Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 3 Aralık 2021’de ilan ettiği ve “Çin de bu türlü büyüdü. Meyvelerini altı ayda alacağız” dediği Çin modeli ekonomiyi kötü sarstı. Modelin altıncı ayında enflasyon ve cari açık patladı, yüzde 14’e indirilen faiz ise gerçek olarak yüzde 30’ları buldu.
Türkiye aralıkta yeni bir yola girdiğini Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Naci Ağbal’ın yerine Nureddin Nebati’yi atayarak ilan etti. 3 Aralık’ta yaptığı konuşmada Çin modeline geçileceğini açıklayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu modeli şöyle anlatıyordu:
“Türkiye’yi üretimle büyütmek ve faiz kıskacından çıkarmak için ‘ekonomide yeni dönemi’ başlattık. Altı aylık bir süreç öngörüyoruz. Güç olanı seçtik lakin altı ay sonra meyvelerini yiyeceğiz, Çin de bu türlü büyüdü. Vatandaşlarımızın refah düzeyi yükselecek, alım gücü artacak. Cari açığımız kapanacak. Faizi düşük, yüksek yarar elde eden sanayi ülkesi olacağız.”
Altı ay sonunda sayılar, modelin iflasını kanıtlıyor. Kapanacak denilen cari açık, 3.84 milyar dolardan 5.55 milyar dolara çıktı. Artacağı söylenen alım gücü gitgide eridi, yüzde 73 resmi enflasyonla açlık sonu yılın ikinci ayında minimum fiyatı geçti. Yurttaş, zeytinyağı için birbirini ezerken şeker kotayla satılmaya başlandı, domates 35 liraya kadar çıktı.
SONUÇLAR SÜRPRİZ DEĞİL
Tüm ihtarlarına karşın uygulanan Çin modelinin çalışmadığını söyleyen Ekonomist Dr. Artunç Kocabalkan, şöyle konuştu:
– Bu sürpriz olmadı. Şu an hem bütçe açığı hem de dış ticaret açığımız var. Çin modeline geçmek için idare modelini de ona uydurmak lazım.
– Bu kadar döviz açığı olan bir ülkede enflasyonla gayret etmezseniz hiçbir model çalışmaz aslında. Çin de kendi modelini korurken fiyat istikrarını sağlıyor evvel.
– Türkiye’nin ekonomik modele muhtaçlığı yok. Kaldı ki bunlar da ekonomik modeller değil. Ekonomik model olması için evvel yapısal ıslahatlar olmalı ve buna başta siz inanmalısınız.
– Bugün Hazine bakanımız ıslahat olmadığını, bir kabine toplantısı çıkışı her şeyin açıklanabileceğini söylüyor. Enflasyonda beklenti yönetemediklerini itiraf ediyor.