
Kargo ve lojistik hizmetlerinde kelam sahibi olmasının başka işletmelerin rekabet edebilirliğini sekteye uğratması nedeniyle e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar; aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerindeki satışlar, kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahısların e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı satışlar ve e-ticaret dışındaki satışları hariç eşya nakliyatı, taşıma işleri organizatörlüğü ve posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacak.
Mal yahut hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlaması halinde, tıpkı ortamda mal yahut hizmet teminine yönelik kontrat yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayamayacak.
Bu hizmetlerin kendisi yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu şahıslar tarafından farklı elektronik ortamlarda verilmesi halinde bu ortamlar ortasında erişim imkanı sunamayacak ve birbirinin tanıtımını yapamayacak.
Dergi ve gazete üzere periyodik yayınlar ile kitap ve elektronik kitap okuyucularının, kısıtlamaya tabi olmadan e-ticaret pazar yerlerinde satışa sunulmasına imkan sağlanacak.
E-TİCARET LİSANSI
Bir takvim yılındaki net süreç hacmi 10 milyar liranın, iptal ve iadeler hariç süreç sayısı 100 bin adedin üzerinde olan e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı, faaliyetine devam edebilmek için Ticaret Bakanlığı’ndan lisans almak ve lisansını yenilemek zorunda olacak.
Lisans fiyatı, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılardan, bunların e-ticaret pazaryerlerinde bir evvelki takvim yılında gerçekleşen net süreç hacimleri oranında tahsil edilecek.
Lisans fiyatı, Ticaret Bakanlığınca peşin olarak tahsil edilecek. Tahsil edilen fiyatlar genel bütçeye gelir kaydedilecek. Bu mali eşikler, her yıl ETBİS bilgileri kullanılarak hesaplanan e-ticaret hacminin yıllık değişim oranına nazaran artırılacak.
Lisans fiyatının hesaplanmasında, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcı ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıların e-ticaret pazar yerleri üzerinden yurt dışına yapılan satışlar hesaba dahil edilmeyecek.
1 OCAK 2023’TE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK
Aracılık hizmeti sunduğu e-ticaret pazaryerlerinde kendisinin yahut ekonomik bütünlük içinde bulunduğu bireylerin markasını taşıyan yahut kullanım hakkını haiz olduğu malları satışa sunan yahut satışına aracılık eden e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, elektronik para kuruluşu olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, eşya nakliyatı faaliyetinde bulunan işletmeler, taşıma işleri organizatörü yahut posta hizmet sağlayıcı olarak yetkilendirilen işletmelerin ekonomik bütünlük içinde bulunduğu e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılar, yükümlülüklere 1 Ocak 2024’e kadar ahenk sağlayacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel yapılan ve tıpkı tarihten itibaren 6 ay içinde bu düzenlemeye uygun hale getirilmeyen aracılık kontratlarının ilgili kararları geçersiz sayılacak.
Lisans alma yükümlülüğü 1 Ocak 2025’te itibaren yerine getirilecek. Düzenleme, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.