Aksaray’da esnaf, ekonomik kriz nedeniyle vatandaşın alım gücünün düşmesi yüzünden iş yapamamaktan şikayet etti. Aksaray’daki kapalı çarşıda erkek giysi üzerine mağaza işleten Sadullah Çoban, “Bu ülkenin içinde yaşayan yalnızca yüzde 20’lik kesim değil, yüzde 100’lük bir kesim var. Yüzde 20’lik zenginlere kazandırmak yerine en alt tabakayı da biraz daha düşünsünler, küçük esnafı düşünsünler” dedi.
Aksaray’da esnaf, ekonomik kriz nedeniyle yaşadığı sıkıntıları ANKA Haber Ajansı’na anlattı. Aksaray’daki kapalı çarşıda erkek giysi mağazası işleten Sadullah Çoban, şunları söyledi:
“ESKİYE NAZARAN KÂRIMIZ ÇOK DÜŞTÜ”
“Aksaray’da bir esnafım. Erkek spor giysi üzerine bir dükkanımız var, erkek giysi ile uğraşıyoruz, yani gençlere hitap ediyoruz. Bir buçuk yıldır bu işi yapıyorum, elimizden geldiği kadar gençlere hizmet vermeye çalışıyoruz. Birinci başladığımla durum şu an çok farklı. Geçen yıl aldığımız pantolonları, örnek veriyorum, bu yıl üç katına alıyoruz. Bu da insanları zorluyor. Yani biz de üç katına, üç buçuk katına aldığımız için kârımızı ona nazaran koyuyoruz. İnsanların alım gücü şu anda çok düştü, bizim eskiye nazaran kârımız çok düştü. Aldığımıza nazaran satamıyoruz. İnsanlara çok değerli geliyor. Mesela geçen yıl kendi eşim, dostum, arkadaşım geliyordu dört, beş tane pantolon alıyordu, ‘Değişe değişe kullanmak için’ diyerek. Şu anda geliyor vatandaş, bir taneyi güç alıyor ya da alamıyor. Hatta bayrama az kaldı, adam geliyor, bir pantolon bir tişört alabilirse alıyor.
“UMUDUMUZ, BAYRAMDAN SONRA GURBETÇİ GELİRSE GURBETÇİDEN YANA”
İşlerin sistemi çok makûs. İş hiç yok. Bayramda olur mu diye umut ediyoruz. Bizim Aksaray gurbetçisi çok olan bir vilayet ancak şimdi gurbetçilerden de gelen yok. Umudumuz, bayramdan sonra gurbetçi gelirse gurbetçiden yana. Yerli vatandaşın alım gücü zati hiç kalmadı, bunu herkes biliyor. ‘Alıyoruz’ diyenler var ancak bunlar bence kendini kandırıyorlar. Bu işi yapan biziz. Geçen yıl 30 liraya tişört satıyordum, bu yıl tişört 100 lira. Geçen yıl 100 liraya pantolon satıyordum, bu yıl pantolon 350 lira, daha 400 liraya pantolon var mesela. İnsanların alım gücü bitti diyebiliriz.
“ÜLKEMİZİN GİTTİĞİ TERTİP DÜZGÜN DEĞİL”
Hala ‘Ülkemizin durumu, iktisadı çok güzel’ diyen beşerler var, gözlerini açmalarını istiyorum artık. Düzgün olan neymiş, yani her şey üç dört katı oldu. En berbat artırım gelen, iki katı geliyor. Kaliteli eser satıyoruz elimizden geldiği kadar lakin artık kaliteli eser de satamayacağız herhalde insanlara. Zira bir tane çorap 20-25 lira, değerli geliyor. Artık kaliteli de satamayacağız. Bu türlü giderse beşerler ne yapacak bilmiyorum. Güç fakat ülkemizin gittiği tertip düzgün değil. Durum çok makus, inşallah Allah sonumuzu hayır etsin. Düzgüne sarfiyat diye temenni ediyoruz. Şu anda cebimize kalma diye bir şey yok, dükkandaki kendi sermayemizi koruyabilirsek çok hoş bir şey. Satıyorsun, gidiyorsun, sattığın fiyatın 10 lira aşağısına, 15 lira aşağısına toptancıdan kendimize alıyoruz. Esasen ortada kalan para da işte giderimize harcanıyor. Dükkanımızdaki eserleri, kendi sermayemizi koruyabilirsek buna şükrediyoruz. Şu anda çeşidi takip edersen, müşteriye güzel bakarsan, müşteriyle ilgin alakan uygun olursa müşterin varsa o formda olur. O denli değilse esnafın da hali çok makus, vatandaşın hali de çok makus. Esasen her şey zincirleme ülkemizde.”
