Karar gazetesi iktisat müellifi İbrahim Kahveci, elektrik fiyatlarında üretici ve tüketicideki farka dikkat çekerken, “Adeta elektriksiz kalmakla karşı karşıyayız; ya artırım yapılacak ya da kesintiler artacak” dedi.
Kahveci, “Şimdi elektrik çarpacak” başlıklı yazısında şu sözleri kullandı:
“Geçen yıl şubatta üreticide 0,288TL olan elektriği tüketiciye kesin fiyat olan 0,798TL’den satıyordu. Dikkat ederseniz ortadaki fark 2,5 kat üzere bir şey…
Şimdi durum o denli değil. Nisan 22’de üreticide elektrik fiyatı 1,831TL ederken tüketiciye satış fiyatı 1,556 liraydı. Endüstrici ve esnaf ise bu elektriği bizden çok daha yüksek fiyattan kullanıyor… O başka bir şey.
Aylık ortalamadan söyleyeyim: Üreticide fiyat 01-21 Haziran ortalaması 2,373TL; yani meskenlerde kullandığımız fiyatın (1,56 TL) çok lakin çok üzerinde.
‘SİSTEM KİLİTLENDİ’
Sadece üreticideki fiyatı konut fiyatına yansıtıyoruz dersek en az yüzde 50 artırım yapılması gerekiyor. Yok eskisi üzere elektriği olağan piyasa satışı yapılsa durumu hiç düşünmeyin: FELAKET…
Evet, sistem kilitlendi. Adeta elektriksiz kalmakla karşı karşıyayız. Ya artırım yapılacak ya da kesintiler artacak.
Elektrik fiyatları neden artıyor?
İlk neden ithalat fiyatlarından. Hazine ve Maliye Bakanlığı datalarından aktarıyorum: Geçen yıl şubat ayı Avrupa doğalgaz fiyatı ($/mmbtu) 6,1… Bu yılın unsur 5 aylık ortalaması ise 32,0.
Şöyle yapalım: Gelin bunu TL ile ölçelim: Şubat 2021: 6,1mmbtu*7,08$/TL= 43 TL
Şimdi ise 32,0mmbtu*17,30$/TL= 554 TL.
Gördünüz mü artışı… 10 kattan fazla bir artış var.
Bunu ithal kömür fiyatı üzerinden de yapalım: Şubat 2021 62,0*7,08=439 TL
Şimdi ise 112,4*17,3=1.944 TL. Burada da yaklaşık 5 katlık bir artış var.
‘YATIRIMLARDA KULLANILAN KREDİLER DÖVİZSE BİZİ ETKİLİYOR’
İyi ancak biz elektriğin hepsini ithal kömür ve ithal doğalgaz santrallerinden mi üretiyoruz? EPDK mart bilgilerine nazaran ülkemizde toplam elektrik üretiminin %49,32’si yenilenebilir santrallerden karşılanıyor. Bunlar ne mi? Hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, güneş santralleri… Bunlara üretim kademesinde döviz ödemiyoruz; yatırımlarda kullanılan krediler dövizse bizi etkiliyor.
Hatta bu saydıklarıma %15,53 hisseye sahip yerli kömür santrallerini de ekleyebiliriz. O vakit oran %64,8’e çıkıyor.
Demek ki, elektrik üretiminde direkt yurtdışına bağlılığımız %35’lerde kalıyor.
O vakit bu kadar artırım neden oldu? Üreticide fiyatlar bu kadar neden arttı?
Halka açık elektrik şirketlerinin birinci 3 aylık bilançolarından satışlar ve brüt karlarını vereyim (Satış/Brüt Kar -Milyon TL):
Ak Güç : 2.215/434 (önceki 614/71)
Aksa Güç: 5.892/1,427 (önceki 2.144/396)
Aydem Güç: 849/528 (önceki 257/84)
Galata Wind Güç: 290/247 (önceki 88/58)
Odaş Güç: 1.071/532 (önceki 277/58)
Cante Güç: 907/507 (önceki 238/52)
Zorlu Güç: 5.962/934 (önceki 2.407/379)
Bu şirketleri üst üste topladığımda şu çıkıyor: Bu yılın birinci 3 ayında 17.186 milyon liralık satıştan 4.652 milyon lira brüt kar elde etmişler. Brüt kar marjı %27,1
Ya geçen yılın birinci 3 ayında durum neymiş?
Aynı şirketler geçen yıl birinci 3 ayda 6.025 milyon liralık satıştan 1.098 milyon lira brüt kar elde etmişlerdi. Brüt kar marjları da %18,2 ediyordu.
Hem satışlar patlamış hem de kârlar…
İyi lakin bu durum bankalarda da birebir değil mi? Hatta bir çok dalda de tıpkı durumu görmüyor muyuz?
‘ORTADA FEVKALADE BİR ÖNGÖRÜSÜZLÜK VAR’
Görüyoruz alışılmış…
Bu hususa daha evvelce de değinmiştim. Ortada harikulade bir öngörüsüzlük var. Güç şirketlerinin yatırım borçlarının büyük kısmı döviz cinsinden. Sanki yarın dolar 17,0 lirada mı kalacak yoksa 25,0 liraya mı çıkacak?
Görünen o ki, şirketler de kendilerini muhafazaya çalışıyor. Olağan marjların çok üzerinde satış yaparak risklerini düşürmek istiyor. Umarım Ankara öngörülebilir bir iktisadın ne kadar değerli olduğunu anlayabilir.” (HABER MERKEZİ)