Dünya genelinde açıklanan makroekonomik bilgiler önde gelen ekonomilerde yavaşlamanın sürdüğüne işaret ederken, salgın ve savaş üzere süregelen riskler dikkate alındığında resesyon kaygıları gündemi meşgul etmeye devam ediyor. Öteki taraftan arz istikametli baskıların canlı kalması, uzun vadeli yüksek enflasyon tasalarının sürmesine neden oluyor.
Bu doğrultuda enflasyon ve resesyon ikilemi ortasında kalan merkez bankalarının atacağı adımlar ve yetkililerin yönlendirmeleri, yatırımcı fiyatlamaları açısından en kıymetli belirleyici pozisyonunda bulunuyor.
Küresel çapta para siyasetlerine istikamet veren ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eylül ayı toplantısında alacağı kararlar ise belirsizliğini koruyor. Bir evvelki toplantısını temmuz ayında gerçekleştiren ve 75 baz puanlık faiz artırımı ile epey “şahin” bir adım atan Fed’in toplantı tutanaklarında verdiği sinyaller, gelecek aylar için bilgi odaklı ve daha ölçülü bir siyasete işaret etmişti.
Buna rağmen Fed Lideri Jerome Powell’ın Jackson Hole İktisat Siyaseti Sempozyumu kapsamında yaptığı açıklamalar 75 baz puanlık faiz artırımına kapıyı aralamış, sonraki süreçte banka üyelerinin yönlendirmeleri de bu ihtimali desteklemişti.
Açıklanan bilgilerin karışık sinyaller vermesi ve artan jeopolitik risklerle bankanın bu ayki toplantısına ait beklentiler değişkenlik gösterirken, halihazırda para piyasalarında Fed’in 20-21 Eylül’de 75 baz puanlık faiz artırımına gitme ihtimali yüzde 58 olarak fiyatlanıyor.
Banka’nın 1-2 Kasım ve 13-14 Aralık’ta gerçekleştireceği toplantılarda ise 50’şer baz puanlık faiz artırımına gitmesine daha yüksek bir mümkünlük veriliyor. Her ne kadar son ana kadar değişkenlik gösterse de, bu beklentilerin gerçekleşmesi durumunda Banka; 3 toplantısında 175 baz puanlık artırıma giderek yıl sonunda siyaset faizini 400-425 aralığına çıkarmış olacak.
RESESYON TELAŞLARI YÜZÜNDEN ECB KÖŞEYE SIKIŞTI
Rusya-Ukrayna savaşının ortasında güç kriziyle çaba eden Avrupa’da, bölgenin en güçlü ekonomilerinde bile giderek artan resesyon telaşları yükselen enflasyon karşısında Avrupa Merkez Bankası’nı (ECB) köşeye sıkıştırıyor.
ECB’nin 8 Eylül’de gerçekleştireceği toplantıya dair yetkililerin Jackson Hole’de tartışmaya açtığı 75 baz puanlık faiz artırımı ise azımsanamayacak bir ihtimal olarak göze çarpıyor. Buna rağmen geçen hafta G7 ülkelerinin Rus petrolüne tavan fiyat uygulamasında mutabakatı ve Rusya’nın da kelam konusu kararı uygulayanlara petrol satmayacağını bildirmesi, beklentilerin yine şekillenmesine neden oldu.
Söz konusu gelişme güç fiyatları öncülüğünde enflasyonist baskıları artıracak bir öge olarak öne çıksa da resesyon ihtimalini de artırması ECB’den iktisada takviye beklentilerini güçlendirdi.
Halihazırda para piyasası fiyatlamalarında, ECB’nin bu hafta perşembe günü gerçekleştireceği toplantıda tarihinde birinci kere 75 baz puanlık faiz artırımına gitmesi bekleniyor.
ECB en son temmuz ayı toplantısında 11 yılın akabinde birinci sefer faiz artırımına giderek, yüzde 0 seviyesinde bulunan refinansman faizini yüzde 0,50’ye, marjinal faiz oranını yüzde 0,25’ten yüzde 0,75’e ve mevduat için ödenen faiz oranını yüzde eksi 0,50’den yüzde 0’a yükseltmişti. Faiz artırımına rağmen Avro Bölgesi’nde yıllık enflasyon yükseliş eğilimini sürdürerek ağustosta yüzde 9,1 ile tarihi doruğunu görmüştü.
JAPONYA’DA, PARA SİYASETİ GEVŞEK KALMAYA DEVAM EDİYOR
Enflasyonun seyri açısından dünya ülkelerinden ayrışan Japonya’da, para siyaseti da emsallerine kıyasla gevşek kalmaya devam ediyor.
Uzun yıllardır düşük enflasyonla çaba eden ülkede, Rusya-Ukrayna savaşı sonrası artan emtia fiyatlarına rağmen Tüketici Fiyat Endeksi’nin sonlu yükselmesi, ultra gevşek para siyasetinin sürdürülmesinin en kıymetli münasebeti olarak öne çıkıyor. Buna rağmen memleketler arası çapta dolara olan talebin artması ile dolar/yen paritesindeki süratli yükseliş, iktisat yetkilileri ve BoJ’un tetikte kalmasına neden oluyor.
