Teniste atletlerimizin büyük turnuvalarda muvaffakiyete hasret olduğumuz bir gerçek… Ancak bir hakemimiz var ki, Türkiye’yi tüm Grand Slam turnuvalarında ve hatta olimpiyatlarda muvaffakiyetle temsil ediyor: Esin Kıratlı… Dört grand slam turnuvası ve 2020 Tokyo Olimpiyatları finallerinde çizgi hakemliği yapan Kıratlı, son Wimbledon Turnuvası’ndaki Novak Djokovic-Nick Krygios şampiyonluk maçında da korta çıktı. Tenisteki gururumuz Kıratlı, Spor Arena’dan Burak Akın’ın sorularını yanıtladı:
– Öncelikle tenise olan ilginiz ne vakit başladı. Hakemlik fikri nasıl ortaya çıktı?
Selçuk Üniversitesi Vücut Eğitimi ve Yüksekokulu mezunuyum. Okulda tenisi ikinci branşım olarak seçmiştim. Kulüp ve üniversite ismine tenis karşılaşmalarına katıldım. Daha sonra antrenörlük evrakını alarak tenis öğretmeye başladım. O sıralar Konya’da düzenlenecek bir turnuva için hakemlik kursu açılmıştı. Kursa katıldım ve hakemlik maceram o biçimde başladı.
TÜRKİYE’Yİ TEMSİL ETMEK ÇOK GURUR VERİCİ
– Tenisin tepesinde 4 Grand Slam’da maça çıktınız, iki olimpiyat yaşadınız. Son olarak 2022 finalinde Novak Djokovic – Nick Kyrgios maçında vazife aldınız. Türkiye’ye bu türlü özel tertiplerde temsil etmek nasıl bir his? Bu manada etrafınızdan, topluluktan nasıl yansılar alıyorsunuz?
Evet, şu ana kadar Roland Garros’ta 3, Avustralya Açık, Amerika Açık ve Wimbledon’da 2’şer kere ve en son Tokyo Olimpiyatlarında finalde çalıştım. Türkiye’yi küçük ya da büyük bütün tertiplerde temsil etmek çok gurur verici ve çok özel. Ailem her vakit dayanakları ve duaları ile yanımda. Yakın arkadaşlarım tekrar iletileri ve hoş dileklerini eksik etmiyorlar. Tıpkı vakitte toplumsal medyada irtibatta olduğum birçok kişi de her vakit bildirileri ve hoş kelamları ile beni destekliyor.
HATA YAPMAK BENi OLUMSUZ ETKiLEMEZ
– Teknoloji eskiye oranlar çok daha fazla hayatımızda. Futbolda VAR, basketbolda farklı challange hakları ve teniste ‘Şahin Gözü’ uygulaması… Hakemler kusur yaptıkları şahin gözüyle ortaya çıktığında neler hisseder? Teniste bu teknolojiye bakış açınız nedir?
Açıkçası bazen çok fazla bir şey hissetmeye vaktiniz olmuyor. Maç devam ettiğinden siz de işinizi yapmaya devam etmek zorundasınız. Şayet bir oyunun sonu ise ya da puan tekrarı gerekiyorsa challenge kaybetmek çok güzel hissettirmiyor olağan ki. Kendim için konuşacak olursam, sistemin hala yanılma hissesi olduğu için çok ince kaybedilen challengelardan artık etkilenmiyorum bile. Çok çabuk unutup konsantrasyonumu koruyarak korttaki işime devam etmeye çalışıyorum.
ŞAHİN GÖZÜ BİZİM İŞİMİZİ YAPIYOR LAKİN ÇOK PAHALI
– Pandemiyle birlikte Amerika Açık ve Avustralya Açık’ta müsabakalar çizgi hakemleri yerine şahin gözü sistemiyle oynandı. Çizgi hakemliğinin geleceği ile ilgili bir öngörünüz var mı? Kule hakemi olmak ister miydiniz?
Teniste Hawk Eye Live sistemi bilhassa Covid periyodunda süratlice hakemlerin yerini almaya başladı. Bu sistem ayak kusurundan, out davetine kadar bütün davetleri yapıyor. Yani çizgi hakemlerinin yaptığı işi yapıyor. Ama sistem çok değerli ve şimdilik bu iki Grand Slam ve ayrıyeten birtakım dönem sonu büyük tenis tertiplerinde kullanılıyor. Bütçesi yalnızca bir ya da iki korta sistem kurmaya yeten tenis turnuvaları, sistem kullanmayan daha düşük bütçeli tenis turnuvaları ve toprak kort turnuvaları bir müddet daha çizgi hakemi çalıştırmaya devam edecekler üzere görünüyor. Bu mühlet ne kadar uzun ya da kısa olur süreçte göreceğiz. Hawk Eye Live kullanan turnuvalar ile başlayan yeni bir misyon var tenis turnuvalarında: Maç asistanlığı. Maçın içinde kule hakemine takviye olmak, top değişimi yapmak, oyunculara kort dışı molalarda eşlik etmek üzere sorumluluklarınız var. Ben birinci sefer bu yıl Kanada’ya maç asistanlığı yapmak için davet edildim. Bu vazifesi de deneyim etmiş olacağım.
ÇiZGi HAKEMLiĞi ‘KULE’DEN KEYiFLi
Çizgi hakemliği ile kule hakemliği çok farklı sorumluluklar gerektiren durumlar. Ben esasen kule hakemi olarak da çalışıyorum. Sahip olduğum kokart ile çok büyük turnuvalarda olmasa da, yurtiçinde ve yurtdışında kimi WTA ve birçok ITF turnuvasında kule hakemi olarak çalışıyorum. Büyük turnuvalarda kule hakemi olarak çalışmak ister misiniz diye sorarsanız hiç düşünmedim bile diyebilirim. Çizgi hakemliğinden hala o kadar keyif alıyorum ki kule hakemliğini en az seviyede yapabiliyorum. Lakin koşullar sonrasında ne gösterir bilemem. Kıymetli olan yaptığınız işi severek ve keyifle yapmak.
