Enflasyon Araştırma Kümesi (ENAG) Mayıs Ayı Ekonomik Tahlil Raporu’nda, “Yanlış para siyaseti kararları, beklentileri daha da bozmaya devam ediyor. Yılın birinci çeyreğinde yüzde 7,3’lük bir ekonomik büyüme gerçekleştiğini ancak vatandaşlarımızın alım gücündeki azalmanın orta sınıfı yok eder biçimde gerçekleştiğini izliyoruz” uyarısı yapıldı.
ENAG Mayıs Ayı Ekonomik Tahlil Raporu’nda, Kur Muhafazalı Mevduat’ın (KKM) günümüze kadar 120 milyar TL üzerinde hazineye ek ödeme yarattığı belirtildi. Raporda şu datalar yer aldı:
Ekonomiyi etkileyen dış faktörler
“Mart ve Nisan ayı raporlarımızda belirttiğimiz üzere, Fed ve ECB faiz artırım süreçlerinin içinde olması sebebiyle gelişmekte olan ve 3. Dünya ülke ekonomilerine negatif tesirlerin daha da manalı olmaya başladığını görüyoruz. ABD’de ve Avrupa’da enflasyonun yükselen seyri global bir ekonomik daralmaya işaret ediyor. İkinci çeyrek raporlarında (Haziran ayı itibariyle) gelecek raporlar ile bu durumun tespitini daha sağlıklı yapacağımızı düşünüyoruz.
“Enerji mevzuları tıpkı vakitte besin güvenliği ve ulaşılabilir bahisleri ile birlikte hareket eden olgular”
Durağanlık seyrine giren global iktisadın tesirleri emtia tarafında bilhassa besin ve petrol özelinde ortaya çıktı. Bilhassa yükselen güç maliyetleri nedenli inançlı besine ulaşılabilirliğin azaldığının tespitini de Dünya Besin Kurulu raporlarında görmekteyiz. Güç raporlarımızda belirttiğimiz petrol fiyatlarındaki yükseliş seyrinin süreceği olgusunun gerçekten tespitlerini yatırım kuruluşlarındaki profesyonellerin de (Moody’s, S&P, Goldman Sachs raporları) teyit etmeye başladığını izliyoruz. Güç bağımlılığı ve sürdürebilir güç hususları birebir vakitte besin güvenliği ve ulaşılabilirliği hususları ile birlikte hareket eden olgular olarak ele alınmaya başlandı.
“Hem ABD hem de AB tarafındaki stagflasyon sinyalleri”
ABD ve Avrupa borsaları ekonomilere olan istihdam yaratıcı tarafını yıllardır süregelen QE (parasal genişleme) siyaseti ile arttırmıştı, QT (parasal daralma) siyaseti ile birlikte tüm dünyada işsizlik sayılarının yükseleceğini, PMI bilgilerinin arz-talep istikrarındaki kırılma ve gelir eşitsizliği nedenli olarak daha da artacağını öngörüyoruz. Geçen ay da belirttiğimiz üzere bu baskılar sebebi ile QE siyasetlerine mecburen dönüleceğini kestirim ediyoruz. Bu yüzden üstte belirttiğimiz üzere 2. Çeyrek raporları çok ehemmiyet arz ediyor. Hem ABD hem de AB tarafındaki stagflasyon (ekonomik durağanlık ve yüksek enflasyon) sinyalleri ile birlikte bu sürecin 2008 krizinde ve sonrasında yaşanan para siyaseti patikasına yakınsayacağını düşünüyoruz.
Ekonomiyi etkileyen iç faktörler
Nisan ayı Merkez Bankası (MB) faiz kararında siyaset faizini sabit tuttuğunu (%14) daima birlikte takip ettik. Dünyada artan enflasyon yükselişi ve nakdî daralma siyasetleri ile birlikte bunu görmezden gelen para siyasetlerine devam edildiğini izliyoruz.
Kur Muhafazalı Mevduat’ın (KKM) günümüze kadar 120 milyar TL üzerinde hazineye ek ödeme yarattığını üzülerek izliyoruz. Geçen ay bu yan siyasetlerin enflasyonist baskıyı arttıracağı istikametindeki öngörülerimizi sizlerle paylaşmıştık. Bu ay E-TÜFE araştırmamızdaki artış da bunu doğrular niteliktedir. ENAGrup Tüketici Fiyat Fiyat Endeksi (E-TÜFE) Mayıs ayında yüzde 5.46 arttı. E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı ise yüzde 160.76 olarak gerçekleşti. Yanlış para siyaseti kararları, beklentileri daha da bozmaya devam ediyor.
“Orta sınıfı yok eden yoksullaştıran büyüme”
‘Fakirleştiren büyüme’ kavramına tekrar değinirsek, yılın birinci çeyreğinde %7,3’lük bir ekonomik büyüme gerçekleştiğini ancak vatandaşlarımızın alım gücündeki azalmanın orta sınıfı yok eder biçimde gerçekleştiğini izliyoruz. Dış borçlardaki artış ile birlikte bu duruma baktığımızda ise uygulanan yanlış siyasetlerden kaynaklı hem enflasyondaki yükseliş, hem işsizlikteki artış, hem de kurdaki artış bu ekonomik büyümenin topluma yansımadığını belirtir niteliktedir. Kelam konusu aksiliklerin daha da artarak devam edeceğini varsayım ediyoruz.
Dış ticaretteki gelişmelere baktığımızda ticaret açığında yıllık bazda %157’lik bir artış olduğunu görüyoruz. Üretimde dış ticarete bağımlılığın ortaya çıkardığı bir net fotoğraf var: Ucuza satıp yerine değerliye koyuyoruz ve ürettiğimiz de vatandaşların muhtaçlığını tam manasıyla karşılayamıyor (fakirleştiren büyümenin en net fotoğrafıdır bu birebir zamanda). Hakikaten ithalattaki artışın 29,7 milyar dolar üzere rekor bir düzeye çıktığını ihracatın ithalatı karşılama oranının ise %64 düzeyine gerilediğinden zati bunu görebilmekteyiz. Bu durumun yansımalarını da CDS risk primindeki 700 baz puanın aşağısına düşmeyen seyir ile de teyit etmekteyiz. Temerrüt risk sonu (ülke iflası) olarak geçen puanlara her geçen gün daha fazla yakınsandığını da belirtmek isteriz.”