Çocuklar doğal afetlerin tesirlerine karşı bağışık değildir ve bilhassa zelzelelerin duygusal refahları üzerinde kıymetli bir tesiri olabilir. Çocuklar zelzele yaşadıktan sonra dehşet, tasa, ıstırap ve öfke üzere bir dizi his hissedebilirler. Yaşlarına bağlı olarak farklı gerilim belirtileri gösterebilirler. Bu yazıda, okul öncesi, ilkokul ve lise de dahil olmak üzere farklı yaşlardaki çocuklarda arayabileceğiniz gerilim belirtilerini keşfedeceğiz.
Okul öncesi çocuklar:
Okul öncesi çocuklar hislerini sözlerle tabir edecek lisan marifetlerine sahip olmayabilirler, lakin aşağıdakiler üzere fizikî ve davranışsal gerilim belirtileri gösterebilirler:
Belirtiler:
• Bakım verene sığınmak
• Her zamankinden daha fazla ağlamak yahut sızlanmak
• Tuvalet eğitiminde yatak ıslatma yahut gerileme
• Uyku tertibindeki değişiklikler
• İştahtaki değişiklikler
• Artan öfke nöbetleri yahut agresif davranış
• Bakım verenlerden ayrılma korkusu
• Yalnız ahenge zorluğu
Öneriler:
Regresif davranışlar: Okul öncesi çocuklar sarsıntıdan sonra yatak ıslatma, başparmak emme yahut bebek konuşması üzere gerici davranışlar sergileyebilirler. Bu davranışlar, küçük çocukların gerilim ve korku ile başa çıkmaları için yaygın bir yoldur. Bu süreçte bunların olmasının olağan olduğunu, endişelenmemesi gerektiği iletisi çocuğa verilmelidir.
Konfor objeleri: Küçük çocuklar en sevdikleri oyuncakta yahut battaniyede rahatlık bulabilirler. Bu objeleri yanlarında tutmaya ve bir rahatlık ve güvenlik kaynağı olarak sunmaları için onlara sunulabilir.
Güvence: Çocuğunuza inançta olduğuna dair vurgular yapılabilir ve sevildiği konusunda garanti verilebilir. İnançta hissetmelerine yardımcı olmak için onlara sarılma yahut kucaklaşma üzere fizikî şefkat sunulabilir. Bunlar kısmında teklif edilip ısrar edilmemelidir.
İlkokul periyodundaki çocuklar:
İlkokul çocukları neler olduğunu daha güzel anlarlar ve aşağıdaki gerilim belirtilerinden kimilerini sergileyebilirler:
Belirtiler:
• Karanlıktan yahut yalnız kalmaktan korkmak
• Ahenge güçlüğü
• Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler
• Baş ağrısı yahut karın ağrısı
• Kabuslar yahut uykuya dalma sorunu
• Artan sonluluk yahut öfke
• Konsantre olma yahut dikkat etme zorluğu
• Toplumsal geri çekilme yahut fazla yapışma eğilimleri
Öneriler:
Fiziksel semptomlar: İlkokul çocukları baş ağrısı, karın ağrısı yahut yorgunluk üzere fizikî gerilim belirtileri yaşayabilir. Bu semptomları ciddiye alın ve devam ederlerse bir çocuk psikiyatri uzmanı ya da klinik psikologtan takviye almayı düşünebilirsiniz.
Normal aktivitelere katılın ve teşvik edin: Çocuğunuzu arkadaşlarıyla oynamak yahut hobilere katılmak üzere olağan aktivitelere katılmaya teşvik edin. Bu, olağanlık ve rutin duygusu hissetmelerine yardımcı olabilir.
Olumlu düşünme: Çocuğunuzun durumun olumlu istikametlerine odaklanmasına yardımcı olun. Diğerlerinden aldıkları yardım yahut toplumun gücü üzere zelzeleden sonra olan uygun şeyler hakkında konuşmaları için onları teşvik edin.
Lise devrindeki gençler:
Lise devrindeki gençlerin olanların ciddiyetini manaya mümkünlüğü daha yüksektir ve aşağıdaki gerilim belirtilerinden kimilerini sergileyebilirler:
Belirtiler:
• Ahenge güçlüğü
• Yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler
• Baş ağrısı yahut karın ağrısı
• Konsantre olma yahut dikkat etme zorluğu
• Arkadaşlardan ve aileden kendini geri çekme
• Risk alma davranışında artış (örneğin husus kullanımı)
• Panik atak yahut anksiyete belirtileri
• Depresyon yahut ümitsizlik duyguları
Öneriler:
Okul performansı: Lise periyodu öğrencilerin, zelzele sonrası akademik performansta düşüş yaşayabilirler. Onları öğretmenlerden yahut öğretmenlerden takviye almaya ve ders çalışmak için sessiz ve dikkat dağıtıcı olmayan bir ortam sağlamaya teşvik edin. Tahminen dönemsel olarak onlardan o devir içerisinde yüksek muvaffakiyet beklemek yerine rutinde kalmasının daha kâfi olabileceğini hissettirin.
Gelecek planlarını tartışın: Çocuğunuzu gelecek planlarını ve amaçlarını konuşmaya teşvik edin. Bu, bir denetim ve maksat duygusu hissetmelerine yardımcı olabilir. (Bunun için sarsıntıya şahit olmuş olan çocuğun temek güvenlik gereksinimlerini karşılamış olması önemlidir). Bu konuşmayı yapmak o genci geleceğe dair ümit vermeye yönelik olmalıdır baskı yapma ve aksiyona zarurî kılmak değildir.
Psikolojik dayanak:
Kalıcı gerilim yahut anksiyete belirtileri yaşıyorsa çocuğunuz için profesyonel yardım aramayı düşünülebilir. Lakin bunun için yaklaşık 1 ay üzere bir müddet ila 3 ay kadar bir sürecin sonrasında olması önerilir. Lakin bu belirtiler bu müddetten sonra devam ediyor ise bir ruh sıhhati uzmanı ile birlikte başa çıkma stratejileri ve takviyesi sağlayabilir.
Yukarıdaki bahsi geçen belirtilerinin her yaştan çocuğun kendine mahsus biricik olduğu ve dönemsel olarak farklı belirtiler gösterebileceğini belirtmek değerlidir. Ek olarak, birtakım çocuklar başkalarından daha dirençli olabilir ve rastgele bir gerilim belirtisi göstermeyebilir. Her çocuğun eşsiz olduğunu ve farklı dayanak çeşitleri gerektirebileceğini hatırlamak da değerlidir.
Çocuğunuzda bu gerilim belirtilerinden rastgele birini fark ederseniz, onlara takviye sunmak ve anlayış göstermek değerli olacaktır. Onları, hisleri hakkında konuşmaya teşvik edin ve inançta olduklarına dair teminat verin. Çocuğunuzun uygunluğu konusunda kaygılarınız varsa, bir klinik psikologtan yahut çocuğunuzun çocuk psikiyatrist uzmanından profesyonel takviye almaktan çekinmeyin. Dayanağınız ve rehberliğiniz ile çocuğunuz zelzelenin gerilimiyle başa çıkmayı öğrenebilir ve gelecek için dayanıklılık geliştirebilir.