“EN VARLIKLI KISMI DAHA DA VARLIKLI ETMEYE ÇALIŞIP ALT TABAKAYI BİTİRMESİNLER”
“Küçük esnafın durumu bitti bitecek. Sağ olsunlar devlet büyüklerimiz, nasıl yapıyorlarsa artık bütün büyük alışveriş merkezlerini destekliyorlar gibi” diyen Sadullah Çoban konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Onlar kazanıyor parayı, şu anda her şeyi onlara döndürdüler. Sağ olsunlar, küçük esnafın hali perişan. Bu türlü nereye kadar gideceğini biz de bilmiyoruz. Bu formda olursa sıkıntı yani. Bu halde bir, bir buçuk sene daha masraf, o da uygun dayanırsan o denli. Devlet büyüklerimize sesleniyorum; şayet beni duyabiliyorlarsa bu vatanın içinde, bu ülkenin içinde yaşayan yalnızca yüzde 20’lik kesim değil, yüzde 100’lük bir kesim var. Yüzde 20’lik zenginlere kazandırmak yerine en alt tabakayı da biraz daha düşünsünler, küçük esnafı düşünsünler, insanlarımızı düşünsünler. Yüzde 20’lik en varlıklı kısmı daha da güçlü etmeye çalışıp alt tabakayı bitirmesinler, ezmesinler; bunu istiyoruz.”
“KRİZLER BİTMİYOR”
Aksaray’da iç çamaşırı satan Huri Aydın da şöyle konuştu:
“Aksaray’da iç giysi dükkanında bayan işletmeciyim. 2016 yılından itibaren burada esnafım. Şu an işlerimiz çok makus, kan ağlıyoruz. Zira vatandaşta para yok. Her şey çok kıymetli, durmadan eserlerimize artırım geliyor. Gelen artırımların önüne kimse geçmiyor, geçemiyor. Daha doğrusu geçilmiyor mu onu da bilmiyoruz. Alım gücü kalmayınca çark dönmüyor ve biz borçlarımızı dahi ödeyemiyoruz, ödeyemeyecek haldeyiz. Nitekim bütün içtenliğimle söylüyorum; ben kendim 2016 yılından itibaren kendi dükkanımı çevirmiyorum, bu haldeyim, bu bir gerçek. Öteki vakitlerde da pandemiydi, ondan evvel 15 Temmuz olayları vardı, darbe oldu ve daima krizler önümüze geçiyor, bitmiyor.
“KLİMAMIZI MÜŞTERİ GİTTİKTEN SONRA KAPATIYORUZ”
Ürünlere gelen artırımlar aylığa döndü. Olağanda sene de iki sefer artırım gelirdi, yıl başında ve ondan 6 ay sonra ve gelmeden evvel firmalar bize haber verirdi, ‘Ürüne artırım gelecek bilginiz olsun, stok yapmak ister misiniz’ denilirdi. Bu artırımlarda da eser fiyatı en fazla 3 ile 5 TL oynardı. 10,90 TL’den sattığım kolay bir atletin fiyatı şu an 134 TL. Sattığımız eserlerin şu an bir adedini güç satıyoruz. Faturalarımız çok fazla arttı. Şu an klimamızı müşteri gittikten sonra kapatıyoruz, o haldeyiz. Klima açmadığımız halde son gelen elektrik faturamız 600 küsur liraydı. Meskeni hiç söylemiyorum, meskene daha fazla geliyor ve bin TL’den az fatura hiç ödeyemedik.
“ONDA YOK, BENDE YOK, KİMSEDE YOK. ÇARK DÖNMÜYOR”
Kadın esnaf olarak her türlü zorlukla karşılaşıyoruz. Öncelikle alım gücümüz düştü, eser alamıyoruz, sattığımız eserleri yerine koyamıyoruz ve ödemesini yapamıyoruz. Bir bankaya gittiğimiz vakit, 1,90’dan başlayan faizlerle biz burayı çeviremeyiz. Gurbetçilerin gelmesini dört gözle bekliyoruz. Almancı gelecek, alışveriş yapacak, herkes onu bekliyor ve maalesef onların alışverişi bizi kurtarmayacak. Onların parası ile bizim eserlerimiz eşit bantta. Geçen yıl onların 100 eurosuna iki set verirken şu an bir set veremiyoruz. Vatandaşın yansısı; birden fazla alamıyor, dükkana giriyor, bakıyor, çıkıyor. Çok muhtaçlığı olan üç tane alacağına bir tane alıp çıkıyor. Onda yok, bende yok, kimsede yok. Çark dönmüyor. Bu bu türlü gitmez. Tahminen kurumsallar ve esaslı mağazalar kalacak lakin bu türlü giderse biz de gideriz, kapanırız. İstediğim tek şey, nizam değişsin, birileri çıksın artırımlara ‘dur’ desin. Sistem değişmek zorunda. Evet, dünyada kriz var lakin buradaki insanların alım gücü çok çok düştü ve yiyecek alamayacak durumdalar. İç giysi almak lüks oldu. Ben, şahsım ismine alışveriş yapmaya korkuyorum. İşletme sahibi olarak alışveriş yapmaktan korkuyorum, zira ufacık bir şey dünyanın parası tutuyor.”