– Grand-Slam turnuvalarında son yıllarda “kendine mahsus gelenekler” bir epey esnemeye başladı. Maç esnasında hakeme gösterilmesi gereken hürmetin yerini gereksiz agresiflikler ve hakarete varan çıkışlar aldı. Öfke sorunu olan tenisçiler hakemleri nasıl etkiliyor?
Çok etkilendiklerini düşünmüyorum lakin olağan ki bu tıp olaylar can sıkıcı. Hakemler kurallar çerçevesinde oyuncuyu denetim altında tutup maçlarını yönetmeye çalışıyorlar. Şayet çok büyük taşkınlıklar olursa zati gereken cezalar hem kort içinde hem de kort dışında uygulanıyor.
– Bu manada kortta yaşadığınız bir olay var mı?
Benim şimdiye kadar yaşadığım olumsuz bir olay yok.
– 2020 ABD Açık’ta çok konuşulan olay yaşanmıştı. Novak Djokovic, sonlanarak vurduğu topun çizgi hakeminin boğazına gelmesi üzerine diskalifiye edilmişti. Olayın akabinde neler hissetmiştiniz? Laura Robson’la mevzuyu konuştunuz mu?
Ben çok şaşırmamış ya da bir şey hissetmemiştim. Kurallar bütün oyuncular için var ve herkese birebir biçimde uygulanıyor. Bu tıp olaylar vakit zaman kortlarda yaşanıyor. Lakin yalnızca hakemler değil, vakit zaman kortun içinde çalışan bütün vazifeliler (top toplayıcı çocuklar, kameramanlar), hatta seyirciler bile bu olaylardan nasibini alıyor. Fakat dediğim üzere yapılan davranışın sonucunun ne kadar makus olduğu ile alakalı da verilen kararlar değişiyor.
Laura US Open vakti kort dışında çok eğlenceli vakit geçirdiğim hakemlerden bir tanesi. Çabucak olayın gerisinden güzel olduğunu öğrenmiştim ve güzel dileklerimi iletmiştim.
2019’DAKİ NADAL-FEDERER YARI FİNALİ EN ÖZELİYDİ
– Yönettiğiniz maçlardan sizin için en özeli hangisiydi?
Bir kaç tane var açıkçası. Federer – Nadal 2019 Wimbledon yarı final maçı. Hakemler ortasında da herkesin konuştuğu bir maçtı. Herkes finalden çok bu yarı final maçında vazife almayı çok istiyordu Ben o şanslılardan bir tanesi oldum. Ve en son Tokyo Olimpiyatlarında çalıştığım Zverev – Khachanov erkekler final maçı Golden Slam finallerimi tamamlamam manasında benim için çok özeldi.
– Dünyada milyonlarca insanın izlediği büyük maçları yönetiyorsunuz ve bu gayretler kimi vakit 5-6 saate dek uzayabiliyor. Kesinlikle dikkat dağıtıcı birçok faktör var. Çizgi hakemi olarak konsantrasyonunuzu nasıl sağlıyorsunuz.
Biz genelde 1 saat çalışıp 1 saat dinleniyoruz. Bilhassa Grand Slamlerde erkek maçları 5 setlik maçlar olduğu için çok uzun sürebiliyor. Molalarımızı uygun geçirerek korta dinlenmiş olarak dönmeye çalışıyorum. Kortta yaptığım işten keyif almaya çalışarak kendimi devamlı motive etmeye ve konsantrasyonumu daima yüksekte tutmaya çalışıyorum.
Maçlara çıkarken rastgele bir ritüeliniz var mı? Sizi maç ritüelleriyle şaşırtan oyuncular oldu mu?
Genelde turnuva alanına dua ederek giriyorum. Şayet servis çizgisinde çalışacaksam maçın başında kulenin sağ tarafındaki sandalyeye oturmak üzere de bir alışkanlığım var. Değişik alışkanlıkları olan oyuncular var evet lakin biz de alışıyoruz ve artık çok olağan geliyor.
– Wimbledon tek erkekler finalinde Mustafa Vatansever de misyon aldı. Onun için neler dersiniz?
Mustafa benim çok sevdiğim hakem arkadaşlarımdan biri. Londra’da yaşadığı için artık onunla yalnızca Wimbledon vakti görüşebiliyoruz. Mustafa ile finalde çalışmak benim için çok büyük keyifti. Umarım daha birçok finalde bir arada çalışabiliriz.
– Türkiye’de tenis geçmişe oranla çok daha büyük ilgi görse de oyuncu, antrenör, hakem sayımız kâfi değil. Siz bu spor için kıymetli bir örneksiniz. Tenis hakemliği yapmak isteyen gençlere neler söylemek istersiniz?
Türkiye Tenis Federasyonu yıl içinde kâfi sayıda hakemlik kursu açıyor. İlgisi olan herkes Federasyonun internet sitesinden takip edebilir ve kurslara katılabilirler. Bana ulaşan herkese elimden geldiği kadar yol göstermeye ve yardımcı olmaya çalışıyorum. Tenisi sevmek çok kıymetli ve ben tenisi hakikaten çok seviyorum. Umarım uzun bir müddet hakemlik ya da farklı rollerde tenisin içinde olmaya devam edebilirim.