BoJ Lideri Haruhiko Kuroda, her fırsatta kur hareketlerinin Japon iktisadı ve fiyatlar üzerindeki tesirini yakından takip ettiklerini, gerekirse para siyasetini daha fazla gevşetmekten çekinmeyeceklerini vurgularken, bankanın idare heyeti üyesi Toyoaki Nakamura da faizleri yükseltme konusunda küresel bir rekabete katılmanın vakti olmadığını belirtti.
Japonya’da siyaset faizi halihazırda yüzde eksi 0,1 seviyesinde bulunuyor. Ülkede ağustos ayında yıllık enflasyon yüzde 2,9 ile maksatların üzerine çıksa da, yetkililer bunun yükselen emtia fiyatlarından kaynaklandığını, fiyatlar ve fiyatlar genel düzeyinin istikrarlı bir formda yükseldiğine dair kâfi delil bulunmadığı görüşünde…
Tüm bunlar göz önüne alındığında, bankanın 21-22 Eylül’de gerçekleştireceği para siyaseti toplantısında, faizlerde ve ultra gevşek para siyasetinde değişikliğe gitmesi beklenmiyor.
ÇİN İKTİSADINDA YAVAŞLAMA SİNYALLERİ
Çin Merkez Bankası’nın (PBoC) bu ay planlanmış bir toplantısı bulunmazken, ülkede artan yeni tip koronavirüs (Covid-19) hadise sayıları ve açıklanan dataların iktisatta yavaşlama sinyalleri vermesi siyaset yapıcılarından dayanak beklentilerini artırıyor.
Kovid-19 kapsamında sıfır olay siyasetini benimseyen ülkede, geçen hafta değerli teknoloji şirketlerinin merkezi Shenzen’de önlemler sıkılaştırılmış, çip üreticilerinin yoğunluklu olarak yer aldığı Chengdu eyaleti de karantinaya alınmıştı. Bu durum, halihazırda yavaşlama sinyalleri veren ülke iktisadının büyüme maksatlarından daha da uzaklaşacağı sinyali verirken, imalat ve hizmet bölümlerine yönelik açıklanan datalar bu gelişmeyi desteklemişti.
Söz konusu gelişmeler karşısında Çin hükümeti yeni iktisat siyaseti önlemleri için ayrıntılı adımları ele alırken, PBoC’den de faizleri indirmeye devam ederek kapanma önlemlerinden etkilenen ülke iktisadına dayanak bekleniyor.
PBoC en son, ağustos ayında takvim dışı toplanarak 1 yıllık siyaset faiz oranını (MLF) 10 baz puanlık indirimle yüzde 2,85’ten yüzde 2,75’e çekmişti. Siyaset faizi indiriminin çabucak akabinde Banka, emlak kredileri için referans kabul edilen gösterge faiz oranlarını da 15 baz puan düşürmüştü. Bu kapsamda 1 yıllık kredi faiz oranı (LPR) yüzde 3,70’ten yüzde 3,65’e, 5 yıllık kredi faiz oranı ise yüzde 4,45’ten yüzde 4,30’a çekilmişti.
Bu atak ile borç sorunları içindeki gayrimenkul bölümünü desteklemeyi hedefleyen Banka, Kovid-19’dan etkilenen orta vadeli kredi talebini de canlı tutmaya çalışmıştı. Banka’nın bu ay da takvim dışı toplanarak “güvercin” bir tavırla faiz indirimlerine devam edebileceği belirtiliyor.
BOE’NİN SİYASET FAİZİNİ DAHA FAZLA ARTIRMASI BEKLENİYOR
İngiltere’de, yüksek güç fiyatları nedeniyle ağustosta yüzde 9,1 ile tarihi tepesine çıkan enflasyon karşısında BoE’nin siyaset faizini daha fazla artırması bekleniyor.
En son toplantısını ağustos ayında gerçekleştiren BoE, siyaset faizini 50 baz puan artırarak yüzde 1,75’e çıkarmıştı. Banka, siyaset faizini, bu yılın şubat, mart, mayıs ve haziran aylarında 25’er baz puan artırmıştı.
Faiz artırım kararına münasebet olarak enflasyon beklentilerinin gelişimini gösteren Banka, daha fazla faiz artırımı için risklerin mevcudiyetini koruduğuna işaret etmişti.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle güç fiyatlarındaki artışın İngiltere’nin ekonomik büyümesine ziyan vereceğini ve kısa vadeli enflasyon baskılarını artıracağını kıymetlendiren Banka’nın, 15 Eylül’deki toplantısında 50 baz puanlık daha faiz artırımına gidebileceği belirtiliyor. Kasım ve aralık aylarında da toplantısı bulunan Banka’nın, yılı yüzde 3’e yakın bir oranla tamamlayabileceği öngörülüyor.
Önde gelen merkez bankalarının bu ay gerçekleştireceği toplantı tarihleri ve mevcut piyasa beklentileri şöyle:
| Banka | Toplantı Tarihi | Mevcut Siyaset Faizi (%) | Beklenti (%) |
| ECB | 8 Eylül | 0,50 | 1,25 |
| BoE | 15 Eylül | 1,75 | 2,25 |
| Fed | 20-21 Eylül | 2,25-2,50 | 3,00-3,25 |
| BoJ | 21-22 Eylül | -0,10 | -0,10 |