Sağlık Bakanlığı bugünkü açıklamasında, zelzeleden etkilenen bölgelerde salgın hastalık riskine karşı halk sıhhati çalışmalarına tartı verildiği söyledi. Açıklamaya nazaran, sarsıntının birinci gününden itibaren, bölgede 15 bin 706 UMKE ve 112 işçisi, 18 bin 97 tabip ve 113 bin 3 sıhhat işçisi (toplam 146 bin 806) misyon yapıyor. Afet bölgesindeki 10 vilayette 6 Şubattan bugüne kadar 300 bine yakın şahsa birinci basamakta muayene, 2 bin 846 hamile izlemi, 9 bin 685 bebek ve çocuk izlemi yapıldı. 4 binden fazla noktadan su örneği alınarak yetersiz görülen yerler klorlandı. Bölgeye kâfi sayıda kuduz, tetanos ve çocukluk çağı aşıları gönderildi.
Ancak alandan gelen haberler sıkıntıları işaret ediyor. Diken’den Mesude Erşan’ın haberine nazaran; gerek Türk Tabipleri Birliği Zelzele Kriz Masasına alandan günbegün ulaşan raporlar gerekse Sıhhat İşçileri Sendikasının (SES) yeniden bölgeden aldığı bilgilerle hazırladığı rapora nazaran sarsıntının sekizinci gününde olsak da hala tesirli tedbirlere muhtaçlık duyuluyor. Alanda uyum problemleri yaşanıyor.
Enkaz çalışmasına katılanlar da tetanos aşısı olmalı
Birinci basamak sıhhat hizmetlerinin başlamaması ehemmiyeti meselelerden. Çocuklara kızamık, hamilelere tetanos, grip ve covid aşılarının bir an evvel yapılması kritik değer taşıyor. Yeniden enkaz çalışmasında olanlara tetanoz profilaksisi (koruyucu maksatlı aşılanma) uygulanması gerekiyor. Lakin enkaz altından çıkanlar bile aşılanmamışken, çalışmalara katılanların aşılanması gündeme bile gelemiyor.
Güvenlik hala sağlanamadı
Türk Tabipleri Birliği İkinci Lideri Doç. Dr. Ali İhsan Ökten bölgede güvenliğin hala sağlanamadığını söyledi: “Japon Tabipler Birliği bize yardımcı olmak istiyor. Araçları ve imkanları da var. Bize ‘Gideceğimiz yerler inançlı mi, yağma var mı’ diye soruyorlar. Ülkemiz ismine utanç verici. Bu şekil olayların olmaması gerekir. Birtakım takımlar arama, kurtarma çalışmalarında kâfi takviye göremedikleri için ayrılmak zorunda kaldılar.”
Asbest solunuyor
TTB ve SES raporlar ayrıyeten enkazların bulunduğu tüm alanlarda asbest ve tozun dolaştığını vurguluyor. Asbest ve toz bölgedeki herkes tarafından solunuyor. Bu bilhassa akciğer hastalıkları açısından önemli risk yaratıyor. Doktorlar bakanlığın vakit kaybetmeden bölgenin maske muhtaçlığının (FFP2, FFP3) karşılanmasını istedi.
Hayvan ısırığı çok, kuduz aşısı yok!
Bölgede hayvan ısırıkları çok fakat kuduz aşısı birtakım yerlerde yok. Akut teneffüs yolu enfeksiyonları ile ishallerin yanı sıra yara yeri enfeksiyonları, ruhsal şikâyetler (özellikle ilaç bulamayanların mahrumluk yaşaması) öne çıkıyor.
Uyuz tedavisinde sorun var. Uyuz olanların yıkanması gerekiyor lakin seyyar banyo imkanı bulunmuyor. Bu sorun büyümeden hijyen şartlarının düzeltilmesi gerekiyor.
Sağlık hizmetlerinde sıkıntıların sürdüğü bölgeler ve son durum söyle:
Gaziantep Nurdağı, İslahiye’de durum:
İshal hadiselerinin artışa geçmesi telaş verici.
Gönüllü sıhhat işçilerinin mat, uyku tulumu, ısıtıcı, hijyen kitlerine gereksinimi var.
Nurdağı’nda yalnızca acil servis çalışıyor. Ameliyathaneler hala hizmet veremiyor.
Gebe takipleri ve bebek aşılamalarında önemli sıkıntılar mevcut.
Gebe takipleri sıkıntılı, tuvalet probleminden ötürü hamileler az su içiyor.
Adıyaman’da durum:
Kent merkezinde 215 aile sıhhati merkezinden yalnızca 15-20’si kullanılabiliyor.
Gönüllü sıhhat çalışanlarının yemek, tuvalet, barınma meseleleri vardır. Çalışma saatlerinin değişimiyle ilgili bir düzenleme mevcut değil.
Aşı takip sistemine ulaşılamadığı için aşılama yapılamıyor. Hepatit B aşısı eksik.
Kente acil ameliyatlar yapılıyor. Ameliyat sonrasında takip edilmesi gereken hastalar sevk ediliyor.
Hatay’da durum:
Kent merkezi ve ilçelerinde sıhhat hizmeti son derece yetersiz.
Aile sıhhati ve toplum sıhhati merkezlerinin binaları hasarlı ya da yıkılmış. Binalar için zelzele hasar çalışması bekleniyor.
Kentteki revirler bilhassa birinci basamak sıhhat hizmetlerinin boşluğunu doldurmayı hedefleyerek kurulmuş süreksiz yapılar.
Kentte poliklinik hizmetleri meslek örgütleri tarafından veriliyor.
Kahramanmaraş’ta durum:
İshal ve uyuz olayları bildiriliyor.
Şehir asbestli bir toz bulutu içinde. Bu değerli akciğer hastalıkları (kanser dahil) neden olabilir.
Çadırların dışında daima odun yakılıyor. Hava kirliliği ayrıyeten büyük sorun.
Tuvaletler hala yetersiz.
Temiz su sağlanmış değil, çeşmelerden bulanık su akıyor.
Yeterince aşı sağlanamadı. Tetanos aşısı yetersiz. Hastanelerde yaralıları dahi yapılamadı.
Çadırlar mevsime uygun değil. Çok soğuk.
Temizlik gereçlerine muhtaçlık var.